Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Rvf94oMXJt2zU1
Ilustracja przedstawia kolorowe zdjęcie mikrofonu. W tle widoczna jest sala koncertowa. Tytuł lekcji: Wyprawa za kulisy podczas koncertu.

Wyprawa za kulisy podczas koncertu

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela:

R1EBaFABmeSNP
Scenariusz zajęć do pobrania.

II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.

3. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje podziału:

1) instrumentów muzycznych ze względu na źródło dźwięku – nazywa i charakteryzuje je;

4. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje charakterystyki:

1) muzyki ze względu na jej rodzaj (wokalna, instrumentalna, wokalno‑instrumentalna, artystyczna, rozrywkowa, ludowa oraz do wyboru: sakralna, filmowa, teatralna i inne);

III. Kultura muzyczna, narodowe i światowe dziedzictwo kulturowe. Uczeń:

1) zna repertuar kulturalnego człowieka, orientując się w sztandarowych utworach z dziejów historii muzyki i współczesnej kultury muzycznej oraz wartościowej muzyki popularnej;

Nauczysz się

rozpoznawać zawody związane z pracą różnych instytucji kultury, np. filharmonia, opera, teatr;

opowiadać o pracy artystów związanej ze sceną oraz procesie, który prowadzi do doskonalenia pracy własnej;

omawiać kulisy pracy różnych zawodów, które składają się finalny efekt w postaci koncertu.

Koncert od kuchni

Kiedy idziesz na koncertKoncertkoncert, słuchasz wówczas dzieła wykonywanego przez artystów. Dzieło gotowe w najlepszym wydaniu. Dzieło doskonałe. Czy jednak wiesz, co się dzieje, zanim do takiego koncertu dojdzie i będziesz mógł w nim uczestniczyć? Posłuchaj wypowiedzi profesjonalnych muzyków z polskiej orkiestry symfonicznejOrkiestra symfonicznaorkiestry symfonicznej Sinfonia Varsovia, którzy wypowiadają się na temat swojej pracy.

