W Polsce Słońce góruje zawsze po południowej stronie nieba. W Nowej Zelandii, południowej części Australii, w Patagonii czy na południu RPA – zawsze po północnej. Natomiast w strefie międzyzwrotnikowej – czasem po północnej, a czasem po południowej. To właśnie zwrotniki Raka i Koziorożca są równoleżnikami dzielącymi powierzchnię naszej planety na określone części, na których Słońce góruje po północnej lub południowej stronie nieba. Na obszarach położonych na północ od zwrotnika Raka obserwuje się górowanie Słońca zawsze po stronie południowej (cień gnomonu wskazuje wówczas kierunek północny). W miejscach położonych na południe od zwrotnika Koziorożca – zawsze po stronie północnej (cień gnomonu wskazuje wówczas kierunek południowy). Dokładnie na zwrotniku Raka niemal przez cały rok Słońce góruje po południowej stronie nieba, z wyjątkiem przesilenia letniego (22 czerwca), kiedy obserwuje się Słońce w południe na wysokości 90°, czyli w zenicie. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku zwrotnika Koziorożca – górowanie Słońca obserwowane jest z tego miejsca zwykle po stronie północnej, oprócz dnia przesilenia zimowego (22 grudnia), kiedy jest ono dokładnie nad obserwatorem.

Z tego materiału dowiesz się, jak określić szerokość geograficzną miejsca, znając wysokość górowania Słońca i stronę nieba, po której to zjawisko zachodzi.

R8BhiTXiMxH0F

Zdjęcie ukazuje pionowy pręt, ustawiony na trawniku. U podstawy pręta znajdują się figury dwóch dużych żółwi oraz metalowe poziome linie tarczy zegara słonecznego. Za trawnikiem widać ścianę budynku mieszkalnego.