W życiu codziennym często korzystamy z koncentratów, które nie nadają się do bezpośredniego użycia. Są to zarówno artykuły gospodarstwa domowego, takie jak szampony czy płyny do prania i płukania tkanin, jak i półprodukty do przygotowania posiłków, np. soki w postaci syropów lub tzw. koncentraty spożywcze. Przed ich zastosowaniem postępujemy zgodnie ze wskazówkami producenta. Umiejętność obliczania stężeń ułatwia poprawne przygotowywanie roztworów stosowanych w domu bądź w pracy.

RlAQ5pM4BxAK71

Zdjęcie przedstawia rząd butelek szklanych i plastikowych oraz opakowań stojących obok siebie na blacie kuchennym, na tle ściany wyłożonej kafelkami. W zestawie tym znajduje się kilka odmian różnych sosów, miód, keczup, przyprawa do mięs w proszku oraz koncentraty owocowe. — Większość używanych przez nas w kuchni przypraw i sosów to koncentraty lub substancje z nich przygotowane – za sprawą mniejszej objętości i masy są znacznie łatwiejsze w transporcie i przechowywaniu

Już wiesz

że stężenie procentowe to informuja o tym, ile gramów rozpuszczonej substancji znajduje się w 100 gramach roztworu;
że stężenie procentowe roztworu można obliczyć na podstawie masy roztworu i masy substancji rozpuszczonej, przy użyciu wzoru: $C_{p} = \frac{m_{s}}{m_{r}} · 100%$ ;
że gęstość roztworu określa masę 1 cmIndeks górny 3 tego roztworu i że oblicza się ją na podstawie wzoru: $d = \frac{m_{r}}{V_{r}} [\frac{g}{{cm}^{3}}]$ .

Nauczysz się

obliczać stężenie procentowe roztworu, który uległ rozcieńczeniu;
ustalać stężenie procentowe roztworu po jego zatężeniu;
określać stężenie procentowe roztworu powstałego po zmieszaniu dwóch roztworów tej samej substancji o różnym stężeniu;

ii4Kby8TuY_d5e160

1. Jak nazywa się proces, podczas którego dodajemy rozpuszczalnika do roztworu?

RmF3PAzjmHsYB1

Ilustracja przedstawia dwa sąsiadujące, częściowo pokrywające się zdjęcia na szarozielonym tle. Fotografie przedstawiają pielęgniarkę przygotowującą zastrzyk. Na lewym zdjęciu pielęgniarka pobiera przez igłę do strzykawki lek z małej ampułki. Na prawym zdjęciu ta sama osoba dodaje do przygotowywanego zastrzyku obojętny rozpuszczalnik z większej ampułki. — Lekarz lub pielęgniarka często przygotowują lek do iniekcji poprzez dodanie obojętnego dla organizmu rozpuszczalnika do roztworu substancji czynnej

Podczas wielu czynności związanych z pracą zawodową, nauką lub codziennym życiem dodajemy do różnych płynów (roztworów substancji) wodę lub inny rozpuszczalnik. Proces, który wtedy wywołujemy, nazywa się rozcieńczaniemrozcieńczanie roztworurozcieńczaniem. W jego wyniku zwiększamy ilość (masę) rozpuszczalnika, natomiast Ilość (masa) substancji rozpuszczonej nie ulega zmianie.
Co dzieje się ze stężeniem procentowym rozcieńczanego roztworu?

ii4Kby8TuY_d5e206

2. Jak zmienia się stężenie roztworu po jego rozcieńczeniu?

RJeJslddGUOlz1

Ilustracja przedstawia proces rozcieńczania roztworu. Składa się z dwóch rysunków umieszczonych jeden nad drugim. Na rysunku górnym stojąca na niebieskiej podkładce zlewka napełniona jest w jednej trzeciej roztworem. W obszarze roztworu małym kółkiem wyróżniono niewielki fragment i umieszczono po prawej stronie połączone z nim dwiema liniami duże koło stylizowane na mikroskopowe powiększenie tego obszaru. W kole widoczne są duże pomarańczowe kule symbolizujące cząstki rozpuszczonej substancji w liczbie ośmiu sztuk otoczone przez liczne małe niebieskie kulki symbolizujące cząsteczki wody. Poniżej, pośrodku ilustracji znajduje się gruba zielona strzałka skierowana w dół obok której umieszczono rysunek na którym do zlewki z roztworem dodawana jest tak samo wyglądająca ciecz z drugiej zlewki. Poniżej, na rysunku dolnym ponownie obraz zlewki stojącej na niebieskiej podkładce ze zbliżeniem fragmentu zawartości. Tym razem zlewka napełniona jest w dwóch trzecich, a na powiększeniu cząsteczek substancji rozpuszczonej w wodzie jest dwa razy mniej. — Podczas dodawania do roztworu kolejnej porcji rozpuszczalnika zwiększa się liczba drobin rozpuszczelnika przypadających na drobiny substancji rozpuszczonej. Tym samym rośnie masa rozpuszczalnika w stosunku do masy substancji rozpuszczonej

Ciekawostka

Innym możliwym sposobem rozcieńczenia roztworu jest usunięcie substancji rozpuszczonej. Zabieg ten jest dość trudny do wykonania i możliwy tylko w przypadku stężonych roztworów. Polega on na ochłodzeniu roztworu do temperatury, w której rozpuszczalność substancji rozpuszczonej jest na tyle niska, że następuje wydzielanie się substancji z roztworu. Po usunięciu wydzielonej substancji roztwór zawiera jej mniej, a jego stężenie procentowe jest niższe od wyjściowego.

Ćwiczenie 1

Oblicz stężenie procentowe cukru w napoju, który powstał przez dodanie 200 cmIndeks górny 3 wody (o gęstości równej $1 \frac{g}{{cm}^{3}}$ ) do 20 g soku o stężeniu cukru 50%. Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.

1. Obliczamy masę cukru zawartą w 20 g 50‑procentowego roztworu cukru w soku:

Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe	Sposób z użyciem proporcji
$m_{s} = \frac{C_{p} · m_{r}}{100%} = \frac{50% · 20 g}{100%} = 10 g$	$100 g ― 50 g$ $20 g ― X g$
	$X = \frac{20 g · 50g}{100 g} = 10 g$

Masa cukru wynosi 10 g.
2. Przeliczamy objętość wody na masę:

Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na gęstość	Sposób z użyciem proporcji
$m_{r} = d · V_{r} = 1 \frac{g}{{cm}^{3}} · 200 {cm}^{3} = 200 g$	$1 g ― 1 {cm}^{3}$ $X g ― 200 {cm}^{3}$
	$X = \frac{200 {cm}^{3} · 1 g}{1 {cm}^{3}} = 200 g$

Masa dodanej wody wynosi 200 g.
3. Obliczamy stężenie procentowe, wiedząc, że:
masa cukru = 10 g
masa roztworu = 20 g + 200 g

C_{p} = \frac{m_{s}}{m_{r}} · 100% = \frac{10 g}{20 g + 200 g} ·100% = 4,5%

Ćwiczenie 2

Oblicz, ile wody należy dodać do 30 g roztworu soli kuchennej o stężeniu 6%, aby powstał roztwór o stężeniu 3%.

1. Obliczamy masę soli kuchennej w 30 g 6‑procentowego roztworu soli:

Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe	Sposób z użyciem proporcji
$m_{s} = \frac{C_{p} · m_{r}}{100%} = \frac{6% · 30 g}{100%} = 1,8 g$	$100 g ― 6 g$ $30 g ― X g$
	$X = \frac{30 g · 6g}{100 g} = 1,8 g$

2. Obliczamy masę roztworu o stężeniu 3%, który zawiera 1,8 soli kuchennej:

Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe	Sposób z użyciem proporcji
$m_{r} = \frac{m_{s}}{C_{p}} · 100% = \frac{1,8 g}{3%} · 100% = 60 g$	$100 g ― 3 g$ $X g ― 1,8 g$
	$X = \frac{1,8 g · 100g}{3 g} = 60 g$

3. Obliczamy masę wody, którą trzeba dodać:

masa wody = masa roztworu po rozcieńczeniu – masa roztworu przed rozcieńczeniem = 60 g – 30 g = 30 g

