Polskie tradycje demokratyczne sięgają panowania Jagiellonów. Ostatnim władcą z tej dynastii na tronie polsko‑litewskim był Zygmunt II August, który zmarł bezpotomnie. Zmusiło to szlachtę do działań na wypadek bezkrólewia. Podjęta została decyzja o wyborze króla w myśl zasady viritim, która oznaczała, że w elekcji może uczestniczyć każdy szlachcic. By zabezpieczyć się przed niepewnością wyboru przyszłego władcy, szlachta na sejmie elekcyjnym przygotowała dwa dokumenty.

Pierwszym były pacta conventa, czyli osobiste zobowiązanie nowo wybranego króla – odpowiednik obecnego programu wyborczego. Drugi to artykuły henrykowskie, które nazwę zyskały od pierwszego z elekcyjnych władców, Henryka Walezego. Stanowiły one zbiór podstawowych zasad ustrojowych państwa, które można przyrównać do współczesnej konstytucji.