Wolność zawsze była uważana za jedną z najcenniejszych wartości w życiu człowieka. Jej naruszenie, ograniczenie czy całkowite odebranie komukolwiek jest sprzeczne z ideą humanizmu. Lot nad kukułczym gniazdem to ważny protest przeciwko wszelkim formom zniewolenia i przymusu. Zarówno kultowa powieść Kena Keseya, jak i nakręcony na jej podstawie głośny film Miloša Formana zawierają bardzo wyraźne przesłanie, będące zarazem przestrogą dla ludzkości. Amerykański pisarz i czeski reżyser, opowiadając tę samą historię, osadzoną w realiach zakładu dla psychicznie chorych, odnoszą się do dwóch różnych rzeczywistości, pokazując w ten sposób uniwersalny wymiar problemu.