Zespoły wykonawcze – różne typy chórów (jednorodny, dziecięcy, żeński, męski, mieszany)
Ważne daty
Lata życia wybranych polskich kompozytorów muzyki chóralnej:
ok. 1535‑1591 – Mikołaj Gomółka
ok. 1550‑1616 – Mikołaj Zieleński
ok. 1665‑1734 – Grzegorz Gerwazy Gorczycki
1819‑1872 – Stanisław Moniuszko
1893‑1963 – Stanisław Wiechowicz
1922‑2015 – Andrzej Koszewski
1930‑2014 – Józef Świder
1930 – Romuald Twardowski
1949‑2010 – Marek Jasiński
1968 – Paweł Łukaszewski
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
3. Średniowiecze. Uczeń:
2) omawia chorał gregoriański:
a) powstanie,
b) związek z liturgią Kościoła rzymskiego (antyfonarz),
c) cechy,
d) notacja (neumy),
e) sposoby wykonania: accentus i contentus,
f) system modalny,
g) formy i gatunki z nim związane: hymn, psalm, antyfona, msza, dramat liturgiczny (misterium) i in.;
10) zna pojęcia: śpiew melizmatyczny (melizmaty), skale modalne, cantus firmus, neumy.
4. Renesans. Uczeń:
2) wymienia formy muzyki wokalnej i instrumentalnej;
3) omawia cechy wybranych form muzycznych (madrygał, pieśń, kanon);
5) zna kompozytorów renesansowych (Guillaume Dufay, Orlando di Lasso, Giovanni Pierluigi da Palestrina, Wacław z Szamotuł, Mikołaj Gomółka, Marcin Leopolita, Mikołaj Zieleński, i in.) i podaje przykłady ich twórczości;
7) zna pojęcia: tabulatura, polifonia wokalna, a cappella, polichóralność, imitacja, kapela.
5. Barok. Uczeń:
6) zna pojęcia: system dur‑moll, polifonia imitacyjna, bas cyfrowany (basso continuo), kontrapunkt, forma ewolucyjna, orkiestra barokowa, improwizacja, forma wariacyjna, ostinato, system równomiernie temperowany, bel canto.
7. Romantyzm. Uczeń:
6) zna pojęcia: kantylena, tempo rubato, transkrypcja fortepianowa, wirtuoz, uwertura koncertowa, muzyka programowa, leitmotiv, szkoła narodowa, instrumentacja.
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;
2. nazywa i porządkuje główne nurty, gatunki i style muzyczne, wskazuje formy wypowiedzi artystycznej spoza tradycyjnej klasyfikacji, uzasadniając swoją wypowiedź;
4. dokonuje analizy percepcyjnej, uwzględniając:
a) elementy muzyki,
5. rozpoznaje cechy stylistyczne utworu reprezentującego określoną epokę muzyczną.
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię
charakteryzować zarys historyczny rozwoju śpiewu wielogłosowego, klasyfikację zespołów chóralnych oraz omówić cechy poszczególnych głosów wokalnych;
charakteryzować funkcjonowanie instrumentu głosowego oraz jak jego budowa wpływa na barwę wydobywanego dźwięku;
wymieniać nazwiska polskich twórców muzyki chóralnej.
Rola głosu na przestrzeni wieków
Głos jest instrumentem towarzyszącym ludzkości od zawsze. Jego historia i związana z nią tradycja ukazują rozwój człowieka na przestrzeni wieków. W czasach prehistorycznych, głos służył przede wszystkim do porozumiewania się, natomiast do muzykowania wykorzystywano proste instrumenty, które miały służyć wykonywaniu rytmu. Można było je wykonać z różnego rodzaju i kształtów drewna, jak również ze zwierzęcych kości. W starożytności muzyka przybrała już bardziej złożoną formę. Przy akompaniamencie kitarykitary, formingiformingi lub innego instrumentu wykonywano pieśni na głos. Śpiewak zyskał nowe znaczenie i rolę - komentatora, barda, dramaturga. Sztuka pojmowana była w sposób synkretyczny – muzyka, taniec, dramat antyczny przeplatały się i tworzyły jednolite dzieła.