RjWJ5fY86bv0V1
R17Le7o6kJW1T
Prezentacja zawiera nagrania wypowiedzi muzyków orkiestry Sinfonia Varsovia, które są prezentowane na tle zdjęć instrumentów. Jakub Haufa - skrzypek: Jestem koncertmistrzem od jedenastu lat. Zostałem nim tak naprawdę, trzy tygodnie po tym jak skończyłem studia. Od razu zostałem wrzucony na głęboką wodę. Jedni reagowali z szacunkiem, inni z powątpiewaniem. Ja nie mogłem tego okazywać, będąc w pracy, ale troszeczkę rozklejałem się, będąc w domu. Koncertmistrz jest osobą, która powinna pomagać dyrygentowi w prowadzeniu próby, a także, co zawsze jest najbardziej odbierane przez słuchacza - grać, jeżeli są jakieś sola orkiestrowe. To jest swojego rodzaju przyjemność, zaszczyt, ale także spore wyzwanie. Nagle człowiek pozostaje sam, sam siebie słysząc i nagle go ogarnia wielka sala i ilość publiczności na sali i nagle zostaje sam na placu boju. Alina Mleczko - saksofon: Co trzeba zabrać, żeby zagrać solówkę w orkiestrze na saksofonie: ładną sukienkę, buty na wysokim obcasie (jeśli jest się kobietą), saksofon sopranowy (jeśli będzie to Bolero Ravela), trzeba zabrać ustnik, do ustnika trzeba przykręcić stroik i tu zaczyna się zabawa. To jest właśnie to, dlaczego każdy saksofonista i każdy dęciak ma tych stroików mnóstwo. Kiedy ma już zagrać wspomniane Bolero, ręce mu się pocą, jest w wielkim stresie, który to będzie stroik najlepszy? Bo stroik to jest coś takiego bardzo wrażliwego, naturalnego, trzeba go ciągle oblizywać, żeby był wilgotny, albo wycierać żeby nie był wilgotny, trzeba go często poprawiać… aby w ten jedyny, szczególny sposób zabrzmiał w tym momencie. Czy to jest ten sposób, ten atak, który jest potrzebny do wykonania słynnej solówki Maurice’a Ravela? (fragment solo na saksofonie z Bolera Maurice’a Ravela). Arkadiusz Krupa - obój: Codzienny trening, walka o to, żeby palce były sprawne, żeby każdy palec tak samo szybko pracował, żeby język miał swoją szybkość, żeby usta miały odpowiednią kondycję. Jest to niezbędna rzecz, żeby funkcjonować w orkiestrze jako solista i bez codziennych treningów nie da się tego robić. Absolutnie przed koncertem mocna pasta bakteriobójcza do zębów nie jest wskazana, może powodować niszczenie komórek i wytwarzanie drobinek, które jeśli dostaną się do stroika i stroik przestanie grać. To, można powiedzieć, łączy się z jakąś taką pokorą wobec samego siebie i wobec muzyki, że choćby wszystko się zrobiło co można, żeby uprawiać ten „nie zawód”, bo to jest powołanie, jak najlepiej to zawsze może się zdarzyć coś nieprzewidzianego takiego, co częściowo nawet kompromituje oboistę. Bo kto na widowni wie, że dźwięk, który nie wyszedł by winą, wyłącznie wody, która podeszła pod klapę, albo że część stroika się ułamała i obój przestał grać. Obój daje tak piękny dźwięk, często liryczny, że o tych wszystkich trudach oboista jest w stanie zapomnieć w czasie grania, nawet jeśli leci z niego pot, nawet jeśli niektórym oboistom żyły wychodzą podczas grania, to nie znaczy, że on jest bardzo zmęczony. Często jest ukontentowany dźwiękami, które wychodzą z jego instrumentu i to jest rekompensata za ten cały trud, który ponosimy. (w tle Taniec łabędzi z Jeziora łabędziego Piotra Czajkowskiego) Zuzanna Elster - harfa: Czasami zdarza się, że w harfie pękają struny. Tutaj akurat pękły dwie. Trzeba je założyć. Nie jest to problemem, jeśli mamy na to dużo czasu. Jeśli struna pęka bezpośrednio przed koncertem, to stwarza to dodatkową adrenalinę. Jak harfista wybiera się na koncert musi mieć ze sobą komplet wszystkich strun. Nigdy nie wiadomo, która akurat pęknie (odgłosy strojenia harfy, a następnie, kilka akordów zagranych arpeggio). Radosław Soroka - klarnet (początek Błękitnej Rapsodii G. Gershwina zagrany na klarnecie). Generalnie jak się to ćwiczy w domu, to jest bardzo proste, ale jak się siedzi na estradzie i czeka na te parę sekund to potrafi to być najtrudniejsza rzecz na świecie. To jest koncert, żywy koncert i najlepszym muzykom na świecie zdarza się popsuć najłatwiejsze solówki, to jest rzecz zupełnie normalna i akceptowalna i nie można się tym w ogóle załamywać. Wiadomo że orkiestra to jest grupa osób, muszą się razem dogadywać. Moim zdaniem nie trzeba rezygnować z własnej indywidualności, żeby to wszystko grało, tylko trzeba ją umiejętnie wpasować w to wszystko. Roman Sykta - Waltornia: Wchodząc na pierwszą lekcję do pana profesora we Wrocławiu byłem zaskoczony ponieważ nie do końca sobie uświadamiałem, co to jest ta waltornia. Po otworzeniu futerału ukazało się coś bardzo zwiniętego. Dostałem ustnik. I zaczęło się. Wydobądź dźwięk. Oczywiście nic z tego