W średniowieczu uwagę przykładano przede wszystkim do umiejętności czytania i pisania, ale istniejące wówczas szkoły kościelne z duchownymi w roli nauczycieli kształciły jedynie niewielki odsetek społeczeństwa – zwykle lepiej uposażonej szlachty. Sytuacja zmieniła się wraz z zastosowaniem druku w drugiej połowie XV w. Renesans przyniósł upowszechnienie się szkolnictwa, a na ówczesnych uniwersytetach, m.in. w Krakowie, studiowały też dzieci mieszczańskie. W Rzeczypospolitej pojawił się wówczas postulat wprowadzenia obowiązku szkolnego, jednak sprzeciwił mu się m.in. Kościół katolicki. W kolejnych stuleciach, zaczęło rozwijać się szkolnictwo jezuickie, ale szkół wciąż było za mało. W połowie XVIII w. zaledwie ok. 60 proc. polskiej szlachty potrafiło czytać i pisać. Wskaźnik ten był niewiele wyższy dla magnaterii i wynosił ok. 72 proc. System polskiego szkolnictwa miała zreformować powstała w 1773 r. Komisja Edukacji Narodowej.