Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Profilaktyka i usuwanie zagrożenia metanowego w podziemnych zakładach górniczych

Organizacja i prowadzenie eksploatacji podziemnej złóż - Technik górnictwa podziemnego 311703

bg‑gold

Wykonywanie czynności związanych z prawidłowym pomiarem stężenia metanu

GRA EDUKACYJNA

1
Instrukcja użytkowania gry edukacyjnej

Gra edukacyjna umożliwia poznanie profilaktyki zapobiegającej wystąpieniu zagrożenia metanowego.

Poniżej przedstawiony jest ekran do uruchamiania gry. Gra działa w trybie pełnoekranowym.

RzneGEmBJ5z6J
Przykładowy wygląd gry edukacyjnej
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Po kliknięciu czarnego przycisku „Włącz tryb pełnoekranowy” okno powiększy się i wyświetli się ekran startowy.

RP2YMtlQlPr2n
Ekran startowy gry.
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ekran startowy gry składa się z nazwy kwalifikacji, opisu zasady działania gry, przycisku „pomoc”, przycisku „zamknij grę” oraz przycisku „rozpocznij grę”. W celu automatycznego zjechania na sam dół strony, należy użyć strzałki z podpisem „przewiń w dół”.

RdadwZDse4nPU
Przycisk do przewijania w dół
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W trakcie każdego etapu gry, w prawym górnym rogu będzie znajdował się panel pomocy i przycisk zamykania gry.

Rs5GPvMjFliEA
Przycisk do otwierania pomocy
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przycisk otwierania pomocy służy do naprowadzenia Ucznia na prawidłowe rozwiązanie zadań. Po jego kliknięciu otworzy się panel z wyjaśnionymi zagadnieniami.

RnhY830BRRiZF
Panel pomocy
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wielokrotnie powrót do poprzednich segmentów będzie realizowany poprzez kliknięcie przycisku „Wróć do poprzedniej strony”.

R5TzSWdWWUe1s
Przycisk powrotu do poprzedniej strony
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przycisk „Zamknij grę” znajdujący się w prawym górnym rogu, służy do wychodzenia z trybu pełnoekranowego i zakończenia gry.

R1JQcaDX8nbix
Przycisk zamykania gry.
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Pod opisem na stronie głównej znajduje się duży biały przycisk „Rozpocznij grę”. Po jego kliknięciu pojawi się ekran wyboru misji.

RAdLmA3owONyj
Przycisk rozpoczęcia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ekran przedstawi możliwą misję do wyboru, związaną z pomiarami stężenia metanu w powietrzu. Opis fabularny wprowadza Ucznia w tematykę gry. Rozpoczęcie misji odbywa się poprzez kliknięcie przycisku „Rozpocznij” pod misją, która polega na wcielenie się w rolę metaniarza.

Rvg3xlINPmRWO
Ekran wyboru misji
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W lewym górnym rogu znajduje się pasek postępu. Będzie on towarzyszył Uczniowi przez cały czas trwania gry. Postęp wskazuje w ilu procentach ukończono misję. Punkty naliczają się po poprawnym rozwiązaniu zadania.

R12Q4zetaJWiY
Panel postępu
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Po rozpoczęciu misji zostanie włączony pierwszy etap gry. Będzie to rozmowa ze sztygarem zmianowym i odpowiedzenie na jego pytania.

R7UqUWoAK8MeV
Przykładowe pytanie
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Czasem problematyka będzie przedstawiona na osobnym ekranie, wtedy pod nią znajdzie się przycisk „Przejdź do pytania” lub „Przejdź dalej”.

R2UhvgMV5X11l
Przykładowy ekran przejścia do pytania
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Do zatwierdzania odpowiedzi służy przycisk „Zatwierdź odpowiedź”. Początkowo jest on wygaszony ponieważ żadna odpowiedź nie jest zaznaczona. Po zaznaczeniu odpowiedzi, przycisk uaktywnia się.

RAeAbXs6edwBa
Przycisk zatwierdzania odpowiedzi
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W niektórych przypadkach zamiast przycisku „Zatwierdź odpowiedź”, może pojawić się przycisk „Sprawdź”. On również służy do sprawdzenia odpowiedzi.

R1aiLotc9MMR5
Przycisk sprawdzenia odpowiedzi
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W przypadku błędnej odpowiedzi, zostanie wyświetlony komunikat o błędnej odpowiedzi, na przykład taki jak na ilustracji poniżej.