nie wyszło. Na samym ustniku. Też nie da rady. No to spróbuj ustami najpierw. No jakoś tam poszło. Przytknij ustnik. No też poszło. Dołożyliśmy do tego waltornię. I zaczęło wychodzić. (pokaz brzmienia waltorni, kilka szybkich dźwięków). Żeby zagrać takie solo poprawnie, bardzo ładnie i żeby się wszystkim podobało, to jest prawie niemożliwe, ale są ludzie, którzy to robią. W związku z tym, trzeba być przygotowanym na to, że ciśnienie skacze do dwustu dwudziestu, puls do stu osiemdziesięciu. Trzeba z tym wytrzymać i jeszcze ładnie zagrać. I jak sobie z tym poradzić? Sposobów może być tysiąc i jeszcze każdy ma swój. Jeżeli chodzi o mnie, to ja nie mam takiego sposobu. Grając solo o którym się wie, dlaczego i po co, można czasami odjechać. Odjechać w świat, w którym zostało ono napisane, świat wymarzony, który w zasadzie można też sobie samemu wymyśleć. Jarosław Jastrzębski - tuba. (wesołe, dyskotekowe solo na tubie). Czy da się wyrwać dziewczynę na tubę? Nie wiem. Ja nie próbowałem. Ale może? Zwłaszcza. jak jest wypolerowana. Nie zrobiłem tego. Po prostu. Ja gram na niej. Ona tak wygląda. I nie chciałem, żeby była jakaś taka...odpicowana. Inaczej by nie brzmiała, jakby była bardziej wypolerowana. Najtrudniejsze i zarazem najfajniejsze jest chyba to, że jestem sam. Cały splendor i to wszystko co zrobię źle, idzie na moje konto. Jestem za to odpowiedzialny tylko ja. Nikt mi nie pomaga i nikt mi też nie przeszkadza. Michał Sobuś - kontrabas: Generalnie granie w orkiestrze, jest to sztuka bycia w grupie i spełniania swojej funkcji w grupie. Musimy być rytmiczni, żeby cała grupa brzmiała jak jeden organizm. Dlatego inaczej gramy te same motywy kontrabasistów. (fragment solo zagranego pizzicato na kontrabasie) To jest niesamowite w byciu muzykiem, że robimy coś razem, co trwa tylko przez ten moment, przez który tam jesteśmy. Bo tego nie można przygotować w domu i potem pokazać wszystkim innym. To jest tylko ta chwila. Bycie muzykiem to jest właśnie takie - bycie w tym momencie. Magdalena Kordylasińska - Perkusja: Orkiestra to jest duży organizm. Musimy współpracować z innymi. Musimy słuchać innych muzyków. Zwłaszcza dotyczy to instrumentów perkusyjnych. One bardzo rzadko mają taką funkcję, zagrania melodii czy harmonii. One raczej dobarwiają (fragment spokojnego utworu na wibrafonie). Piotr Mazurek - wiolonczela (spokojny, romantyczny utwór na wiolonczeli). Wychodzimy na scenę, orkiestra wychodzi na scenę. Oczywiście niektórzy między sobą zamieniają jakieś parę zdań, ale raczej już jesteśmy skupieni. Już czekamy na to wyjście… Jest wyjście, są oklaski. Siadamy. Stroimy się i czekamy na dyrygenta. I w tym momencie zaczyna się magia. Już się nie widzi tego wszystkiego, co jest dookoła, już się nie widzi tej publiki. Tylko zaczyna się człowiek skupiać na tym co będzie. Jest takie uderzenie adrenaliny, emocji, takiego wrażenia, które ciężko opisać, jakby człowiek miał skoczyć ze spadochronem albo na bungee. To nie będzie się zastanawiał, czy na dole ktoś na niego patrzy. I kiedy się siada i jest dwa tysiące ludzi na sali i trzeba zagrać solo przed wszystkimi swoimi kolegami ze swojej orkiestry, to jest właśnie takie uczucie. Tych parę sekund, czy minut (zależy ile się gra) człowiek nie do końca pamięta. Jerzy Maksymiuk - dyrygent: To jest batuta - esencja wiedzy dyrygenta o ludziach, o psychologii, o utworze, o proporcjach, o osobowości. To nic nie znaczy, jeżeli ktoś nie czyta partytury. Ja muszę tą batutą wydobyć, wyrzeźbić dźwięk jaki jest potrzebny, dźwięk cudowny, piękny, taki jak wyobrażam sobie, że kompozytor życzy sobie. Ku temu się skłania cały mój zawód. I ten patyczek jest uosobieniem tego wszystkiego. Partytura czyli książka do posługiwania się dla dyrygenta. To jest zapisanie całej orkiestry. Kompozytor piszący klasyczną muzykę, musi znać instrumenty i ich możliwości. Dyrygent ma nadać życie tym nutom. Przed dyrygowaniem patrzę w te nuty. Za pomocą tych nut zapisuje się wszystkie partie. Tu akurat grają tylko pierwsze skrzypce ale jest ich czternastu, drugich skrzypiec dwunastu, altówek dziesięć. Patrzę w te nuty i staram się usłyszeć co grają skrzypce, tu altówki, tu wiolonczele. Muszę sam ze sobą to wszystko ustalić. Znać kto gra kiedy i jak ma zagrać: mocniej, ciszej, więcej, mniej, groźniej, weselej, poważniej, mniej poważnie. To jest interpretacja w jaki sposób poprowadzę całą muzykę. Żeby miało to swoją różnorodność, kulminację. W jaki sposób z tych nut wyczytam ich sens. Ja nie wiem co myślał Beethoven ale nie muszę wiedzieć. Nie wiem co myślał Chopin ale wiem kiedy Chopina się gra dobrze.

