Zdolność skupiająca soczewki
III ETAP EDUKACYJNY
Temat: Zdolność skupiająca soczewki.
TREŚCI KSZTAŁCENIA:
Fizyka, III etap edukacyjny, 7.6: opisuje bieg promieni przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą (biegnących równolegle do osi optycznej), posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej)
Dodatkowe wymagania szczegółowe Podstawy programowej, które można realizować przy pomocy danego pakietu zasobów:
Fizyka, III etap edukacyjny, 7.3: wyjaśnia powstawanie obrazu pozornego w zwierciadle płaskim, wykorzystując prawa odbicia; opisuje zjawisko rozproszenia światła przy odbiciu od powierzchni chropowatej;
Fizyka, III etap edukacyjny, 7.4: opisuje skupianie promieni w zwierciadle wklęsłym, posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej, rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez zwierciadła wklęsłe;
Fizyka, III etap edukacyjny, 9.14: wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie, odpowiednio dobierając doświadczalnie położenie soczewki i przedmiotu
CELE ZOPERACJONALIZOWANE:
uczeń zna rodzaje soczewek (soczewki skupiające i rozpraszające),
uczeń wie, jaki jest bieg promieni świetlnych po przejściu przez soczewkę skupiającą,
uczeń zna i rozumie pojęcia: główna oś optyczna, środek soczewki, ognisko rzeczywiste soczewki, ogniskowa soczewki,
uczeń wie co to jest zdolność skupiająca soczewki, wie, że jednostką zdolności skupiającej jest dioptria,
uczeń wie, jaki jest bieg promieni świetlnych po przejściu przez soczewkę rozpraszającą,
NABYWANE UMIEJĘTNOŚCI
Uczeń:
potrafi wyznaczyć doświadczalnie bieg promienia świetlnego po przejściu przez soczewkę wypukłą i wklęsłą
Etapy lekcji | Obszar edukacyjny | Kompetencje kluczowe | Sposób realizacji | Środki dydaktyczne | Metody nauczania | Formy pracy |
Etap wstępny | Fizyka | Porozumiewanie się w języku ojczystym; myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; umiejętność uczenia się; świadomość i ekspresja kulturalna | Zapoznanie uczniów z tematem oraz celem lekcji. Przypomnienie wiadomości na temat własności światła. | Podające: pogadanka | Zbiorowa, jednolita | |
Etap realizacji | Fizyka | Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo – techniczne; umiejętność uczenia się | Nauczyciel odtwarza prezentację multimedialną. | Prezentacja multimedialna ,,Soczewki.” | Eksponujące: Prezentacja multimedialna | Zbiorowa (grupowa) jednolita |
Fizyka | Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo – techniczne; umiejętność uczenia się. | Przeprowadzenie ćwiczenia Uczniowie wyznaczają doświadczalnie bieg promienia świetlnego po przejściu przez soczewkę wypukłą i wklęsłą oraz miejsce powstania ogniskowych soczewek. | Ćwiczenie ,,Soczewki.” | Metody praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe | Zbiorowa (grupowa) jednolita | |
Fizyka | Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo – techniczne; umiejętność uczenia się. | Wykonanie doświadczenia. Nauczyciel pomaga uczniom w przeprowadzeniu doświadczenia. | Załącznik nr 1 do scenariusza. | Praktyczne: Ćwiczenia laboratoryjne | Zbiorowa (grupowa) jednolita | |
Fizyka | Porozumiewanie się w języku ojczystym; myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo – techniczne; umiejętność uczenia się; świadomość i ekspresja kulturalna | Dyskusja na temat: Gdzie można spotkać soczewki skupiające i rozpraszające w życiu codziennym? Uczniowie wyszukują informacje na powyższy temat w różnych źródłach. | Komputer, internet | Problemowa: aktywizująca: panelowa | Zbiorowa, jednolita | |
Etap końcowy | Fizyka | Podsumowanie lekcji. | Podająca: pogadanka | |||
*propozycja dla uczniów szczególnie uzdolnionych | Fizyka | Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo - techniczne | Chętni uczniowie mogą przygotować Prezentację multimedialną na temat ,,Soczewka skupiająca w oku ludzkim” | Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe | Indywidualna, zróżnicowana |
ZAŁĄCZNIK NR 1 – INSTRUKCJA PRZEPROWADZENIA DOŚWIADCZENIA
Doświadczenie 1
Przejście światła przez soczewki
Przygotuj :
stolik optyczny, soczewkę wypukłą (lub tarczę Kolbego). Na stoliku optycznym umieszczamy soczewkę wypukłą i obserwujemy załamanie promieni światła.
Obserwacja :
Promienie po przejściu przez soczewkę wypukłą zbiegają się w punkcie, który nazywamy ogniskiem soczewki (F). (W punkcie tym skupia się energia tych promieni.)
Wniosek :
Soczewka wypukła skupia wiązkę promieni, więc jest soczewką skupiającą.
Zastosowanie w praktyce :
a)Wykorzystanie soczewek : lupa, mikroskop, lornetka, aparat fotograficzny, aparat projekcyjny (rzutnik do przeźroczy), okulary.
b)UWAGA ! Pozostawiona w lesie butelka może podziałać jak soczewka, skupiając promienie słoneczne powodując pożar!
Doświadczenie 2
Otrzymywanie obrazów za pomocą soczewki skupiającej.
Przygotuj :
stolik optyczny i soczewkę wklęsłą . Umieść soczewkę na stoliku optycznym i obserwuj przejście przez nią promieni (równoległych).
Obserwacja :
Po przejściu przez soczewkę wklęsłą promienie ulegają rozproszeniu
Wniosek :
Soczewka wklęsła rozprasza wiązkę promieni –jest soczewką rozpraszającą.
Zastosowanie w praktyce :
Wykorzystuje się je w układach z soczewkami skupiającymi np. w niektórych lornetkach, w okularach.
Doświadczenie 3
Otrzymywanie obrazów za pomocą soczewki skupiającej.
Przygotuj :
soczewkę skupiającą, świecę, biały ekran (kartka papieru).
Między zapaloną świeczką, a ekranem umieszczamy soczewkę (lupę). Lupę raz zbliżamy, a raz oddalamy od zapalonej świecy.
Obserwacja
a/ gdy soczewka znajduje się dalej od świecy, obraz przedmiotu jest mniejszy, jak na kliszy aparatu fotograficznego.
b/ gdy soczewka znajduje się blisko przedmiotu powstały obraz jest większy od świecy, jak w rzutniku.
W obu przypadkach obraz jest odwrócony.
