Tacyt, jeden z najwybitniejszych historyków rzymskich (I–II w.), opisał w dziele Żywot Agrykoli (rozdz. 21) działalność swojego teścia, namiestnika Brytanii w latach 77–85. Zachęcał on mieszkańców zarządzanej przez siebie prowincji do przejmowania kultury rzymskiej. Tacyt wnikliwie opisał proces, który dziś nazywamy romanizacją: zarówno jej cel, którym było nakłonienie podbitej ludności do lojalności wobec Rzymu, jak i formę. Agrykola miał namawiać ludność miejscową do nauki łaciny i sztuk wyzwolonych, a przede wszystkim zakładał nowoczesne miasta – z portykami, łaźniami i innymi wygodami, które okazały się bardzo atrakcyjne dla miejscowej ludności. Rezultaty podobnej polityki prowadzonej w całym państwie były imponujące. U progu cesarstwa w jego skład wchodziły olbrzymie obszary, na których nie istniały ośrodki miejskie, a miejscowa ludność nie uznawała kultury rzymskiej za swoją. Mniej więcej do końca III w. większość mieszkańców imperium żyła już w miastach i określała samych siebie jako Rzymian.