Ćwiczenie 3

Podczas infekcji gardła poleca się płukanie go rozcieńczonym roztworem wody utlenionej, czyli 3‑procentowym roztworem nadtlenku wodoru. Roztwór do płukania otrzymuje się, rozcieńczając wodę utlenioną w stosunku objętościowym 1 : 50. Oblicz, z dokładnością do jednej tysięcznej procenta, stężenie roztworu wody utlenionej po rozcieńczeniu. Załóż, że gęstość wody utlenionej i wody zwykłej jest równa $1 \frac{g}{{cm}^{3}} .$

Omówienie zadania:
Rozcieńczenie „w stosunku objętościowym 1 : 50” oznacza, że jedną objętość wody utlenionej miesza się z 50 objętościami wody. Do sporządzenia takiego roztworu można użyć 1 cmIndeks górny 3 wody utlenionej i 50 cmIndeks górny 3 wody lub ich wielokrotności:

Przykładowe objętości poszczególnych roztworów substancji użytych podczas rozcieńczania wody utlenionej wodą w stosunku objętościowym 1 : 50
Stosunek objętościowy 1 : 50
objętość wody utlenionej [cmIndeks górny 3]	objętość wody [cmIndeks górny 3]
1	50
5	250
7	350
10	500

Podczas obliczania stężenia procentowego posługujemy się masą, a nie objętością. Dlatego wszystkie dane musimy przeliczyć na gramy. Łatwo to zrobić, ponieważ przyjęto, że 1 cmIndeks górny 3 waży 1 g zarówno w przypadku wody, jak i wody utlenionej.
W tym przypadku możemy więc przyjąć, że stosunek objętościowy (1 cmIndeks górny 3 : 50 cmIndeks górny 3) równy jest stosunkowi masowemu (1 g : 50 g).
Określamy masę wody utlenionej w rozcieńczanej próbce.
Warunki zadania nie precyzują masy użytego do rozcieńczenia 3‑procentowego roztworu wody utlenionej. W takim przypadku najłatwiej wykonać obliczenia, przyjmując, że będzie to 100 g wody utlenionej.
W 100 g 3‑procentowej wody utlenionej znajdują się 3 g nadtlenku wodoru.
Ustalamy masę dodanej wody, którą należałoby dodać do 100 g wody utlenionej.
Stosunek masowy ma wynosić 1 : 50, co oznacza, że do 100 g wody utlenionej należy dodać 5000 g wody.
Obliczamy stężenie procentowe rozcieńczonego roztworu:
$C_{p} = \frac{m_{s}}{m_{r}} · 100% = \frac{3 g}{100 g + 5000 g} · 100% = 0,059%$

Podczas dodawania rozpuszczalnika do roztworów zmniejsza się w nich stężenia substancji rozpuszczonych.

ii4Kby8TuY_d5e368

3. Jak nazywamy proces, podczas którego w roztworze zwiększa się ilość substancji?

Zdarza nam się czasem podczas picia herbaty lub innego napoju stwierdzić, że nie są one wystarczająco słodkie. Wtedy dosypujemy do nich kolejną porcję cukru. Tak samo postępujemy z zupą, którą uważamy za nie dość słoną – dodatkowo ją dosalamy. W każdym przypadku dostarczamy substancji rozpuszczonej do jej roztworów. Podczas tych zabiegów ilość wody nie zmienia się. Czynność, którą wykonujemy, jest przykładem zatężaniazatężanie roztworuzatężania.

R1CcMcMTFU5jt1

Ilustracja przedstawia dwa sąsiadujące, częściowo pokrywające się zdjęcia na szarozielonym tle. Fotografie przedstawiają mężczyznę w okularach w wysokiej białej czapce kucharskiej pochylonego nad garnkiem z wodą stojącym na płycie małej kuchenki ceramicznej. Na zdjęciu po lewej stronie kucharz próbuje niewielką porcję wody na łyżce. Na zdjęciu po prawej dodaje do garnka z łyżki niewielką ilość soli. — Zbyt mała ilość soli kuchennej w zalewie do ogórków może sprawić, że kiszenie tych warzyw się nie uda. Dlatego kucharz zawsze smakuje roztwór przed jego użyciem i w razie potrzeby dodaje kolejną porcję soli

