W XVI wieku szlachta stała się dominującą siłą w państwie, tylko ona korzystała z przywileju posiadania ziemi. Gospodarowała w swoich majątkach, a liczne wioski przynosiły spore dochody. Folwark pańszczyźniany opierał się na przymusowej i darmowej pracy chłopa na rzecz właściciela ziemi. Przeciętny szlachcic‑ziemianin żył zgodnie z rytmem natury, który wyznaczały zmiany pór roku. Drugą sferą obowiązków szlacheckich był udział w życiu politycznym kraju. Szlachcic miał prawo do wybierania króla i kandydowania do Sejmu, ponadto mógł piastować urzędy państwowe i zajmować się sądownictwem.