Tren XI Jan Kochanowskiego jest utworem wyjątkowym w całym cyklu Trenów. Posiada on niepowszednią tematykę, która wchodzi w radykalny konflikt z renesansowymi ideami. W utworze tym przedstawiony został bunt bohatera podjęty przeciwko wyznawanym wartościom filozoficznym i religijnym. Jest on wynikiem rozpaczy i poczucia niesprawiedliwego cierpienia. Ukazuje poważny kryzys wartości i wiary poety. Ten bunt pojawił się już w poprzednim utworze cyklu, lecz w Trenie XI gorycz i ból poety przybierają na sile do takiego stopnia, że powodują zanegowanie wszelkich ideałów jego epoki.