Polecenie 1

Zastanów się i odpowiedz, co dzieje się ze stężeniem procentowym substancji podczas zatężania.

ii4Kby8TuY_d5e409

3. Jak nazywamy proces, podczas którego w roztworze zwiększa się ilość substancji?

W laboratoriach analitycznych czasami ilość badanej substancji w roztworze jest tak mała, że próby jej wykrycia mogą się nie powieść. Dlatego bardzo często przed dokonaniem analizy odparowuje się rozpuszczalnik z roztworu w celu zwiększenia stężenia badanej substancji. Odparowanie rozpuszczalnika jest też częstym procesem stosowanym w przemyśle spożywczym, np. podczas produkcji cukru, koncentratów, dżemów, zagęszczonych wywarów lub soków.

R1e8XnZTsKcRq1

Zdjęcie przedstawia pracownika laboratorium obsługującego duże urządzenie o skomplikowanym wyglądzie. Urządzenie składa się dużego, białego korpusu po prawej stronie fotografii, w którym wyróżnić można element grzewczy czyli łaźnię, w której spoczywa ustawiona pod kątem około czterdziestu pięciu stopni duża kolba kulista z ogrzewanym roztworem. Łaźnia sterowana jest elektronicznie, pod kolbą znajduje się panel z wyświetlaczem LCD. Szyja kolby unieruchomiona jest w uchwycie, który podczas podgrzewania obraca kolbę. Po drugiej stronie uchwytu umocowana jest nieruchomo aparatura szklana przy której stoi laborant. Zestaw ten składa się, licząc od dołu, z małej kolbki będącej odbieralnikiem odparowanej cieczy oraz tak zwaną chłodnicą zwrotną w której płyn chłodzący w spiralnej rurce charakteryzuje się zielonkawą barwą. Zadaniem chłodnicy zwrotnej jest wyłapywanie par uciekających z dużej kolby, chłodzenie ich i skraplanie tak, aby zbierały się w małej kolbie odbieralniku. Od elementu szklanego łączącego ze sobą obie kolby i chłodnicę odchodzi w lewo jeszcze jedna rurka wyposażona w kran połączona z pompą. — W pracowniach chemicznych często pojawia się potrzeba odparowania rozpuszczalnika z roztworów. Zabieg ten wykonuje się przy użyciu urządzenia zwanego wyparką

ii4Kby8TuY_d5e446

4. Co dzieje się w roztworach podczas ich zatężania?

R2GN04W73C5qw1

Ilustracja przedstawia proces zagęszczania roztworu poprzez odparowanie. Składa się z dwóch rysunków umieszczonych jeden nad drugim. Na rysunku górnym stojąca na niebieskiej podkładce zlewka napełniona jest w dwóch trzecich roztworem. W obszarze roztworu małym kółkiem wyróżniono niewielki fragment i umieszczono po prawej stronie połączone z nim dwiema liniami duże koło stylizowane na mikroskopowe powiększenie tego obszaru. W kole widoczne są duże pomarańczowe kule symbolizujące cząstki rozpuszczonej substancji w liczbie czterech sztuk otoczone przez liczne małe niebieskie kulki symbolizujące cząsteczki wody. Poniżej, pośrodku ilustracji znajduje się gruba zielona strzałka skierowana w dół obok której umieszczono rysunek szerokiego i płytkiego naczynia, z którego unoszą się kłęby pary. Poniżej, na rysunku dolnym ponownie obraz zlewki stojącej na niebieskiej podkładce ze zbliżeniem fragmentu zawartości. Tym razem zlewka napełniona jest w jednej trzeciej, a na powiększeniu cząsteczek substancji rozpuszczonej w wodzie jest dwa razy więcej. — Podczas odparowywania rozpuszczalnika z roztworu zmniejsza się liczba drobin rozpuszczalnika przypadających na drobiny substancji rozpuszczonej. Tym samym maleje masa rozpuszczalnika w stosunku do masy substancji rozpuszczonej

