Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R6aAURHTZ4SE9
Obraz przedstawia scenę rodzajową. W ogromnej, pałacowej komnacie otoczonej kolumnami znajduje się duża grupa arystokratów. Ubrani są w wykwintne stroje. Część z nich siedzi przy dwóch stołach. Przy stole po prawej stronie widza widać siedzące dwie postacie: młodego mężczyznę i młodą kobietę. Naprzeciw nich stoi młody mężczyzna. Wskazuje coś palcem na papierowej karcie. Siedzący mężczyzna gestykuluje lewą ręką. Przy drugim stole, po lewej stronie obrazu, siedzi duża grupa mężczyzn. Część z nich to duchowni. Rozmawiają. Na drugim planie widać grupki rozmawiających mężczyzn.

Kartezjusz i Pascal – dwa ujęcia ludzkiej rozumności

Nils Forsberg, Dysputa królowej Krystyny i Kartezjusza, 1884
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Podobno Kartezjusz i Pascal spotkali się tylko raz, o czym sztukę (Rozmowa pana Kartezjusza z panem Pascalem młodszym) napisał francuski dramaturg Jean‑Claude Brasville (1922–2014). Akcja dramatu rozgrywa się w 1647 r., gdy Kartezjusz ma 51 lat, a Pascal – 24. Dzieli ich pokolenie, łączy epoka, choć Pascal zapowiada już zmianę w swym myśleniu i życiowych postawach – chce odsunąć się od spraw świata materialnego i zaangażować w głębokie praktyki religijne. To spór symboliczny, będący figurą rozziewu pomiędzy postawą konsekwentnie racjonalistyczną a irracjonalizmem. Myśl obu filozofów wyrasta wprawdzie z racjonalizmu, ale jej konsekwencje są różne. Rozum dla Kartezjusza to podstawa naszej samoświadomości i podmiotowości, dla Pascala – fundament ludzkiej godności.

Twoje cele
  • Wyjaśnisz sens formuły „myślę, więc jestem”.

  • Omówisz pascalowską koncepcję wielkości i nędzy człowieka.

  • Przeanalizujesz fragmenty Medytacji o pierwszej filozofiiRozprawy o metodzie Kartezjusza.

  • Przeanalizujesz fragment Myśli Pascala.