Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Profilaktyka i usuwanie zagrożenia metanowego w podziemnych zakładach górniczych

Organizacja i prowadzenie eksploatacji podziemnej złóż - Technik górnictwa podziemnego 311703

bg‑gold

Interaktywne materiały sprawdzające

1
Ćwiczenie 1. - Przyczyny powstawania zagrożenia metanowego1DJ8pUtFO4
R8gk0RlGbTnh51
Zagrożenie metanowe związane jest przede wszystkim z obecnością metanu
1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne i jego uwalnianiem się w wyniku prowadzonej działalności górniczej.
Czynniki sprzyjające wzrostowi zagrożenia:

  • 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne:

    • wzrost metanonośności pokładów węgla wraz z 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne ich zalegania,

    • występowanie na dużych głębokościach niebezpiecznego efektu 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne wydzielania się 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne metanu uwięzionego w strefach zaburzeń 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne (uskoki, szczeliny), występującego pod dużym ciśnieniem skał nadległych,

  • 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne:

    • prowadzenie eksploatacji na coraz większych 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne,

    • prowadzenie eksploatacji 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne poziomu udostępnienia,

    • wysoka 1. głębokością, 2. koncentracja, 3. w górotworze, 4. tektonicznych, 5. dynamicznego, 6. techniczno-organizacyjne, 7. wolnego, 8. głębokościach, 9. poniżej, 10. naturalne wydobycia oraz znaczne postępy dobowe ścian.

Ćwiczenie 2. - Kategorie zagrożenia metanowego1DeGF1FFsV
RCC4m4LPCZ3WC2
I kategoria Możliwe odpowiedzi: 1. Udostępniony pokład lub jego część, jeżeli objętościowa ilość metanu pochodzenia naturalnego zawarta w jednostce wagowej w głębi calizny węglowej, zwana „metanonośnością”, wynosi od 0,1 do 2,5 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 2. Udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 2,5 m³/Mg, lecz nie jest większa niż 4,5 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 3. udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 4,5 m³/Mg, lecz nie jest większa niż 8 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 4. udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 8 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub zaistniał nagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skał II kategoria Możliwe odpowiedzi: 1. Udostępniony pokład lub jego część, jeżeli objętościowa ilość metanu pochodzenia naturalnego zawarta w jednostce wagowej w głębi calizny węglowej, zwana „metanonośnością”, wynosi od 0,1 do 2,5 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 2. Udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 2,5 m³/Mg, lecz nie jest większa niż 4,5 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 3. udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 4,5 m³/Mg, lecz nie jest większa niż 8 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 4. udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 8 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub zaistniał nagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skał III kategoria Możliwe odpowiedzi: 1. Udostępniony pokład lub jego część, jeżeli objętościowa ilość metanu pochodzenia naturalnego zawarta w jednostce wagowej w głębi calizny węglowej, zwana „metanonośnością”, wynosi od 0,1 do 2,5 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 2. Udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 2,5 m³/Mg, lecz nie jest większa niż 4,5 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 3. udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 4,5 m³/Mg, lecz nie jest większa niż 8 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 4. udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 8 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub zaistniał nagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skał IV kategoria Możliwe odpowiedzi: 1. Udostępniony pokład lub jego część, jeżeli objętościowa ilość metanu pochodzenia naturalnego zawarta w jednostce wagowej w głębi calizny węglowej, zwana „metanonośnością”, wynosi od 0,1 do 2,5 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 2. Udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 2,5 m³/Mg, lecz nie jest większa niż 4,5 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 3. udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 4,5 m³/Mg, lecz nie jest większa niż 8 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową, 4. udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż 8 m³/Mg w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub zaistniał nagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skał
Ćwiczenie 3. - Zagrożenie metanowe3DSWt9y1Xz
RkHIuqtFer4xV3
Odpowiedz na pytania lub uzupełnij tekst. 1. Reakcja, która może zajść w atmosferze kopalnianej, gdy stężenie metanu wynosi 5%-15%., 2. Kopalnia, w której w 2006 roku w wyniku wybuchu metanu zginęło 23 górników., 3. Metanomierz Szi-3 to metanomierz ., 4. Pierwiastek chemiczny, który jest wypierany przez metan, powodując zagrożenie dla górników., 5. Lutniociąg jest stosowany do zmniejszania zapylenia oraz zagrożenia metanowego w wyrobisku, 6. Rodzaj zagrożeń, w których skład wchodzą zagrożenia tąpaniami, wybuchem metanu lub wyrzutem gazów i skał., 7. Zwierzę pierwotnie wykorzystywane do wykrywania metanu w kopalniach., 8. Chemiczny wzór sumaryczny metanu to CH. Zapisz liczbę słownie., 9. Iskrzące noże w kombajnie ścianowym mogą przyczynić się do metanu., 10. Ilość metanu wydzielającego się z calizny górotworu do wyrobiska.
RtXVuSMNvjW4Y
Hasło: Tu uzupełnij
Ćwiczenie 4. - Wybuch2DSWt9y1Xz
Rbf8ynScR9FQ02
Ułóż puzzle, a następnie odpowiedz na pytanie, co jest przedstawione na obrazku.
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R19JTzJtWKapg
Na grafice przedstawiono wybuch: Możliwe odpowiedzi: 1. metanu, 2. pyłu węglowego, 3. metanu i pyłu węglowego
R1GooOpaTLnSP2
Przeczytaj definicję i wskaż nazwę opisywanego zjawiska - Reakcja chemiczna, przebiegająca w krótkim czasie, powodująca powstanie znacznej ilości gazów w wyniku czego następuje gwałtowny wzrost ciśnienia, który w postaci fali podmuchu rozprzestrzenia się od miejsca zainicjowania wybuchu. Możliwe odpowiedzi: 1. wybuch pyłu węglowego, 2. wyrzut gazów i skał, 3. wzrost temperatury pierwotnej skał
Ćwiczenie 5. - Własności metanu2DeGF1FFsV
Własności metanu5870Brawo! To jest poprawne rozwiązanie! Posiadasz wiedzę na temat własności metanu w podziemnych zakładach górniczych.Niestety, to nie jest poprawne rozwiązanie. Jeśli miałeś/aś trudności z rozwiązaniem tego zadania wróć do filmu edukacyjnego „Zasady zachowania pracownika w trakcie przekroczenia dopuszczalnej zawartości metanu”.1
Test

