Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RETeMXVOPy8NI
Obraz przedstawia widok ze wzgórza, na którym na pierwszym planie znajdują się dwie galowo ubrane osoby siedzące na koniach, obok leżący żołnierze oraz martwy koń. W dole widoczne zakole rzeki z pływającymi łodziami. W oddali widoczne mury miasta.

Podzielona, zniszczona i zmarginalizowana. Rzeczpospolita w czasie wielkiej wojny północnej

Johan Filip Lemke, Karol XII przeprawiający się przez Dźwinę, przed 1711 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

W pierwszym dziesięcioleciu XVIII w. pracujący na dworze w Sztokholmie artysta niemieckiego pochodzenia Johan Filip Lemke namalował obraz przedstawiający Karola XII w czasie przeprawy przez rzekę Dźwinę (1701). Dzieło chwaliło króla i jego wojska − manewr ten pozwolił im wkroczyć do Rzeczypospolitej i rozpocząć jej okupację. Pierwsze sukcesy w wojnie, którą później nazwano wielką wojną północną, spowodowały, że władca Szwecji snuł marzenia o szybkim i spektakularnym zwycięstwie. Szybko jednak jego nadzieje okazały się płonne, a konflikt przerodził się w ponad 20‑letnią międzynarodową wojnę, w wyniku której Szwecja utraciła rangę mocarstwa, Rosja i Prusy zyskały na znaczeniu, a Rzeczpospolita doświadczyła poważnych zniszczeń, nie odnosząc żadnych korzyści.

R1aaSfL2cRbRN1
Linia czasu. Trzecia wojna północna, 1700‑1721. Na linii czasu ukazano po kolei. Rok 1697 - wybranie na króla Rzeczypospolitej Augusta II Mocnego. 26 styczeń 1699 - podpisanie pokoju w Karłowicach między Ligą Świętą a Turcją. Lipiec 1702 - Bitwa pod Kliszowem. 9 lipiec 1703 - zawiązanie konfederacji wielkopolskiej. 16 luty 1704 - zawiązanie konfederacji warszawskiej. 20 maj 1704 - zawiązanie konfederacji sandomierskiej.  24 wrzesień 1706 - zawarcie pokoju w Altranstadt. 21 listopad 1708 - bitwa pod Koniecpolem. 1715 - zawiązanie konfederacji tarnogrodzkiej. 1717 - obrady sejmu niemego. 10 wrzesień 1721 - pokój w Nystad. 1733 - elekcja Stanisława Leszczyńskiego na króla.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Przeanalizujesz, w jakich okolicznościach w dawnej Polsce dochodziło do wojen domowych.

  • Ustalisz, dlaczego sejm warszawski z 1717 r. nazywamy „niemym”.

  • Rozstrzygniesz, czy już na początku XVIII w. los Rzeczypospolitej był przesądzony.