Ra6e8pbP5widu1

Ilustracja przedstawia proces zatężania roztworu poprzez dodanie kolejnej porcji substancji do roztworu. Składa się z dwóch rysunków umieszczonych jeden nad drugim. Na rysunku górnym stojąca na niebieskiej podkładce zlewka napełniona jest w jednej trzeciej roztworem. W obszarze roztworu małym kółkiem wyróżniono niewielki fragment i umieszczono po prawej stronie połączone z nim dwiema liniami duże koło stylizowane na mikroskopowe powiększenie tego obszaru. W kole widoczne są duże pomarańczowe kule symbolizujące cząstki rozpuszczonej substancji w liczbie czterech sztuk otoczone przez liczne małe niebieskie kulki symbolizujące cząsteczki wody. Poniżej, pośrodku ilustracji znajduje się gruba zielona strzałka skierowana w dół obok której umieszczono rysunek zlewki do której łyżką dosypywana jest pomarańczowa sproszkowana substancja. Poniżej, na rysunku dolnym ponownie obraz zlewki stojącej na niebieskiej podkładce ze zbliżeniem fragmentu zawartości. Tym razem zlewka napełniona jest do połowy, a na powiększeniu cząsteczek substancji rozpuszczonej w wodzie jest dwa razy więcej. — Gdy dodamy do roztworu nową porcję substancji, zwiększa się liczba jej drobin przypadająca na drobiny rozpuszczalnika. Rośnie masa substancji w stosunku do masy rozpuszczalnika

Ćwiczenie 4

Do 450 g roztworu cukru o stężeniu 10% dodano 10 g cukru. Oblicz stężenie procentowe powstałego roztworu. Przedstaw wynik po zaokrągleniu do liczby całkowitej.

1. Obliczamy masę cukru w 450 g wodnego roztworu o stężeniu 10%:

Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe	Sposób z użyciem proporcji
$m_{s} = \frac{C_{p} · m_{r}}{100%} = \frac{10% · 450 g}{100%} = 45 g$	$100 g ― 10 g$ $450 g ― X g$
	$X = \frac{450 g · 10g}{100 g} = 45 g$

2. Obliczamy masę cukru po dodaniu 10 g cukru:

masa cukru = 45 g + 10 g = 55 g

3. Obliczenie masy roztworu:

masa roztworu po dodaniu dodatkowej ilości cukru = 450 g + 10 g = 460 g

4. Obliczamy stężenie procentowe roztworu po zatężeniu:

C_{p} = \frac{m_{s}}{m_{r}} · 100% = \frac{55 g}{460 g} · 100% = 12%

Jeżeli w roztworze zwiększa się ilość substancji rozpuszczonej w tej samej masie rozpuszczalnika, to zwiększa się stężenie procentowe tego roztworu, czyli następuje jego zatężanie.

Ćwiczenie 5

Z 740 g roztworu o stężeniu 1% odparowano 220 g wody. Oblicz stężenie procentowe powstałego roztworu. Wynik przedstaw z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.

1. Obliczamy masę substancji w 740 g 1‑procentowego roztworu:

Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe	Sposób z użyciem proporcji
$m_{s} = \frac{C_{p} · m_{r}}{100%} = \frac{1% · 740 g}{100%} = 7,4 g$	$100 g ― 1 g$ $740 g ― X g$
	$X = \frac{740 g · 1g}{100 g} = 7,4 g$

2. Obliczamy masę roztworu po odparowaniu 220 g wody:

masa roztworu = 740 g – 220 g = 520 g

3. Obliczamy stężenie procentowe roztworu po zatężeniu:

C_{p} = \frac{m_{s}}{m_{r}} · 100% = \frac{7,4 g}{520 g} · 100% = 1,42%

ii4Kby8TuY_d5e561

5. Czy możemy obliczyć stężenie roztworu powstałego w wyniku zmieszania dwóch roztworów?

Zdarza nam się czasami mieszać ze sobą roztwory tej samej substancji. Jeśli stężenie obu roztworów jest jednakowe, to roztwór po zmieszaniu też będzie wykazywał to samo stężenie.