RiWz0RoxHferV
Przykładowy komunikat o błędnej odpowiedzi
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Poprzez kliknięcie na przycisk „Spróbuj ponownie” można ponownie przystąpić do zadania.

W przypadku poprawnego zaznaczenia odpowiedzi, zostanie wyświetlony komunikat o poprawnym wykonaniu zadania, na przykład taki jak na ilustracji poniżej.

RK5aO0baHIBBU
Przykładowy komunikat o poprawnej odpowiedzi
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Po kliknięciu w przycisk „Kontynuuj” gra do kolejnego zadania. W przypadku gdy gra zostanie przerwana a okno wyłączone, po powrocie będzie możliwość rozpoczęcia w miejscu gdzie gra została zakończona. W tym celu należy kliknąć na biały przycisk „Kontynuuj grę”. W celu rozpoczęcia gry od nowa, należy kliknąć „Rozpocznij nową grę”.

R1N8w0b1OU4eB
Ekran powrotu do gry
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Po ukończeniu wszystkich zadań misji zostanie wyświetlony komunikat z informacją o uzyskanym wyniku.

R19IofjUMATRL
Ekran zakończenia misji
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Misję można powtórzyć bądź zapisać wynik. Powtórzenie misji spowoduje zresetowanie wyniku i przeniesienie do początku misji.

RINUNlsv13XmT
Przycisk powtórzenia poziomu.
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przycisk „Zapisz wynik” zapisuje wynik i przekierowuje do ekranu wyboru misji.

RxofquEQa8Psg
Przycisk zapisania wyniku
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Po zapisaniu wyniku, ukończona misja oznaczona jest jest jako „zaliczona”. Rozpoznać to można po białym „ptaszku” w czarnym kółku w prawym górnym rogu misji.

RAvFS9WOsAakM
Nagranie audio
RsPRZ6Fd0azHc
Profilaktyka zapobiegająca wystąpieniu zagrożenia metanowego
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Instrukcja użytkowania gry edukacyjnej

Przed tobą znajduje się gra edukacyjna składająca się z różnych tekstów i opisów sytuacji. Pod tekstami znajdują się pytania ich dotyczące. Twoim zdaniem jest poprawne odpowiedzenie na wszystkie pytania. W razie potrzeby pamiętaj, że możesz zawsze wrócić do tekstów. Powodzenia!

R1XJduYx32LdP
Treść nagrania audio:
Szczęść Boże! Witaj w zakładzie górniczym, znajdującym się w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Jak podaje Państwowy Instytut Geologiczny, na 29 czynnych w tym obszarze kopalń, tylko 5 prowadzi eksploatację w warunkach niemetanowych. Większość z tych pozostałych 24, to kopalnie silnie metanowe, prowadzące odmetanowanie ze względu na bezpieczeństwo eksploatacji. Pracujesz już tutaj jakiś czas, nabrałeś doświadczenia i nadeszła pora podjąć nowe wyzwania zawodowe --- od dziś będziesz wykonywać zadania metaniarza, czyli będziesz dokonywać pomiarów stężenia metanu. Pod okiem swojego sztygara będziesz stawiał pierwsze samodzielne kroki w tej roli. Pracujesz w pokładach, które zaliczone zostały do trzeciej kategorii (w skali czterostopniowej) zagrożenia metanowego.
Jak wiesz, obecność metanu w powietrzu kopalnianym stwarza duże niebezpieczeństwo, dlatego bądź ostrożny i dokładny, bo od Twojego działania zależy życie wielu górników.

Przed przystąpieniem do pomiarów

Szczęść Boże! Dziś jest Twój pierwszy dzień w roli metaniarza w naszej kopalni. Twoim zadaniem będzie dokonywanie pomiarów stężenia tego gazu w atmosferze kopalnianej, ale jak dobrze wiesz, kopalnia to duży obszar, który musi być stale kontrolowany, dlatego tego typu zadania wykonuje wiele różnych osób.

R1EN7XhWUTZyg2
Ćwiczenie 1
Kto jeszcze, oprócz metaniarza, może mierzyć stężenie metanu w powietrzu? Spośród wymienionych osób wskaż wszystkie te, które są do tego uprawnione. Możliwe odpowiedzi: 1. Przodowi, 2. Metaniarze, 3. Strzałowi, 4. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, 5. Kombajniści, 6. Konserwatorzy systemu gazometrycznego, 7. Wiertacze, 8. Wyznaczeni pracownicy oddziału odmetanowania
R8Na5WYOxx4Kf1
Ćwiczenie 2
Czy nie będąc osobą przeszkoloną do dokonywania pomiarów stężenia metanu w powietrzu można wykonywać takie pomiary? Możliwe odpowiedzi: 1. Tak, 2. Nie

W podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny ustala się cztery kategorie zagrożenia metanowego. Udostępniony pokład lub jego część jest przestrzenią, która w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny podlega zaliczeniu do jednej z czterech kategorii zagrożenia metanowego.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli objętościowa ilość metanu pochodzenia naturalnego zawarta w jednostce wagowej w głębi calizny węglowej, zwana dalej „metanonośnością”, wynosi od do w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż , lecz nie jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż , lecz nie jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub zaistniał nagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skał.

