Czy to nie ciekawe?
Kopernikowi przypisuje się „wstrzymanie Słońca i ruszenie Ziemi”. Dokładniej: uczony zaproponował model (ówczesnego) Wszechświata, w środku którego było nieruchome Słońce, a pozostałe planety krążyły wokół niego. Nie zawsze pamiętamy, że przez pierwsze pół wieku model ten nie zyskiwał aprobaty … naukowców. Galileusz jako jeden z pierwszych poparł pomysły Kopernika. Odkrył on, że Jowisz jest okrążany przez cztery księżyce; zaobserwował też, że Wenus jest widoczna w podobnych fazach, co nasz Księżyc. Te odkrycia stanowiły niezbity eksperymentalny dowód, że ciała niebieskie nie muszą krążyć wokół Ziemi. A taki właśnie aksjomat obowiązywał przez całe średniowiecze.
Jeszcze bardziej spektakularnym osiągnięciem, nie tylko Galileusza, ale i współczesnych mu naukowców, było zainicjowanie przełomowej zmiany w metodologii przyrodoznawstwa. Zmianę tę można porównać do przejścia od średniowiecza do renesansu w sferze literatury, sztuki, szeroko pojętej humanistyki. Do XVI wieku w filozofii przyrody obowiązywała zasada „nadrzędności teorii nad eksperymentem”: gdy wyniki obserwacji nie zgadzają się z utartymi poglądami i prawdami, zapisanymi w „mądrych księgach”, to należy odrzucić wyniki obserwacji. Od XVII wieku w coraz większym stopniu rozumiano konieczność prowadzenia obserwacji i eksperymentów. Uczono się precyzyjnego opisywania ich wyników za pomocą języka, jakim stawała się dla przyrodoznawstwa matematyka. W wieku XVIII powszechnie uznawano już zasadę „nadrzędności eksperymentu nad teorią”. Obowiązuje ona po dziś dzień: jeśli wyniki prawidłowo przeprowadzonej i opisanej obserwacji czy pomiaru nie zgadzają się z obowiązującą teorią, to tę ostatnią należy zmodyfikować, rozszerzyć lub nawet odrzucić.
Przykładem – jednym z wielu – takiej „nowej” postawy wobec sposobu uprawiania nauki była próba pomiaru prędkości światła, przeprowadzona przez Galileusza. Jest to pierwsza znana taka próba – wcześniej po prostu przyjmowano, że światło rozchodzi się „natychmiast”, z nieskończoną prędkością. Nie ma znaczenia, że pomiar zakończył się jedynie stwierdzeniem, że światło musi się rozchodzić szybciej niż ok. 30 km/s. Ważne jest, że Galileusz podjął działania idące w kierunku zakwestionowania i eksperymentalnego zweryfikowania obowiązującego ponad dwa tysiąclecia aksjomatu.
Kim był człowiek, który był współinicjatorem takiej rewolucji? Czy zyskał powszechne uznanie? Jak przebiegało jego życie? Takich pytań o Galileuszu można zadać bardzo wiele. Gdy poznasz odpowiedzi na niektóre z nich, z pewnością przyjdą Ci do głowy następne.
Praca z tym e‑materiałem sprawi, że:
poznasz elementy życiorysu Galileusza oraz najważniejsze jego odkrycia i dokonania,
zrozumiesz, że genialny naukowiec może nie zyskać pełnej akceptacji w swoim otoczeniu,
określisz usytuowanie czasu, w którym żył Galileusz na tle wybranych wydarzeń historycznych, w tym z historii odkryć naukowych,
przeanalizujesz i zinterpretujesz wkład Galileusza w powstanie nowoczesnej fizyki i astronomii.