R1JLSkIj8kMdQ
Obraz przedstawia scenkę dworską. Na pierwszym planie dwaj żołnierze w zbrojach trzymają splątane transparenty z herbami Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Powiewa nad nimi wstążka z napisem: IN COMMVNE BONVM - COMPL EXV SOCIATA PERENNI ("Dla wspólnego dobra - zjednoczona na zawsze"). Po lewej stronie mężczyzna ubrany po królewsku w czerwonym płaszczu, obszytym gronostajami, siedzi na tronie. Obok niego stoi kilku innych mężczyzn. Pierwszy po lewej, ubrany w strój duchowny odczytuje zebranym tekst trzymany w ręku. Król wskazuje palcem prawej dłoni na dwie złączone, spłatane ze sobą flagi.

Unia lubelska a ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Marcello Bacciarelli, Unia lubelska, 1796 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

W 1569 r. dobiegł końca trwający prawie dwieście lat proces łączenia się w jedno państwo Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W wyniku zawartej wtedy unii, zwanej – od miejsca obrad sejmu – lubelską, powstało nowe państwo:  Rzeczpospolita. Akt ten miał wielkie znaczenie dla ustroju państwa, ponieważ postanowienia unii poważnie wpłynęły na jego kształt. Ściślejszy związek Polski i Litwy miał też wpływ na rozwój cywilizacyjny ziem litewskich i ruskich, na które dzięki pośrednictwu Polski przenikać zaczęły elementy kultury zachodniej.

R1eDejFXzqk8V1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia. 1505 rok uchwalenie konstytucji sejmowej Nihil Novi. Rok 1548 objęcie tronu Polski przez Zygmunta 2 Augusta. Rok 1569 rozpoiczęcie obrad sejmu. Rok 1569 Zawarcie Unii Lubelskiej, powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Rok 1573 Pierwsza wolna elekcja w Polsce. Rok 1575 Ogłoszenie Stefana Batorego królem. Rok 1588 Uchwalenie 3 Statutu litewskiego. Lata 1594‑1596 Powstanie Nalewajki.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wymienisz zmiany w ustroju państwa polsko‑litewskiego, które wprowadziła unia lubelska.

  • Ocenisz, czy unia lubelska stworzyła federację złożoną z dwóch równorzędnych członków: Korony i Litwy.

  • Odpowiesz na pytanie: które państwo zyskało więcej po ogłoszeniu unii lubelskiej: Polska czy Litwa?