Z wypowiedzi muzyków Sinfonii Varsovii wynika, że ich życie to nie tylko piękne i podniosłe chwile związane z koncertem czy też satysfakcja, którą daje oklaskująca publiczność. To także systematyczne próby z orkiestrą, współpraca z dyrygentemDyrygentdyrygentem i innymi muzykami, dbałość o instrument, na którym gra muzyk, kwestie związane z garderobą, ciągłe kształcenie się i podnoszenie swoich kwalifikacji, pokonywanie stresu, a nawet odpowiednia dieta i higiena.

Finalny koncert jest wynikiem ciężkiej pracy każdego z osobna: instrumentalistyInstrumentalistainstrumentalisty, dyrygenta, scenografaScenografscenografa oraz wielu innych osób, których nie widać na scenie, by wydarzenie, jakim jest koncert, zapadło słuchaczowi w głębokiej pamięci, a nawet zmieniło jego postrzeganie sztuki na zawsze.

Obejrzyj dwie fotografie przedstawiające Chór oraz Orkiestrę OperyOperaOperyFilharmoniiFilharmoniaFilharmonii Podlaskiej

RbxRjEKu8m2bX1
RXvPyW9K8Wd3x1

Teraz przyszedł czas na koncert. Wysłuchasz za chwilę fragment SymfoniiSymfoniaSymfonii nr 40 Wolfganga Amadeusa MozartaMozart Wolfgang AmadeusWolfganga Amadeusa Mozarta. Przez ten czas będziesz w roli dyrygenta, obserwuj w partyturzePartyturapartyturze melodie grane przez poszczególne instrumenty. Od góry są zapisane: obójObójobój, klarnetKlarnetklarnet w stroju B, fletyFletflety, obój, fagotyFagotfagoty, rogiRóg, waltorniarogi (na dwóch pięcioliniach), skrzypceSkrzypceskrzypce I, skrzypce II, altówkiAltówkaaltówki, wiolonczeleWiolonczelawiolonczele i kontrabasy na jednej ostatniej pięciolinii.

RnHKiRG4hVgq2
Nagranie Symfonii g‑moll numer 40 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Utwór wykonany przez orkiestrę. Tempo utworu jest szybkie. Utwór rozpoczynają instrumenty smyczkowe. Skrzypce pierwsze grają główną, łagodną, przyjemną melodię. Pozostałe instrumenty smyczkowe akompaniują. Po dołączeniu pozostałych instrumentów, muzyka robi się bardziej dynamiczna i trochę nerwowa. Utwór ma formę allegra sonatowego. Występują w nim dwa tematy: jeden łagodny, przyjemny, drugi bardziej smutny, trochę mroczny. Te tematy przez cały utwór ze sobą konkurują.

