Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1ZYsIslItOQY
Rysunek przedstawia albo głowę ptaka, albo głowę zająca. Jego interpretacja nie jest jednoznaczna.

Empiryzm metodologiczny

Królikokaczka – złudzenie optyczne
Źródło: domena publiczna.

Skąd pochodzi wiedza, którą jesteśmy skłonni uznać za prawdziwą? Czy mamy rację, obdarzając w tej sprawie zaufaniem nasze pięć zmysłów, zwłaszcza wzrok? Przecież wystarczy prosty, anegdotyczny wręcz eksperyment, by zwątpić w jednoznaczność zmysłowej percepcji. Ponad sto lat temu psycholog Joseph Jastrow opublikował powyższy rysunek jako argument na rzecz przekonania, że świadectwo zmysłów nie jest jednoznaczne. Ktoś rozpozna na rysunku królika, a ktoś inny kaczkę. Nie zależy to od samego obrazu, który na siatkówce oka jest zawsze taki sam. Od czego więc zależy? Zapewne od czegoś, co istniało w umyśle wcześniej niż obraz dany w percepcji. Mogłyby to być przekonania, oczekiwania, uprzedzenia itd., które wpływają na interpretację obrazu.

Mimo że powyższy kłopot był jednym z kilku, które napotkano w kwestii wiarygodności wiedzy zmysłowej, wielu filozofów pragnęło oprzeć ludzkie poznanie na danych zmysłowych lub – szerzej – na doświadczeniu. Przyjmowali oni, że doświadczenie zawiera, obok percepcji zmysłowej, percepcję wewnętrzną, w której dane są nasze akty psychiczne, i sądzili, że poznanie oparte na świadectwach płynących z percepcji jest wiarygodne. Jak radzili sobie z niejednoznacznością obrazów zmysłowych i innymi problemami? Zobaczymy.

Twoje cele
  • Poznasz stanowisko empiryzmu metodologicznego.

  • Dokonasz analizy poszczególnych propozycji teoretycznych empirystów.

  • Ocenisz poznawczy walor propozycji empirystycznych.