Pod koniec XIX w. minęło już sto lat, od kiedy Polska utraciła własną państwowość. Na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej mieszkały pokolenia Polaków, którzy nie znali smaku niepodległości, a o heroizmie powstańczych zrywów opowiadali im dziadkowie lub rodzice. Mimo to polityka wynaradawiania stosowana przez zaborców dawała mizerne rezultaty. Kwitło życie kulturalne, a także gospodarcze, choć to drugie z niemałym udziałem innych narodowości. W każdym z zaborów Polaków obowiązywało inne prawo i różny był zakres możliwości działania. Nie zaniechano jednak myśli o własnym państwie, a działalność polityczna i społeczna przekraczała często granice zaborów.