![Ilustracja przedstawia: Psiax, Satyr, Dionizos i menada – przedstawienie archaiczne, 520-510 p.n.e. Trzy postaci, które są w ruchu. Kobieta pierwsza od prawej strony ubrana jest w długą suknię. Mężczyzna po środku ubrany jest w długą tunikę. Odwraca w tył głowę w kierunki nagiego mężczyzny niosącego dzban.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1ZPeAr6jjdEg/1/2Va0SFhpi4fgStVnXjhfqFEXY59KTRzA.jpg)
Wraz z rozwojem cywilizacyjnym oraz rozpowszechnieniem chrześcijaństwa nastała kolejna epoka w dziejach muzyki oraz wokalistyki. Średniowiecze przyniosło chóralny śpiew jednogłosowy, zwany chorałem gregoriańskimchorałem gregoriańskim. Chorał wykonywano podczas liturgii, w języku łacińskim, śpiewany był wyłącznie przez mężczyzn.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: „Ubi caritas et amor” – chorał gregoriański. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się hymnicznym charakterem.
Stopniowy rozwój gatunków i form muzycznych oraz polifonii wokalnej znacząco rozwinął rolę muzyczną chóru traktując go niemal na równi z grupami instrumentalnymi. Wykształcił się czterogłos (S – sopran, A – alt, T – tenor, B – bas), który był powszechnie stosowany we wszystkich epokach, począwszy od renesansu. Doskonałym tego dowodem są fugifugi wokalne lub wokalno‑instrumentalne w dziełach oratoryjnychoratoryjnych oraz kantatowych barokowych mistrzów – Jana Sebastiana Bacha oraz Jerzego Fryderyka Haendla.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Kyrie z Wielkiej mszy h-moll BWV232, autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Wykonawca: Grupa muzyczna L'arpa festante, pod dyrekcją Pia Praetorius. Utwór ten został wykonany w kościele St. Egidien w Norymberdze w 2009 roku. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się hymnicznym charakterem.
Głos jako instrument
Podczas śpiewu rezonujerezonuje całe ciało, jednak sam dźwięk powstaje w krtani. Znajduje się ona w górnym odcinku układu oddechowego. W krtani mieszczą się fałdy (struny) głosowe, które odpowiedzialne są za fonację dźwiękufonację dźwięku. Ich drganie powodowane przez napływ powietrza przez szparę głośni wytwarza dźwięk. Ruch fałdów głosowych można porównać do drgającej struny w gitarze. Porównanie to można również odnieść do wysokość dźwięku – im krótszy odcinek fałdów głosowych drga, tym wydobywany dźwięk staje się wyższy i na odwrót.
Higiena krtani i emisja głosu są bardzo ważnymi czynnikami wpływającymi na funkcjonowanie krtani. Stosowanie używek, w szczególności wyrobów tytoniowych może powodować powstawanie obrzęków, a w ostateczności zmiany nowotworowe. Również złe nawyki fonacyjne wpływają na pogorszenie się pracy tego narządu. Chrypka, gwizd lub szmer podczas mowy, mogą świadczyć o niedyspozycyjności krtani i sugerować wizytę u lekarza laryngologa, bądź foniatry.
Wokalista wykorzystuje podczas śpiewu tzw. rezonatory, które podobnie jak w instrumentach nadają specyficznej barwy i wolumenu brzmienia dźwięku. Są nimi kości, zęby, a także puste przestrzenie takie jak zatoki. Ze względu na to które elementy ciała pracują, wyróżnia się dwa rejestry: głowowy (dźwięk skupiony jest na rezonatorach głowy), piersiowy (dźwięk skupiony jest na rezonatorach klatki piersiowej). W śpiewie rozrywkowym wokalista wykorzystuje barwy rejestrów i różnice między nimi, potrafi także zmieniać pracę poszczególnych rezonatorów, poprzez wykorzystanie odpowiednich metod. Śpiewak operowy dąży do wyrównania rejestrów, skupia się na rezonansie całego ciała, w wyniku czego daje to poczucie jednorejestrowości.
Podział głosów chóralnych
W zespole chóralnym głosy dzielą się na cztery główne grupy: sopranysoprany, altyalty, tenorytenory i basybasy.
Najwyższym głosem jest sopran. Charakteryzuje się jasną barwą. W utworach chóralnych bardzo często pełni rolę wiodącą wykonując główną melodię. Struny głosowe w głosie sopranowym są krótkie (14–19 mm), co powoduje wysokie brzmienie tego głosu. Objętość dźwięków skali sopranu zaczyna się od c1, a kończy na c3, choć najczęściej w chórze najwyższym wykonywanym dźwiękiem przez soprany jest a2.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Laudate Dominum KV339 (fragment), autorstwa Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wykonawca: The Janáček Chamber Orchestra, pod dyrekcją Jakuba Černohorský'ego. Sopran: Patricia Janečková. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatycznym, kantylenowym charakterem.
