Źródła energii w Polsce

RqOSTSyrP1EhV

Na zdjęciu kilka wysokich białych turbin wiatrowych w rozległym terenie rolniczym. Stoją na kilkudziesięciometrowych słupach. U góry posiadają po trzy kilkunastometrowe łopaty, posiadające na końcach po trzy czerwone poziome pasy w celu zwiększenia ich widoczności. Dookoła pola uprawne, na drugim planie pozostałe turbiny co kilkadziesiąt metrów od siebie.

1. Energetyka i jej rodzaje

EnergetykaenergetykaEnergetyka to dział przemysłu zajmujący się produkcją oraz dystrybucją energii elektrycznej i cieplnej. Dzieli się na:

• energetykę konwencjonalnąenergetyka konwencjonalnaenergetykę konwencjonalną – wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej dzięki spalaniu paliwpaliwapaliw, którymi są na przykład: węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa, gaz, biogazy, biomasa (roślinna i zwierzęca), torf, łupki bitumiczne;

• energetykę niekonwencjonalnąenergetyka niekonwencjonalna (alternatywna)energetykę niekonwencjonalną – pozyskiwanie energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł alternatywnych, np. wód płynących, wód geotermalnychwody geotermalnewód geotermalnych, wiatru, Słońca, pływów morskich, reakcji jądrowych, ciepła otoczenia.

Z kolei źródła energii dzielą się na:

• odnawialneodnawialne źródła energiiodnawialne – mające zdolność do samoregeneracji; źródła odnawialne wykorzystywane są przede wszystkim w energetyce niekonwencjonalnej (przykłady powyżej); w energetyce konwencjonalnej paliwa odnawialne (biopaliwa) wciąż jeszcze są rzadko używane;

• nieodnawialnenieodnawialne źródła energiinieodnawialne – surowce mineralne (np. węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa, gaz), których zasoby kiedyś się wyczerpią; stanowią podstawę energetyki konwencjonalnej.

  RfNiHifDI3JmQ

  Na ilustracji schemat podziału energetyki na konwencjonalną (spalanie paliw) i niekonwencjonalną (wykorzystanie energii). Energetyka konwencjonalna dzieli się na dwie kategorie– spalanie paliw nieodnawialnych (węgiel kamienny, węgiel brunatny, gaz ziemny, ropa naftowa) i odnawialnych (biopaliwa, czyli biomasa stała, biomasa ciekła, biogazy oraz paliwa z odpadów komunalnych). Energetyka niekonwencjonalna – to wykorzystanie energii: reakcji jądrowych, wód płynących, wód termalnych, wiatru, Słońca, ciepła otoczenia. Zielonym prostokątem oznaczono odnawialne źródła energii, czyli paliwa odnawialne z energetyki konwencjonalnej oraz energetykę niekonwencjonalną z wyłączeniem reakcji jądrowych.

  

Przykłady infrastruktury energetycznej – galeria zdjęć

ReoHaesEcsOoG

Na pierwszym planie zdjęcia po lewej stronie kadru dwa białe, masywne, dymiące kominy. Ciągną się od nich w prawą stronę rury. W tle poniżej kominów, które stoją na wzniesieniu niewielkie zabudowania fabryczne, dalej teren zalesiony, bliżej horyzontu fragment terenu zamieszkanego.

RqOSTSyrP1EhV

Na zdjęciu kilka wysokich białych turbin wiatrowych w rozległym terenie rolniczym. Stoją na kilkudziesięciometrowych słupach. U góry posiadają po trzy kilkunastometrowe łopaty, posiadające na końcach po trzy czerwone poziome pasy w celu zwiększenia ich widoczności. Dookoła pola uprawne, na drugim planie pozostałe turbiny co kilkadziesiąt metrów od siebie.

Energetyka konwencjonalna w przyszłości może być niewystarczająca do spełnienia potrzeb człowieka ze względu na wyczerpywanie się zasobów paliw nieodnawialnych. Dlatego konieczne są poszukiwania alternatywnych, odnawialnych źródeł energii i rozwój energetyki niekonwencjonalnej. Jest to też istotne dla środowiska naturalnego, ponieważ wydobycie i spalanie paliw czyni duże szkody w przyrodzie – niszczy środowisko naturalne, zanieczyszcza powietrze, wody i gleby. Natomiast energetyka niekonwencjonalna jest na ogół przyjazna środowisku.

Należałoby dodać, że większość alternatywnych oraz odnawialnych źródeł energii (choć nie wszystkie), a także wiele z nieodnawialnych źródeł energii to formy przejściowe energii Słońca. Energia wiatru, ciepło otoczenia, biomasa (stała, ciekła, gazowa) powstają dzięki energii docierającej do Ziemii z naszej najbliższej gwiazdy. Nawet węgle i węglowodory kopalne, które nie są co prawda odnawialne w skali naszego życia, powstały też głównie dzięki energii słonecznej w odległej przeszłości.