Odszukaj w grafice interaktywnej instrumentów z partytury Symfonii nr 40 W. A. Mozarta i posłuchaj ich brzmienia solo. Przypomnij sobie układ całej orkiestry na scenie.

ReUf1D7QPn0ZJ1
Ilustracja interaktywna przedstawia schemat z ustawieniem orkiestry symfonicznej. Na grafice różnymi kolorami zostały zaznaczone miejsca ustawienia poszczególnych sekcji instrumentów na scenie. Na każdym z kolorowych pól umieszczone zostało zdjęcie danego instrumentu. W centralnym miejscu znajduje się półokrąg z napisem „DYRYGENT”. Po kliknięciu w punkt aktywny wyświetli się nazwa instrumentu i pojawi możliwość odtworzenia próbki dźwięku. Punkt 1 - pierwsze skrzypce, na nagraniu kilka dźwięków zagranych na skrzypcach, skrzypce brzmią wysoko i jasno, przedstawiona jest gra smyczkiem i gra pizzicato. Punkt 2 - drugie skrzypce. Punkt 3 altówki. Na nagraniu fragment utworu przedstawiający barwę altówki - altówka brzmi cieplej i niżej niż skrzypce. Punkt 4 - wiolonczele. Na nagraniu kilka dźwięków wykonanych na wiolonczeli. Wiolonczela brzmi nisko, aksamitnie. Punkt 5 - kontrabasy. Na nagraniu fragment utworu “Słoń” zagrany na kontrabasie. Kontrabas brzmi bardzo nisko. Utwór jest skoczny i wesoły. Punkt 6 - harfa. Na nagraniu dwa arpeggia wykonane na harfie. Harfa brzmi jasno i perliście. Punkt 7 - flety poprzeczne. Na nagraniu fragment utworu na flet. Flet brzmi dość wysoko, jasno, miękko. Punkt 8 - klarnety. Na nagraniu fragment utworu na klarnet. Klarnet brzmi dość chropowato i ciepło. Punkt 9 - fagoty. Na nagraniu kilka długich dźwięków zagranych na fagocie, zademonstrowano dźwięki najniższe i najwyższe. Fagot brzmi raczej nisko i chropowato. Punkt 10 - oboje. Na nagraniu fragment tematu Łabędzi z Jeziora Łabędziego Piotra Czajkowskiego. Nostalgiczna, rzewna i piękna melodia. Obój ma przenikliwe brzmienie. Punkt 11 - trąbki. Na nagraniu fanfara w wykonaniu trąbki. Trąbka brzmi jasno i przenikliwie. Punkt 12 - puzony. Na nagraniu kilka dźwięków zagranych na puzonie. Puzon brzmi dość nisko. Punkt 13 - waltornie (rogi). Punkt 14 - tuba. Na nagraniu fragment “Cwału Walkirii” Richarda Wagera. Tuba brzmi bardzo nisko. Punkt 15 - trójkąt. Na nagraniu kilka długich dźwięków zagranych na trójkącie. Trójkąt ma metaliczne, bardzo jasne, długo trwające dźwięki. Punkt 16 - werbel. Na nagraniu tremolo zagrane na werblu. Oprócz brzmienia uderzanej membrany (jak przy bębnach) słychać też szelest (pochodzący od sprężyny). Punkt 17 - kotły. Na nagraniu rytm zagrany na 2 kotłach (dwie wysokości dźwięku). Punkt 18 - fortepian. Na nagraniu fragment utworu zagrany na fortepianie. Punkt 19 - talerze. Na nagraniu dwa długie dźwięki zagrane na talerzach. Talerze mają jasną, metaliczną, trochę szeleszczącą barwę. Ich dźwięk długo wybrzmiewa. Punkt 20 - flet piccollo. Na nagraniu fragment “Bolera” Maurycego Ravela zagrany na flecie piccolo. Dźwięki są bardzo wysokie, piskliwe.

