R1GoSG574j8PU
Zdjęcie przedstawia lemura trzymającego w dłoni roślinę. Jest to małpa o rudawym futrze oraz błękitnych oczach.

Konwergencja i dywergencja cech

Niebieski kolor oczu u zwierząt jest rzadko spotykaną cechą fenotypu. Jasna barwa oczu u ludzi i lemurów niebieskookich (Eulemur flavifrons) jest przykładem konwergencji. Oznacza to, że oba te organizmy, niemające bezpośrednio wspólnego przodka, w toku ewolucji wykształciły podobną cechę, w tym przypadku – niebieską barwę oka. Pomimo zewnętrznego podobieństwa genetyczne podłoże dziedziczenia jasnej barwy oczu u ludzi i lemurów niebieskookich jest zupełnie inne, co również stanowi dowód na konwergencję tej cechy.
Źródło: Lennart Tange, Flickr, licencja: CC BY-NC 2.0.

Powstanie danej cechy organizmu i jej późniejsze przekształcenia są wynikiem procesu ewolucji, którego przebieg zależy od wpływu warunków środowiska. Jeżeli dwa gatunki, pochodzące z różnych linii ewolucyjnych, zamieszkują to samo środowisko życia i wykorzystują te same jego zasoby, to w toku ewolucji wykształcają zbliżone cechy. Właśnie dlatego delfin przypomina budową rekina, mimo że oba te organizmy należą do różnych gromad: ssaków i ryb. Natomiast jeżeli dwa gatunki wywodzące się ze wspólnej linii ewolucyjnej, mające wspólnego przodka zamieszkują różne środowiska i korzystają z innych zasobów, to w toku ewolucji wykształcają odmienne cechy. Właśnie dlatego różnice w budowie pingwina i bociana są bardzo wyraźne, pomimo że oba organizmy należą do jednej gromady – ptaków.

Twoje cele
  • Scharakteryzujesz przykłady konwergencji i dywergencji cech w świecie roślin i zwierząt.

  • Rozpoznasz, na podstawie opisu oraz zdjęć, konwergencję i dywergencję.

  • Wskażesz i przeanalizujesz przykłady narządów analogicznych i homologicznych.