Szlachta Rzeczypospolitej wywodziła się ze średniowiecznego rycerstwa i nawiązywała do jego tradycji. Rozkwit szlachty jest związany z nadawanymi w XIV w. statutami i przywilejami, ale jej zasadniczy skład oraz oparta na rodach herbowych organizacja ustaliły się w XV w., a sam stan szlachecki ostatecznie ukształtował się w XVI w. Był to okres walki o zachowanie równości w jego ramach oraz znacznego umocnienia pozycji politycznej szlachty średniej.