W zależności od tego, gdzie udamy się na jakiekolwiek wydarzenie artystyczne, np. koncert do filharmonii, operę do opery, przedstawienie teatralne do teatru itp., w przygotowania do tego wydarzenia zaangażowanych jest wiele osób. Oto niektóre z nich: dyrygent, muzycy, scenografScenografscenograf, choreografChoreografchoreograf, tancerze, konferansjerKonferansjerkonferansjer, suflerSuflersufler, akustykAkustykakustyk, operator świateł, elektryk, kostiumolog, krawiec, kasjer, szatniarz, pracownicy ochrony i wielu innych.

Zanim przejdziesz dalej i przystąpisz do rozwiązania zadań, które sprawdzą Twoją wiedzę z tej lekcji, przeczytaj uważnie słownik.

Sprawdź swoją wiedzę

R1Wjr5wRKwy9F
Ćwiczenie 1
Odgadnij hasła do krzyżówki: 1. Osoba w teatrze, która w trakcie przedstawienia podpowiada (w razie potrzeby) aktorom tekst roli (6 liter). 2, Osoba, która opracowuje plastyczną i architektoniczną oprawę widowiska, koncertu, filmu itp. (9 liter). 3. Ruchoma zasłona oddzielająca scenę od widowni (7 liter). 4. Muzyk kierujący wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę (8 liter). 5. Przerwa między aktami przedstawienia teatralnego, opery (7 liter).
R1SY3czXlUyEv
Ćwiczenie 2
Wymień instrumenty smyczkowe, występujące w orkiestrze.
Ćwiczenie 3

Wysłuchaj fragmentu Symfonii nr 40 Wolfganga Amadeusza Mozarta i rozwiąż zadanie. Wskaż prawidłową kolejność wejść instrumentów.

RnHKiRG4hVgq2
Nagranie Symfonii g‑moll numer 40 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Utwór wykonany przez orkiestrę. Tempo utworu jest szybkie. Utwór rozpoczynają instrumenty smyczkowe. Skrzypce pierwsze grają główną, łagodną, przyjemną melodię. Pozostałe instrumenty smyczkowe akompaniują. Po dołączeniu pozostałych instrumentów, muzyka robi się bardziej dynamiczna i trochę nerwowa. Utwór ma formę allegra sonatowego. Występują w nim dwa tematy: jeden łagodny, przyjemny, drugi bardziej smutny, trochę mroczny. Te tematy przez cały utwór ze sobą konkurują.
R1bRFC94Se655
Odpowiedz na pytania: Czy w Symfonii g-moll nr 40 Mozarta wszystkie instrumenty zaczynają grać jednocześnie? Jeśli nie, to jaka grupa rozpoczyna granie jako pierwsza?
R3RYcmBMMqH3J
Ćwiczenie 4
Podziel wymienione instrumenty na dwie grupy: dęte drewniane i dęte blaszane. Instrumenty: oboje, fagoty, klarnety, rogi, flety.
Ćwiczenie 5
RvdjLchpEfEn8
Wyjaśnij słowa: dyrygent, filharmonia, opera, orkiestra, trio, kwartet.
R1TaFkxseej3Z
Ćwiczenie 6
Odpowiedz na pytanie: Jak nazywa się pierwszy skrzypek zespołu smyczkowego i główny muzyk orkiestry symfonicznej?
RWXoFjKMLFRUT
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie: Jak nazywa się część teatru, sali koncertowej za sceną, niewidoczna dla widzów? Możliwe odpowiedzi: kulisy, zaplecze, foyer, magazyn.
RO5D2sboTkUC5
Ćwiczenie 8
Odpowiedz na pytanie: Jak nazywa się pałeczka dyrygenta? Możliwe odpowiedzi: 1. batuta, 2. bataty, 3. partytura, 4. frak
R1JMzHPgJ1IOm
Ćwiczenie 9
Jak nazywa się zapis nutowy wszystkich partii instrumentalnych i wokalnych dla całego utworu, zsynchronizowanych i zestawionych jedna nad drugą? Możliwe odpowiedzi: 1. partytura, 2. batuta, 3. foyer, 4. koncertmistrz
Rpjxl7PMVHRMT
Ćwiczenie 10
Odpowiedz na pytanie: Jak nazywa się muzyk, który gra na altówce?Możliwe odpowiedzi: 1. altowiolista, 2. antrakt, 3. alt, 4. akt
R1Rpj3PDyjz8b
Ćwiczenie 11
Odpowiedz na pytanie: Jak nazywa się siedziba orkiestry symfonicznej? Możliwe odpowiedzi: 1. filharmonia, 2. budka suflera, 3. foyer, 4. kulisy.
RKxZ30uFIbqaf
Ćwiczenie 12
Odpowiedz na pytanie: Jak nazywa się sala albo korytarz przy widowni teatralnej, sali koncertowej, posiedzeniowej itp., przeznaczone dla publiczności podczas przerw? Możliwe odpowiedzi: 1. foyer, 2. kulisy, 3. bistro, 4. kawiarnia.
1
Ćwiczenie 13
R1Ko35GNbSglG1
Odpowiedz na pytanie: Jak nazywają się muzycy grający na: 1. skrzypcach, 2. wiolonczeli, 3. talerzach, 4. tubie, 5. flecie?

