Historia Polski od końca XVIII w. toczyła się od powstania do powstania. W XIX w. zrywy narodowe inspirowały twórców literatury i sztuki, stanowiły jeden z głównych tematów dzieł kultury polskiej, a ta z kolei pchała do walki kolejne pokolenia powstańców. Trudno sobie wyobrazić kulturę polską bez odniesień do powstań i ich bohaterów. Insurekcja kościuszkowska, a przede wszystkim sam Tadeusz Kościuszko, bohater narodowy Polski i Stanów Zjednoczonych, do dziś jest przywoływany nie tylko w opracowaniach historycznych, ale też w literaturze, filmie, a nawet popkulturze (upamiętniają go np. graffiti i murale). Olbrzymi XIX‑wieczny obraz Panorama Racławicka, który w pewien sposób zapoczątkował polską kulturę masową, przedstawia w efektowny sposób powstańczą bitwę.

Powstanie listopadowe, które wybuchło w 1830 r., było przez romantyków wyczekiwane, a potem wielokrotnie opisywane. Sugestywny opis walk dał m.in. Adam Mickiewicz w Reducie Ordona. Powstanie styczniowe (1863 r.) natomiast – najbardziej dramatyczny i heroiczny polski zryw – chętnie było przywoływane przez malarzy (słynny obraz Jana Matejki znany pod tytułami Polonia – Rok 1863 oraz Zakuwana Polska), pisarzy (Wierna rzeka Stefana Żeromskiego, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej), a także filmowców (współczesne ekranizacje wyżej wymienionych powieści). Rewolucja 1905 r., wyraz buntu i gniewu po czterech dekadach pozytywizmu i pracy u podstaw, też była wielokrotnie przypominana (np. na obrazie Stanisława Masłowskiego Wiosna 1905 roku, na podstawie którego charakterystyczną „gwizdaną” piosenkę napisał i wykonał Jacek Kaczmarski).