R1V2VutRVuEok1

Zdjęcie przedstawia trzy stojące obok siebie na płaskim, białym podłożu butelki z octem różnych producentów. Widoczne są nalepki, które wskazują, że w każdym przypadku ocet ma jednakowe stężenie. Wynosi ono dziesięć procent. — 10-procentowy ocet niezależnie od tego, gdzie został wyprodukowany, zawsze zawiera jednakową masę kwasu octowego w określonej masie wody

Jeśli zaś zmieszamy ze sobą roztwory tej samej substancji, ale o różnym stężeniu, to stężenie powstałego w ten sposób roztworu będzie różniło się od stężenia obu użytych roztworów. Można je obliczyć.

Ćwiczenie 6

Zmieszano ze sobą dwa roztwory cukru: 50 g o stężeniu 5% i 40 g o stężeniu 12%. Oblicz, jakie stężenie będzie miał otrzymany roztwór. Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.

1. Obliczamy masę cukru w obu roztworach.
Roztwór 5‑procentowy

Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe	Sposób z użyciem proporcji
$m_{s} = \frac{C_{p} · m_{r}}{100%} = \frac{5% · 50 g}{100%} = 2,5 g$	$100 g ― 5 g$ $50 g ― X g$
	$X = \frac{50 g · 5 g}{100 g} = 2,5 g$

Roztwór 12‑procentowy

Obliczenia
Sposób z użyciem wzoru na stężenie procentowe	Sposób z użyciem proporcji
$m_{s} = \frac{C_{p} \cdot m_{r}}{100%} = \frac{12% · 40 g}{100%} = 4,8 g$	$100 g ― 12 g$ $40 g ― X g$
	$X = \frac{40 g \cdot 12 g}{100 g} = 4,8 g$

2. Obliczamy całkowitą masę cukru:

całkowita masa cukru = masa cukru z roztworu 5-procentowego + masa cukru z roztworu 12-procentowego = 2,5 g + 4,8 g = 7,3 g

3. Obliczamy całkowitą masę roztworu powstałego po zmieszaniu:

całkowita masa roztworu = 50 g + 40 g = 90 g

4. Obliczamy stężenie procentowe roztworu po zmieszaniu:

C_{p} = \frac{m_{s}}{m_{r}} · 100% = \frac{7,3 g}{90 g} · 100% = 8,1%

ii4Kby8TuY_d5e648

Podsumowanie

Można zmieniać stężenie roztworu poprzez jego rozcieńczanie bądź zatężanie.
W efekcie rozcieńczania stężenie roztworu maleje, a w wyniku zatężania – rośnie.
Roztwór można rozcieńczyć przez dodanie do niego rozpuszczalnika.
Zwiększenie stężenia roztworu następuje po odparowaniu rozpuszczalnika lub dodaniu nowej porcji substancji rozpuszczonej.
Stężenie roztworu, który powstanie w wyniku zmieszania roztworów tej samej substancji, ale o innych stężeniach, będzie różnić się od stężeń roztworów użytych do zmieszania.

Praca domowa

Polecenie 2.1

Opiekunka chorego przygotowywała mu lek. Na ampułce z lekiem było napisane: 10 ml 8‑procentowego roztworu substancji czynnej. Zgodnie z przepisem należało zawartość ampułki zmieszać z 90 ml wody, dokładnie wymieszać i podawać 3 razy dziennie po 5 ml. Przez nieuwagę opiekunka dodała 110 ml wody. Oblicz, jaką objętość roztworu leku powinna teraz podawać pacjentowi, aby dostarczyć mu właściwą dawkę leku.

Wskazówka

Przy obliczeniach załóż, że gęstość wody i wszystkich roztworów leku z zadania wynosi 1 $\frac{g}{ml}$ (1 $\frac{g}{{cm}^{3}}$ ).

Pamiętaj, że $1 ml = {1 cm}^{3}$ .

ii4Kby8TuY_d5e710

Słowniczek

rozcieńczanie roztworu

obniżenie stężenia roztworu, np. w wyniku dodania do niego rozpuszczalnika

zatężanie roztworu

zwiększenie stężenia roztworu w wyniku dodania do niego dodatkowej ilości substancji rozpuszczonej lub odparowania części rozpuszczalnika

ii4Kby8TuY_d5e771

Zadania

R1Ii3XWCuYCeY

Ćwiczenie 7

Ćwiczenie 8

Rd2oYc2YKqKr21

Do 100 g 10-procentowego roztworu cukru dodano 100 g wody. Oblicz, jakie jest stężenie powstałego roztworu. Wskaż prawidłową odpowiedź.