Praca domowa

W odniesieniu do wiadomości z lekcji, stwórz przy pomocy programu graficznego typu ToonDoo, WriteComics krótki komiks przedstawiający wyprawę za kulisy podczas koncertu. Pamiętaj o miejscach, w których tworzą muzycy, gdzie pracują, jakie to są instytucje itp.

Słownik pojęć

Akustyk
Akustyk

specjalista zajmujący się jakością dźwięku i obsługą sprzętu nagłaśniającego.

Altówka
Altówka

instrument strunowy z grupy chordofonów smyczkowych (pocieranych).

Choreograf
Choreograf

[gr. choreía ‘taniec’, gráphō ‘piszę’] - twórca nowych, oryginalnych dzieł baletowych lub całkowicie oryginalnych, własnych interpretacji, wcześniej powstałych baletów; osoba komponująca tańce i widowiska sceniczne.

Dur – moll, dur‑moll system
Dur – moll, dur‑moll system

system organizacji materiału dźwiękowego w muzyce europejskiej, panujący od około połowy XVII do pocz. XX w., zwany też systemem funkcyjnym, systemem tonalnym lub tonalnością dur‑moll. Nazwa pochodzi od 2 trybów (dur, moll), będących podstawą wszystkich konstrukcji dźwiękowych w tym systemie. Realizację formy muz. w systemie dur‑moll regulują: zasada tercjowej budowy akordów i funkcyjności następstw dźwiękowych, której istotą są określone związki między strukturami dźwiękowymi, polegające na ciążeniu ku sobie dźwięków, oddalonych o półton oraz akordów dysonansowych ku konsonansowym; funkcja harmoniczna kumulowania napięcia jest przyporządkowana dominancie, rozładowania zaś napięcia - tonice; następstwo dominanty i toniki tworzy kadencję; ciążenia funkcyjne występują w jednogłosowej linii melodycznej (np. przejście z VII stopnia gamy, tzw. dźwięku prowadzącego, czyli tercji dominanty, na VIII = I stopień, czyli prymę toniki) oraz zwłaszcza w przebiegu wielogłosowym (harmonicznym). Ogół związków funkcyjnych wyznaczonych w materiale dźwiękowym przez wybrany punkt centralny (tonikę) stanowi tonację; zbiór wszystkich tonacji stanowi układ, którego podstawą są pokrewieństwa kwintowe i tercjowe (paralelne) w ramach okręgu kwintowego. Wielostronność związków między akordami w systemie dur‑moll odgrywa zasadniczą rolę przy modulacji. Rozwój chromatyki (akordy alterowane) w XIX w. doprowadził do zatarcia różnicy między trybami dur i moll, zachwiania poczucia centrum tonacyjnego i usamodzielniania się akordów dysonansowych, a w konsekwencji do zaniku tonalności opartej na systemie dur‑moll.

Dyrygent
Dyrygent

muzyk kierujący wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę.

Fagot
Fagot

[wł. fagotto ‘wiązka’] - instrument z grupy aerofonów stroikowych.

Flet
Flet

[fr.] - instrument muz. z grupy aerofonów wargowych.

Filharmonia
Filharmonia

instytucja dysponująca stałym zespołem instrumentalistów i śpiewaków, organizująca koncerty muzyki poważnej; też: budynek, w którym odbywają się te koncerty.

Instrumentalista
Instrumentalista

muzyk grający na jakimś instrumencie.

Klarnet
Klarnet

[wł. < łac.] - instrument z grupy aerofonów stroikowych.

Koncert
Koncert

impreza artystyczna wypełniona programem muzycznym; instrumentalny utwór muzyczny przeznaczony do wykonania przez solistę i orkiestrę symfoniczną.

Konferansjer
Konferansjer

osoba zapowiadająca program na koncertach, pokazach itp.

Mozart Wolfgang Amadeus
Mozart Wolfgang Amadeus

ur. 27 I 1756, Salzburg, zm. 5 XII 1791, Wiedeń, kompozytor austriacki, jeden z największych twórców w historii muzyki.

Obój
Obój

instrument z grupy aerofonów stroikowych.

Opera
Opera

[wł. < łac.] - dramatyczno‑muzyczny, wokalno‑instrumentalny, z akcją dramatyczną, monologami i dialogami ujętymi w libretcie, przeznaczony do wykonania na scenie (z odpowiednią scenografią), zwykle w specjalnie do tego celu zbudowanym teatrze operowym, również zwanym operą.

Orkiestra symfoniczna
Orkiestra symfoniczna

orkiestra złożona z instrumentów smyczkowych, dętych, perkusyjnych, harfy, niekiedy fortepianu i innych.

Partytura
Partytura

[wł.] - zapis utworu zespołowego, sporządzony tak, aby wszystkie partie (głosy) utworu były zestawione jedna nad drugą wg określonego porządku, odzwierciedlającego ich wzajemne zsynchronizowanie.

Pięciolinia
Pięciolinia

zespół 5 równoległych poziomych linii, liczonych od najniższej, na których lub między którymi są stawiane znaki notacji muz. (nuty, pauzy).

Róg, waltornia
Róg, waltornia

instrument z grupy aerofonów ustnikowych.

Scenograf
Scenograf

osoba, która opracowuje plastyczną i architektoniczną oprawę widowiska, koncertu, filmu itp.

Skrzypce
Skrzypce

instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych.

Sufler
Sufler

[fr. souffleur ‘podpowiadacz’] - osoba w teatrze, która w trakcie przedstawienia podpowiada (w razie potrzeby) aktorom tekst granej roli.

Symfonia
Symfonia

[gr.] - cykliczna forma orkiestrowa, zazwyczaj 4‑częściowa, zbudowana zgodnie z zasadami cyklu sonatowego.

Tonacja
Tonacja

[łac. < gr.] - podstawa melodyczno‑harmoniczna utworu w systemie dur‑moll, wyznaczona przez związki funkcyjne między dźwiękami i akordami danej gamy durowej lub molowej.

Wiolonczela
Wiolonczela

[wł.] - tenorowo‑basowy instrument z grupy chordofonów smyczkowych.

Definicje słownikowe opracowano na podstawie: https://encyklopedia.pwn.pl/

Biblioteka muzyczna

RnHKiRG4hVgq2
Nagranie Symfonii g‑moll numer 40 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Utwór wykonany przez orkiestrę. Tempo utworu jest szybkie. Utwór rozpoczynają instrumenty smyczkowe. Skrzypce pierwsze grają główną, łagodną, przyjemną melodię. Pozostałe instrumenty smyczkowe akompaniują. Po dołączeniu pozostałych instrumentów, muzyka robi się bardziej dynamiczna i trochę nerwowa. Utwór ma formę allegra sonatowego. Występują w nim dwa tematy: jeden łagodny, przyjemny, drugi bardziej smutny, trochę mroczny. Te tematy przez cały utwór ze sobą konkurują.

Bibliografia

red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Warszawa 1995.