RwDqW5AYjQIX42
Ćwiczenie 3
Rejon, w którym metaniarz wykonuje pomiary jest zaliczony do III kategorii zagrożenia metanowego, co świadczy o tym, że metanonośność węgla w tym pokładzie wynosi? Możliwe odpowiedzi: 1. od 0,1 do 2,5 m3Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 2. jest większa niż 2,5 m3Mg, lecz nie jest większa niż 4,5 m3Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 3. jest większa niż 4,5 m3Mg, lecz nie jest większa niż 8 m3Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 4. jest większa niż 8 m3Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub zaistniał nagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skał

Przy dokonywaniu pomiarów

W miejscach, w których będziesz pracował może występować stan zagrożenia metnaowego. Dlatego zawsze musisz przestrzegać procedur.

RWuVWEKZxjPpa1
Ćwiczenie 4
Czy metaniarz może pozostawić swój aparat ucieczkowy i odwiesić go na haku zamontowanym na obudowie, czy musi go zabrać ze sobą? Możliwe odpowiedzi: 1. może odwiesić, 2. cały czas musi go mieć przy sobie kierując się na miejsce wykonania pomiaru

Jako metaniarz jesteś wyposażony w różne sprzęty i urządzenia, np. latarkę, miernik wielogazowy, aparat ucieczkowy czy kask.

R1CUAr3W7a4Ny2
Ćwiczenie 5
Jakie urządzenia musi ze sobą zabrać metaniarz, aby mógł wykonać pomiar zawartości metanu? Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. Detektor wielogazowy, 2. Metanomierz, 3. Aparat ucieczkowy

Podczas pracy metaniarza musisz znać różne akty prawne i regulaminy. Jednym z ważniejszych aktów prawnych jest Rozporządzenie Ministra Energii z dnia w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych.
Paragraf tego rozporządzenia brzmi:
,,Stężenie metanu w powietrzu kontroluje się, dokonując pomiarów:

  1. pod stropem wyrobiska;

  2. nad obudową wyrobiska;

  3. w miejscach możliwych wypływów lub gromadzenia się metanu innych niż wskazane w punkcie .

Pomiarów stężenia metanu pod stropem wyrobiska dokonuje się nie niżej niż od najwyższego miejsca niezabudowanego stropu, szczelnej obudowy lub okładziny obudowy.

Pomiarów stężenia metanu nad obudową wyrobiska dokonuje się w najwyższym dostępnym miejscu wyrobiska nad obudową.''

RK9flPfubbczd3
Ćwiczenie 6
W których miejscach przekroju wyrobiska należy wykonać pomiar metanu w chodniku podścianowym wykonanym w obudowie ŁP? Możliwe odpowiedzi: 1. Nad obudową wyrobiska w najwyższym dostępnym miejscu., 2. Pod stropem wyrobiska nie niżej niż 10 cm od najwyższego miejsca niezabudowanego stropu, szczelnej obudowy lub okładziny obudowy., 3. W środku przekroju poprzecznego wyrobiska., 4. Przy spągu wyrobiska w narożu nie niżej niż 10 cm łuku obudowy.
R1Pr4Jdf5uNva2
Ćwiczenie 7
Metaniarz dokonał pomiar stężenia metanu pod stropem wyrobiska. Pomierzona wartość wskazuje 0,4%. Co powinien zrobić metaniarz? Możliwe odpowiedzi: 1. Zapamiętać wartość pomiaru, aby przekazać informację sztygarowi zmianowemu., 2. Zapisać wynik na tablicy kontroli metanu., 3. Zapisać wynik w dzienniku metaniarza., 4. Zapisać wynik w prywatnym kajecie.
RByPKv2B0B62Z2
Ćwiczenie 8
Jakie jest dopuszczalne stężenie metanu pod stropem wyrobiska? Możliwe odpowiedzi: 1. 1%, 2. 2%, 3. 3%, 4. 5%

Powiązane ćwiczenia