Własności metanu

Liczba pytań:
5
Limit czasu:
8 min
Twój ostatni wynik:
-
Ćwiczenie 6. - Wentylowanie wyrobisk w kopalniach metanowych2DeGF1FFsV
Wentylowanie wyrobisk w kopalniach metanowych101570Brawo! To jest poprawne rozwiązanie! Posiadasz wiedzę na temat wentylowania i przewietrzania wyrobisk w podziemnych zakładach górniczych.Niestety, to nie jest poprawne rozwiązanie. Jeśli miałeś/aś trudności z rozwiązaniem tego zadania wróć do filmu edukacyjnego „Zasady zachowania pracownika w trakcie przekroczenia dopuszczalnej zawartości metanu”.
Test

Wentylowanie wyrobisk w kopalniach metanowych

Liczba pytań:
10
Limit czasu:
15 min
Twój ostatni wynik:
-
Wentylowanie wyrobisk w kopalniach metanowych101570Brawo! To jest poprawne rozwiązanie! Posiadasz wiedzę na temat wentylowania i przewietrzania wyrobisk w podziemnych zakładach górniczych.Niestety, to nie jest poprawne rozwiązanie. Jeśli miałeś/aś trudności z rozwiązaniem tego zadania wróć do filmu edukacyjnego „Zasady zachowania pracownika w trakcie przekroczenia dopuszczalnej zawartości metanu”.
Test