Kolejnym głosem żeńskim, niższym i pełniej brzmiącym, jest alt. Jego struny są dłuższe, stąd możliwość wykonywania dźwięków od f do e2. Głosem pośrednim między sopranem a altem jest mezzosopranmezzosopran (średni sopran). Wykonuje on partie od dźwięku a do g2. Wszystkie głosy żeńskie notuje się w kluczu wiolinowym.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Pasja wg św. Jana BWV 245 (fragment), autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Wykonawca: Uppsala Akademiska Kammarkör, pod dyrekcją Stefana Parkmana.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: OperaCarmen - Habanera (fragment), autorstwa Georgesa Bizeta. Wykonawca: Orkiestra Metamorphose, pod dyrekcją Pavla Lyubomudrova, Mezzosopran: Yuliya Lebedenko. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się rezolutnym, tanecznym charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Suscepit israel z utworu Magnificat BWV243, Johana Sebastiana Bacha. Wykonawca: Netherlands Bach Society, Julia Doyle (Sopran), Hana Blažíková (Sopran) and Maarten Engeltjes (Alt). dyrygent: Jos van Veldhoven. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatycznym, tkliwym charakterem.
W głosach męskich najwyższym chóralnym głosem jest tenor. Charakteryzuje się często bohaterską barwą dźwięku, co wynika z wydobycia wysokich nut rezonansem klatki piersiowej, a nie rezonansem głowy (jak np. sopran, czy kontratenorkontratenor). Wśród głosów męskich posiada on najkrótsze struny głosowe (18–22 mm), które pozwalają wydobyć dźwięki od c do a1. Partię tenorową notuje się w kluczu wiolinowym z dolnym przenośnikiem oktawowymprzenośnikiem oktawowym.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Time to Say Goodbye (Con te partirò). Wykonawca: London Symphony Orchestra, pod dyrekcją Davida Malleta, Andrea Bocelli (tenor), Sarah Brightman (sopran). Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatycznym, wirtuozerskim charakterem.
Najniższym, i zarazem posiadającym najdłuższe struny głosowe, w chórze jest bas (24–25 mm). Pełni on przede wszystkim rolę podstawy harmonicznej. Jego zakres dźwięków wynosi od E do e1. Głosem pośrednim między basem a tenorem jest barytonbaryton. Osiąga on dźwięki od G do g1. Partie basowe oraz barytonowe notuje się w kluczu basowym.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Mów do mnie jeszcze. Wykonawca: Adam Woźniak. Fragment utworu pochodzi z Benefisu Bernarda Ładysza, który odbył się w MCC Mazurkas w Ożarowie Mazowieckim 29 września 2013 roku. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się tkliwym, wzruszającym charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Aria Skołuby z opery Straszny Dwór Stanisława Moniuszki. Wykonawca: Bernard Ładysz. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się podniosłym charakterem.
Barwę głosu tenorowego oraz basowego przybliży nam fragment utworu He trusted in God z oratorium Mesjasz J. F. Haendla:
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Jerzy Fryderyk Haendel „He trustad in God” z oratorium „Mesjasz”, temat fugi w basie i tenorze. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się radosnym charakterem.
Kontratenor jest najwyższym rodzajem głosu męskiego. Wysokość tego głosu wiąże się ze specyficznym rezonansem. Śpiewak świadomie, z wykorzystaniem odpowiedniej techniki wokalnej, używa rezonansu głowy niejako rezygnując z rezonansu klatki piersiowej i reszty ciała. Jest to w uogólnieniu technika śpiewania tzw. falsetem. Kontratenor nie jest wrodzonym typem głosu, a wyszkolonym sposobem śpiewania wokalisty tenora lub barytona. Kontratenor w chórze występuje zazwyczaj w chórach chłopięco‑męskich, w których wykonuje partie altu.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Utwór wykonany przez Marca Beasleya i Guido Moriniego z grupy Accordone. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się tkliwym, spokojnym charakterem.
