Zjawiska wulkaniczne

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

1. wie na czym polega zjawisko wulkaznizmu i jakie warunki muszą być spełnione aby powstał wulkan,

2. zna następujące pojęcia: magma, lawa, erupcja, krater,

3. wie jakie wyróżniamy rodzaje law,

4. wie jakie wyróżniamy klasyfikacje wulkanów,

5. zna różne rodzaje produktów wybuchu wulkanicznego,

6. zna skutki wybuchów wulkanów.

b) Umiejętności

Uczeń:

1. potrafi narysować przekroje przez wulkan tarczowy i stożkowy,

2. potrafi narysować przekrój przez czynny wulkan i omówić jego budowę,

3. potrafi wskazać na mapie obszar występowania wulkanów tzw. ognisty pierścień,

4. potrafi wymienić i wskazać na mapie co najmniej po trzy wulkany na każdym z kontynentów.

2. Metoda i forma pracy

Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach, dyskusja.

3. Środki dydaktyczne

Ścienna mapa fizyczna świata

Ścienna mapa fizyczna Europy

Podręczniki geografii

Atlasy geograficzne dla szkół średnich

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. W klasie zostają rozwieszona ścienna mapa fizyczna świata i mapa fizyczna Europy. Nauczyciel prosi uczniów o wyjęcie podręczników geografii oraz atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z istotą zjawisk wulkanicznych, tłumaczy następujące pojęcia: magma, lawa, erupcja.

2. Nauczyciel omawia podział law na: rzadkie (zasadowe) i gęste (kwaśne). Omawia ich skład, szybkość przemieszczania się oraz rysuje na tablicy schematy dwóch rodzajów stożków wulkanicznych: tarczowego i stożkowego, stworzonych przez wyżej omówione lawy (załącznik 1).

3. Nauczyciel tłumaczy uczniom funkcjonowanie wulkanów za pomocą narysowanego przez siebie na tablicy przekroju czynnego wulkanu (załącznik 2).

4. Nauczyciel przedstawia uczniom podział wulkanów ze względu na rodzaje produktów wybuchu wulkanicznego: efuzywne, eksplozywne i stratowulkany. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda z grup ma zająć się zacharakteryzowaniem jednego z wyżej wymienionych typów wulkanów. Uczniowie mają dokładnie określić co wydostaje się podczas wybuchu z danego typu wulkanu i podać obszary występowania takich wulkanów.

5. Nauczyciel wybiera po kilka osób z każdej grupy i prosi je o przedstawienie na forum klasy znalezionych przez grupę informacji. Nauczyciel ewentualnie poprawia uczniów i dodaje jakieś informacje od siebie.

6. Nauczyciel przechodzi do omawiania rozmieszczenia wulkanów na kuli ziemskiej. Najwięcej czasu poświęca zcharakteryzowaniu tzw. ognistego pierścienia – tłumaczy skąd pochodzi ta nazwa, jakie zjawiska występujące pod powierzchnią ziemi mają tam miejsce. Nauczyciel pokazyje uczniom ten obszar na mapie.

7. Nauczyciel mówi ile czynnych wulkanów znajduje się obecnie na kuli ziemskiej, wymienia i pokazuje na mapie najpopularniejsze wulkany europejskie.

8. Nauczyciel omawia kwestię wulkanizmu w Polsce.

9. Nauczyciel omawia przykłady kilku wielkich katastrof wulkanicznych (np. Wezuwiusza w 79 r., Krakatau w 1883 r.)

c) Faza podsumowująca

1. Nauczyciel przypomina uczniom jakie pojęcia z dzisiejszych zajęć powinni zapamiętać oraz po krótce przypomina klasyfikację wulkanów.

2. Nauczyciel prosi uczniów aby w domu wypisali po trzy wulkany znajdujące się na każdym z kontynentów.

5. Bibliografia

1. Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.

2. Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.

3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla I i II klasy liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1997.

4. Wiecki W., Geografia środowiska przyrodniczego, Operon, Rumia 2002.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

załącznik 2

b) Zadanie domowe

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak