Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1cySnVDJX49x
Na zdjęciu znajdują się dwie estakady - jedna przebiega ukośnie pod drugą. Pod nimi znajduje się rondo. Zdjęcie wykonane zostało nocą. Przy jezdniach zapalone są latarnie uliczne. W tle znajduje się miasto zasnute ciemnością, z widocznymi jedynie punktami świetlnymi. Nad miastem niebo z ciemnymi, atramentowymi chmurami.

Fizjonomia miast

Źródło: dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.

Rozwój społeczno‑gospodarczy powoduje, że miasta przez cały czas zmieniają swoje funkcje. Jest to tak zwana sukcesja funkcji, która dotyczy do pewnego stopnia wszystkich większych miast świata.

Bardzo dobrym przykładem tego zjawiska jest Toruń, który od XIII do XVIII w. dzięki dogodnemu położeniu fizycznogeograficznemu i komunikacyjnemu pełnił głównie funkcję handlową. Podczas rozbiorów, gdy miasto znalazło się w zaborze pruskim, charakterystyczna była dla niego funkcja militarno‑strategiczna (jako twierdza graniczna i siedziba garnizonów wojskowych). Podczas dwudziestolecia międzywojennego zaczęła wysuwać się na pierwszy plan funkcja administracyjna (siedziba województwa pomorskiego). Po II wojnie światowej, w wyniku przeniesienia pracowników naukowych uniwersytetu w Wilnie, Toruń stał się miastem uniwersyteckim, a na skutek rozwoju przemysłu chemicznego (np. Elana, Merinotex), również dominującą była funkcja przemysłowa. Dziś – jak twierdzi prof. Daniela Szymańska – miasto to pełni głównie funkcje: naukową, kulturalno‑oświatową, turystyczną, administracyjną, przemysłową i pielgrzymkową.

Świadectwem zmian funkcji miast w czasie jest zróżnicowanie ich zabudowy. W wielu z nich można dostrzec budynki i infrastrukturę pochodzącą z różnych epok historycznych.

R1c5jmdOjUiDE
Na pierwszym planie widoczny jest fragment Zespołu Staromiejskiego Torunia pochodzącego ze średniowiecza. W oddali natomiast rozciągają się blokowiska będące pozostałością po okresie komunistycznym.
Źródło: D. Galus, Toruń, dzielnica Starego i Nowego Miasta w obrębie murów miejskich, 1233, 1264
CC BY-SA 3.0 PL
, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org.
Twoje cele
  • Zdefiniujesz pojęcie fizjonomii miasta.

  • Rozróżnisz typy fizjonomiczne miast, wymienisz ich główne cechy i podasz przykłady miast zaliczanych do każdego z typów.

  • Dostrzeżesz związki między typami fizjonomicznymi miast a kręgami cywilizacyjnymi i poziomem rozwoju społeczno‑gospodarczego państw, w których są one położone.

  • Ocenisz rolę czynnika historycznego we współczesnej fizjonomii miast.