Klasyfikacja chórów
Współcześnie chór to zespół muzyczny złożony z minimum 25 śpiewaków (wokalistów). Zespoły do 15 osób nazywa się zespołami wokalnymizespołami wokalnymi, zaś od 15 do 25 osób chórami kameralnymi. Chóry wykonują muzykę a cappellaa cappella lub z akompaniamentem. Chór pełni także ważną rolę w utworach wielkoobsadowych, takich jak: mszemsze, oratoria, czy operyopery. Oprócz funkcji czysto brzmieniowej, jest również nośnikiem warstwy słownej utworu literackiego włączonego do kompozycji.
![Ilustracja przedstawia: Chór Teatru Wielkiego Opery Narodowej. Kobiety ubrane są w czarne, długie suknie. Mężczyźni ubrani we fraki oraz białe koszule. Ustawieni są w czterech rzędach na scenie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R7QKDGsfebsXH/1/IdcPbht6WHeGexdc6skNFg8qfNkidWxF.jpg)
Chór mieszanyChór mieszany jest najczęściej spotykanym rodzajem chóru. Śpiewają w nim zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Podział głosów rozpoczyna się od czterech (SATB – sopran, alt, tenor, bas), choć zdarzają się również utwory lub ich fragmenty, w których cały mieszany chór śpiewa jednym głosem (unisono). W bardziej złożonym repertuarze podział może wzrosnąć do ośmiu (SSAATTBB) lub więcej głosów.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: I Love My Love Utwór wykonany przez Cambridge Singers pod dyrekcją Johna Ruttera. Cechuje się spokojnym, mistycznym charakterem. Kompozycja posiada umiarkowane tempo.
![Ilustracja przedstawia grupę afrykańskich dzieci, które śpiewają w chórze dziecięcym o nazwie Watoto Children Choir. Dzieci ciemnoskóre, ubrane w kolorowe sukienki/stroje.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RPXzAgZSilIJX/1/QqNfals76X5RhrATNSr60RkeQ9YG2I9Y.jpg)
Chór dziecięcy charakteryzuje się prostym brzmieniem głosów. Wynika to z wieku chórzystów (przed mutacją głosumutacją głosu), a w związku z tym również z budową fałdów (strun) głosowych oraz odmiennością rezonansu (w śpiewie rezonuje całe ciało). Głosy w chórze dziecięcym (lub chłopięcym, czy dziewczęcym) osiągają podobny przedział dźwiękowy, co głosy żeńskie – sopran i alt. Podział w partyturze rozpoczyna się od dwóch (SA) do czterech (SSAA) lub nawet pięciu głosów (SSSAA).
Utwory przeznaczone na chór dziecięcy można wykonać również w chórze żeńskim.
Innym rodzajem chóruchóru jest chór chłopięco‑męski. Partie sopranów i altów wykonują w nim chłopcy przed mutacją, dzięki czemu brzmienie zespołu jest prostsze, delikatniejsze i bardziej spójne. Jednorodność zespołu wynika z jednej płci chórzystów. Podział głosów w takim zespole jest podobny jak w chórze mieszanym: SATB. Sięga on do ośmiu, choć zależne jest to od zaawansowania zespołu.
![Ilustracja przedstawia zapis nutowy składający się z pięciolinii, na których umieszczone są zapisy określonych znaków muzycznych fragmentu partytury w układzie 3-głosowym, „Melodie Europy” na chór dziecięcy Jakuba Kowalewskiego.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R8s71SdlAODFW/1/29lDAXSHniVQaoEQanXKNdCZXcoQ7wju.jpg)
W chórach amatorskich wykonawcami są najczęściej śpiewacy‑amatorzy, wykonują muzykę z pasji i osobistego zaangażowania. Chórów tego rodzaju jest bardzo wiele, działają przy ośrodkach kultury, szkołach, kościołach i innych instytucjach lub jako stowarzyszenia. W Polsce działa kilka organizacji zrzeszających chóry amatorskie, np. Federacja Caecilianum, Polski Związek Chórów i Orkiestr.
W chórach zawodowych śpiewają profesjonalni muzycy – osoby wykształcone wokalnie, absolwenci wydziałów wokalnych lub chórmistrzowskich. Śpiewanie w chórze jest ich pracą zawodową. Takie zespoły działają przede wszystkim w filharmoniach i operach. W ich repertuarze znajduje się wiele dzieł wokalno‑instrumentalnych, a nawet operowych (chóry operowe). Zdarza się, że mecenat nad chórami zawodowymi sprawują władze miasta, np. Polski Chór Kameralny Schola Cantorum Gedanensis z Gdańska, czy Camerata Silesia z Katowic.