Ćwiczenie 9

RWHN4LC9ftDyE1

Oblicz, ile wody należy dodać do 100 g 3-procentowego roztworu, aby otrzymać roztwór 1-procentowy. Wskaż prawidłową odpowiedź.

200 g
100 g
300 g
97 g

Ćwiczenie 10

R2QP1OMVntzz11

Oblicz, ile wody należy użyć do rozcieńczenia 20 g 30-procentowego roztworu wody utlenionej, aby otrzymać 3-procentowy roztwór używany do odkażania ran. Ile będzie ważył ten roztwór? Wskaż prawidłową odpowiedź.

woda – 180 g
masa roztworu – 200 g
woda – 180 g
masa roztworu – 220 g
woda – 6 g
masa roztworu – 20 g
woda – 3 g
masa roztworu – 77 g
woda – 3 g
masa roztworu – 97 g

Ćwiczenie 11

RMlrGw5YRMuJX1

Ile wody należy odparować ze 150 g roztworu chlorku sodu o stężeniu 5%, aby otrzymać roztwór o stężeniu 7,5%? Wskaż prawidłową odpowiedź.

50 g
25 g
100 g
7,5 g
5 g

Ćwiczenie 12

R1YLboeQ21ajh1

Roztwór cukru o stężeniu 30% okazał się zbyt rozcieńczony do sporządzenia dżemu z owoców. Należało przygotować roztwór o stężeniu co najmniej 70%. Oblicz, ile łyżek cukru należy dodać do 700 g roztworu o stężeniu 30%, aby otrzymać roztwór o pożądanym stężeniu? Na 1 łyżce mieści się 5 g cukru. Wskaż prawidłową odpowiedź.

187 łyżek
42 łyżki
98 łyżek
14 łyżek
8 łyżek
140 łyżek

Ćwiczenie 13

RpCJAvumsoz9L1

Zmieszano ze sobą 5 g roztworu chlorku sodu o stężeniu 25% i 70 g roztworu tej substancji o stężeniu 2%. Oblicz, jakie jest stężenie otrzymanego roztworu. Wskaż prawidłową odpowiedź.

3,53%
2,65%
27,00%
75,00%
1,25%
1,40%

Ćwiczenie 14

RT5DEFSO7R9QP1

Do 20 g 60-procentowego roztworu cukru dodano 20 g cukru rozpuszczonego w 30 g wody. Oblicz stężenie powstałego roztworu. Wskaż prawidłową odpowiedź.

45,7%
64,0%
32,0%
24,0%
17,1%

Ćwiczenie 15

RQX7ToRAijMiZ1

Oblicz, ile należy dodać alkoholu, aby z 15 g 3-procentowego roztworu jodu, w tym alkoholu, otrzymać roztwór 1-procentowy. Wskaż prawidłową odpowiedź.

30 g
45 g
5 g
0,45 g
85 g

Ćwiczenie 16

R1VuZGZKING6V1

300 g roztworu pewnej substancji o stężeniu 50% oziębiono. Po pewnym czasie wykrystalizowało się 7 g substancji rozpuszczonej. Oddzielono ją od reszty roztworu. Oblicz, jakie jest stężenie powstałego roztworu. Wskaż prawidłową odpowiedź.

48,8%
47,6%
14,3%
14,6%
7%
2,3%

Stężenie procentowe roztworu

Stężenie procentowe a rozpuszczalność substancji

Zmiana stężenia roztworu

1. Jak nazywa się proces, podczas którego dodajemy rozpuszczalnika do roztworu?

2. Jak zmienia się stężenie roztworu po jego rozcieńczeniu?

3. Jak nazywamy proces, podczas którego w roztworze zwiększa się ilość substancji?

3. Jak nazywamy proces, podczas którego w roztworze zwiększa się ilość substancji?

4. Co dzieje się w roztworach podczas ich zatężania?

5. Czy możemy obliczyć stężenie roztworu powstałego w wyniku zmieszania dwóch roztworów?

Podsumowanie

Słowniczek

Zadania