Wentylowanie wyrobisk w kopalniach metanowych

Liczba pytań:
10
Limit czasu:
15 min
Twój ostatni wynik:
-
Ćwiczenie 7. - Mechanizm wypływu metanu do wyrobiska2DeGF1FFsV
Rb95XQoqyPF922
Uzupełnij tekst odpowiednimi wyrazami. Obecność metanu w kopalniach węgla kamiennego związana jest z przede wszystkim z występującymi w górotworze warstwami 1. hydrostatycznego, 2. 0,5, 3. 0,1, 4. gazów, 5. piaskowca, 6. pięciu, 7. metanonośności, 8. węgla, 9. wyłącznie z warstw stropowych, 10. z warstw stropowych, spągowych, z ociosów wyrobiska, z urobionego węgla, 11. metanowości, 12. czterech. Metan w węglu kamiennym występuje w stanie wolnym oraz sorbowanym. Działalność górnicza zaburza równowagę ciśnienia 1. hydrostatycznego, 2. 0,5, 3. 0,1, 4. gazów, 5. piaskowca, 6. pięciu, 7. metanonośności, 8. węgla, 9. wyłącznie z warstw stropowych, 10. z warstw stropowych, spągowych, z ociosów wyrobiska, z urobionego węgla, 11. metanowości, 12. czterech w złożu i wtedy dochodzi do wypływu z calizny metanu wolnego oraz jego wydzielania, czyli tzw. desorpcji 1. hydrostatycznego, 2. 0,5, 3. 0,1, 4. gazów, 5. piaskowca, 6. pięciu, 7. metanonośności, 8. węgla, 9. wyłącznie z warstw stropowych, 10. z warstw stropowych, spągowych, z ociosów wyrobiska, z urobionego węgla, 11. metanowości, 12. czterech. Metan może wydzielać się do wyrobiska w postaci nagłego wypływu (fukacze o różnej intensywności), czy też w czasie wyrzutu gazów i skał.
Stopień zagrożenia metanowego w danej kopalni zależy w znacznej mierze od stopnia nasycenia pokładów węgla metanem, czyli tzw. 1. hydrostatycznego, 2. 0,5, 3. 0,1, 4. gazów, 5. piaskowca, 6. pięciu, 7. metanonośności, 8. węgla, 9. wyłącznie z warstw stropowych, 10. z warstw stropowych, spągowych, z ociosów wyrobiska, z urobionego węgla, 11. metanowości, 12. czterech, definiowanej jako objętościowa zawartość metanu pochodzenia naturalnego w węglu w przeliczeniu na tzw. czystą substancję węglową, czyli węgiel pozbawiony wody i popiołu.
W przypadku kiedy metanonośność jest mniejsza niż 1. hydrostatycznego, 2. 0,5, 3. 0,1, 4. gazów, 5. piaskowca, 6. pięciu, 7. metanonośności, 8. węgla, 9. wyłącznie z warstw stropowych, 10. z warstw stropowych, spągowych, z ociosów wyrobiska, z urobionego węgla, 11. metanowości, 12. czterech m3Mgcsw pokład uznaje się za niemetanowy. W pozostałych przypadkach udostępniane pokłady lub ich części zaliczane są do jednej z 1. hydrostatycznego, 2. 0,5, 3. 0,1, 4. gazów, 5. piaskowca, 6. pięciu, 7. metanonośności, 8. węgla, 9. wyłącznie z warstw stropowych, 10. z warstw stropowych, spągowych, z ociosów wyrobiska, z urobionego węgla, 11. metanowości, 12. czterech kategorii zagrożenia metanowego.
Ćwiczenie 8. - Właściwości metanu1DeGF1FFsV
RBcPvs0Wg6tS61
Łączenie par. Oceń prawdziwość zdań dotyczących metanu.. Obecność metanu w atmosferze kopalnianej stanowi zagrożenie dla pracującej załogi.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Metan jest gazem niepalnym i niewybuchowym.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Obecność metanu w powietrzu da się stwierdzić organoleptycznie ponieważ posiada barwę, zapach i smak.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Metan jest obojętny dla procesu oddychania, niemniej jednak w większych stężeniach może powodować obniżenie zawartości tlenu w powietrzu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Metan jest znacznie lżejszy od powietrza, gdyż jego gęstość wynosi 0,71 kg/m³ a gęstość względem powietrza wynosi 0,55, więc w pomieszczeniach, zwłaszcza niezbyt intensywnie przewietrzanych, gromadzi się w ich górnych częściach lub wprost pod stropem. .. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Ćwiczenie 9. - Trójkąt wybuchowości3DJ8pUtFO4
R1aXjbWVQmazj3
Dopasuj prawidłowo brakujące opisy schematu, przeciągając je we właściwe miejsca.
RSyGp7QJ3d9il3
Jaka procentowa zawartość metanu wypiera tlen z atmosfery kopalnianej? Możliwe odpowiedzi: 1. powyżej 9%, 2. między 5% a 8 %, 3. poniżej 3%
Ćwiczenie 10. - Budowa metanomierza1DSWt9y1Xz
RVBingvZYlSsm1
Podpisz elementy budowy metanomierza R-7, przeciągając podpisy w odpowiednie miejsca.
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RFFfFK0Ipxusw1
Pomiaru jakiego gazu - poza metanem - dokonuje metanomierz R-7? Możliwe odpowiedzi: 1. dwutlenku węgla, 2. tlenku węgla, 3. tlenku azotu
Ćwiczenie 11. - Pomiary stężenia metanu2DSWt9y1Xz

Obejrzyj film i odpowiedz na pytanie.

R13wm1UjwMwC4
Film nawiązujący do treści materiału
R1clxPF21vg1B2
Podczas pomiaru z założonym pochłaniaczem dwutlenku węgla metanomierz pokazał wynik 0,2%, podczas gdy wynik pomiaru bez pochłaniacza wyniósł 1,1%. Jakie było stężenie dwutlenku węgla w atmosferze kopalnianej? Możliwe odpowiedzi: 1. 0,2%, 2. 1,1%, 3. 0,9%, 4. 1,3%, 5. 5,5%