Chóry mogą się również dzielić ze względu na wykonywany repertuar. Największą grupę stanowią te wykonujące repertuar muzyki poważnej, jednak są również takie, które specjalizują się w muzyce gospel lub jazzie.
Animacja pt. Wybrani polscy kompozytorzy muzyki chóralnej
Wybrane utwory
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Mikołaj Gomółka, „Nieście chwałę, mocarze”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się radosnym, tanecznym charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Mikołaj Zieleński, „Viderunt omnes”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się wirtuozerskim charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Grzegorz Gerwazy Gorczycki, „Omni die dic Mariae”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatycznym, religijnym charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Stanisław Moniuszko Ojcze nasz. Nagranie Chóru Akademickiego Szkoły Głównej Handlowej, dyrygent: Tomasz Hynek. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatyczny, modlitewnym charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Stanisław Wiechowicz, „Pado dysc”. Cechuje się skocznym, ruchliwym charakterem.Kompozycja posiada szybkie tempo.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Andrzej Koszewski, „Serioso Giocoso”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się tajemniczym, kantylenowym charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Józef Świder, „Cantus Gloriosus”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się radosnym, podniosłym charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Romuald Twardowski, „Alleluja”. Kompozycja posiada zróżnicowane tempo. Cechuje się zróżnicowanym charakterem - na początku mistyczny, później radosnym.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Marek Jasiński, „Cantus finalis”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się podniosłym charakterem.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Paweł Łukaszewski, „Ave Maria”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się tkliwym, mistycznym charakterem.
Zakończenie
Głos ludzki charakteryzuje się różnorodnym sposobem wydobywania dźwięku. Naśladując odgłosy natury może szeleścić, kląskać, szeptać, a nawet krzyczeć. Oprócz samego głosu i aparatu mowy chórzysta ma do dyspozycji całe swoje ciało, stąd w partyturach chóralnych XX i XXI w. znajdziemy również oznaczenia klaskania, tupania, czy pstrykania palcami. Chórzyści władają instrumentem zdolnym wyrazić niezliczoną liczbę emocji, które towarzyszą każdemu człowiekowi.
![Ilustracja przedstawia: zapis nutowy składający się z pięciolinii, na których umieszczone są zapisy określonych znaków muzycznych przykładu współczesnego zapisu efektów onomatopeicznych w partii chóralnej.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1OBoEmlK10CD/1/1FL27Gmiy0Efe3jW44bPkiYCQLtKx1CK.jpg)
Chór każdego rodzaju, jednorodny, mieszany, zawodowy, czy amatorski, pełni niezwykłą rolę w kompozycjach wokalnych czy wokalno‑instrumentalnych – wyraża zarówno treści muzyczne jak i słowne utworu. Zespół ten eksponuje emocjonalność dzieła muzycznego poprzez umiejętne wykorzystywanie głosu - instrumentu, który posiadamy wszyscy.
W Polsce funkcjonuje Polski Związek Chórów i Orkiestr (PZChiO), który zrzesza chóry, zespoły śpiewacze i orkiestry. Organizacja funkcjonuje od 2002 roku i posiada oddziały w całym kraju. Jedną z działalności podejmowanych przez PZChiO jest organizacja festiwali muzycznych, na których prezentują się rodzimi i zagraniczni muzycy.
![Ilustracja przedstawia logotyp Polskiego Związku Chórów i Orkiestr.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RFQiQq6D52jR9/1/2NlpzzVjrzyEOSnrYGYhv3psR0eJYrhu.png)
Zadania
Posłuchajmy utworu muzycznego Johannesa Brahmsa pt. Niemieckie Requiem, część II.
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Niemieckie Requiem, cześć II Koncert w kościele Jadwigi Eleonory w Sztokolmie pod dyrekcją Pära Fridberga. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się hymnicznym charakterem.
Nazwij fakturę słuchanego dzieła muzycznego. Weź pod uwagę obsadę wykonawczą.
- instrumentalna
- wokalna
- wokalno-instrumentalna
Posłuchajmy utworu muzycznego Jerzy Fryderyk Haendel - Lascia ch'io pianga
Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl
Utwór muzyczny: Jerzy Fryderyk Haendel „Lascia ch’io pianga”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się wirtuozerskim charakterem.
Rozpoznaj rodzaj głosu na podstawie powyższego fragmentu utworu.
