W czasie II wojny światowej w najbardziej wyrazisty sposób ujawniły się cechy systemów totalitarnych, zwłaszcza tych wyrosłych z ideologii hitleryzmu (nazizmu) i stalinowskiego komunizmu. Najtragiczniejsze wcielenie znalazły one w obozach pracy i zagłady. W Niemczech określane one były jako lagry, a w ZSRR – jako łagry. Więźniów lagrów i łagrów odzierano z człowieczeństwa, wyzyskiwano, niszczono fizycznie i duchowo. Okrutne konsekwencje miała organizacja życia w obozach sprawiająca, że więźniowie stawali się oprawcami wobec siebie nawzajem.