- bas
- sopran
- alt
- tenor
Zaznacz zdania prawdziwe.
- W chórze może śpiewać nawet 200 osób.
- Główną rolą dyrygenta jest podawanie dźwięków na początku utworu.
- W chórze mieszanym głosy dzielą się maksymalnie na osiem.
- W chórze jednorodnym mogą śpiewać chłopcy oraz mężczyźni.
Ustaw poznane wcześniej głosy ludzkie od najwyższego do najniższego.
- Alt
- Mezzosopran
- Bas
- Baryton
- Tenor
- Sopran
Przeciągnij nazwy głosów w odpowiednie miejsca w chórze.
Tenor, Bas, Sopran, Alt
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res/R843GBMWSPKVa/1670336063/2UUZnnL0yIJe1w7BWRWtn8XDAUQbPYHV.zip_extracted/ALTERNATIVE-STATIC/xziBJCsBZvDxC4QLP3gzB06ljLuSBeXG.jpg)
Jaka jest rola dyrygenta w chórze?
- Przygotowuje utwór podczas prób.
- Podaje dźwięki przed rozpoczęciem utworu.
- Dyrygując pokazuje interpretację utworu.
- Śpiewa utwór razem z chórzystami
Przyporządkuj hasła z lewej kolumny do właściwej definicji z kolumny prawej.
Wysoki głos męski, Głosy w tym zespole dzielą się na soprany, alty, tenory i basy, Wysoki głos żeński, Chór ten wykonuje głównie partie chóralne w operach, Głosy w tym zespole dzielą się na soprany i alty, Najwyższy głos męski
Sopran | |
Chór mieszany | |
Chór chłopięcy | |
Tenor | |
Kontratenor | |
Chór operowy |
Słownik pojeć
śpiew bez akompaniamentu (udziału) instrumentów.
niski głos żeński.
średni głos męski.
niski głos męski.
śpiew jednogłosowy, sakralny; pochodzi z epoki średniowiecza.
zespół śpiewaków wykonujących utwór jedno- lub wielogłosowy a cappella lub z towarzyszeniem instrumentów; rozróżnia się chór męski, żeński, chłopięcy, mieszany, 1-, 2-, 3-, 4- (najczęściej) i więcej głosowy; chór 4‑głosowy mieszany składa się z sopranów, altów, tenorów i basów. W starożytnej Grecji i we wczesnym średniowieczu chór był jednogłosowy, dopiero wraz z rozkwitem polifonii powstały chóry kilkugłosowe; początkowo z chóru w zasadzie były wyłączone kobiety; partie wysokie śpiewali chłopcy, potem kastraci (neapolitańska szkoła); w XIX w. rozwój chórów zawodowych i amatorskich był ważnym czynnikiem kultury muzycznej (w Polsce chór Echo, Harfa, Lutnia i in.).
chór, w którym wszyscy wykonawcy są jednakowej płci lub chór dziecięcy.
chór, w którym śpiewają kobiety i mężczyźni.
wydobywanie dźwięku.
instrument strunowy powstały w starożytnej Grecji.
polifoniczna forma muzyczna rozwinięta w baroku.
instrument strunowy powstały w starożytnej Grecji.
najwyższy głos męski, śpiewa w tym samym zakresie dźwiękowym, co żeński alt lub sopran.
średni głos żeński.
utwór wokalno‑instrumentalny, sakralny; skomponowany do tekstu stałych części mszy w kościele katolickim.
zmiana brzmienia głosu występująca podczas dojrzewania; przechodzą ją zarówno chłopcy, jak i dziewczynki; zmianę brzmienia głosu powoduje powiększenie się krtani oraz wydłużenie fałdów głosowych.
utwór wokalno‑instrumentalny, sceniczny.
utwór wokalno‑instrumentalny, sakralny, pozbawiony akcji scenicznej.
określenie w partyturze (podawane też skrótem 8 pod kluczem), nakazujące transponowanie oznaczonego fragmentu o oktawę niżej.
zjawisko akustyczne polegające na wchodzeniu drgań fałdów głosowych w inne struktury ciała; rezonans nadaje głosowi właściwe, jasne lub przyciemnione, brzmienie.
wysoki głos żeński.
wysoki głos męski.
zespół wspólnie wykonujący muzykę z wykorzystaniem głosów.
Źródło:
Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, PWM/Pedagogika, Kraków 2015