2. Energetyka konwencjonalna w Polsce

Podstawowe surowce energetyczne wykorzystywane w Polsce to węgiel kamienny i węgiel brunatny oraz ropa naftowa i  gaz ziemny.

Około 70% wydobywanego u nas węgla kamiennego przeznaczane jest na produkcję energii elektrycznej. Węgiel z Górnego Śląska i Lubelszczyzny trafia do elektrowni cieplnych w całym kraju, aczkolwiek największe z tych elektrowni znajdują się względnie niedaleko kopalń. Elektrownie zazwyczaj są też położone nad dużymi rzekami (Wisła, Odra) lub zbiornikami sztucznymi, których woda służy do chłodzenia bloków energetycznych. Inny czynnik wpływający na lokalizację elektrowni to zapotrzebowanie na prąd – największe jest ono w dużych miastach, toteż przy każdym z nich znajduje się choćby jedna mała elektrownia.

Węgiel brunatny wydobywany jest w Polsce w trzech dużych zagłębiach – Bełchatowskim, Konińskim i Turoszowskim. Tuż przy kopalniach znajdują się duże elektrownie, które zużywają niemal cały wydobyty węgiel. Z powodu niskiej wartości opałowej w porównaniu z węglem kamiennym, ropą czy gazem jego transport na większe odległości jest nieuzasadniony ekonomicznie. Poza tym węgiel brunatny najlepszą kalorycznośćkalorycznośćkaloryczność ma zaraz po wydobyciu.

Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w ostatnich latach ustabilizowało się na poziomie pokrywającym nasze zapotrzebowanie. W przypadku węgla kamiennego niewielkie ilości importujemy i eksportujemy, co jest zależne od zmieniających się corocznie cen węgla na rynku krajowym i zagranicznym.

Szacuje się, że zasoby węgla kamiennego wystarczą nam jeszcze na kilkaset lat, więc raczej nie musimy martwić się ich wyczerpaniem. Problem będzie jednak stanowić ich dostępność i coraz większy koszt wydobycia. Nieco inaczej wygląda sytuacja z węglem brunatnym, choć jego zasoby są tylko nieznacznie mniejsze. Powoli wyczerpują się bowiem obecnie eksploatowane odkrywki węgla. Potrzebne będzie uruchomienie nowych odkrywek głównie na zachodzie Polski – na Dolnym Śląsku, w Wielkopolsce czy na Ziemi Lubuskiej. Obecnie najbardziej zaawansowane są prace przy rozpoczęciu budowy odkrywki w Złoczewie w południowo‑zachodniej części województwa łódzkiego, gdzie zalega około 600 mln ton tego surowca. Odkrywkowe kopalnie węgla brunatnego zajmują ogromne powierzchnie, co oznacza likwidację wielu wsi, co często wzbudza protesty miejscowej ludności.

RCzD9uAYy9S3v

Na zdjęciu rozległe wykopy, ziemia odsłonięta warstwami, na dole odkrywki urządzenia i pojazdy.

Dwa inne użytkowane w Polsce surowce energetyczne – ropę naftową i gaz ziemny – musimy w dużych ilościach sprowadzać z zagranicy. Importujemy je głównie z Rosji i nasza gospodarka jest w znacznym stopniu uzależniona od tych dostaw. Krajowe wydobycie ropy naftowej nie zaspakaja nawet 3% naszych potrzeb. W przypadku gazu ziemnego jest nieco lepiej, bo w niektórych latach jego wydobycie stanowiło około 30% zapotrzebowania. Jednak jest to zdecydowanie za mało i wciąż poszukujemy sposobów uniezależnienia się od Rosji. Jednym z nich jest powstanie gazoportu w Świnoujściu do odbioru skroplonego gazu ziemnego z różnych stron świata, przede wszystkim z rejonu Zatoki Perskiej. Innym sposobem może być gaz łupkowy, którego duże pokłady prawdopodobnie zalegają w Polsce wschodniej i północnej. Znajduje się on w głębokich łupkach paleozoicznych i jego pozyskanie będzie zapewne mocno utrudnione. Ponadto wciąż dokładnie nie wiadomo, ile tego gazu jest i czy w związku z tym uruchomienie wydobycia będzie opłacalne.

Wykresy powyżej pokazują, że zużycie ropy naftowej i gazu stale u nas rośnie, a wydobycie nie zmienia się. Oznacza to konieczność sprowadzania coraz większych ilości tych surowców i dlatego niezmiernie ważne jest znalezienie nowych dostawców.
Ropa naftowa prawie w całości trafia do naszych rafinerii, w tym największych w Płocku i Gdańsku, gdzie jest przerabiana głównie na paliwo samochodowe (benzynę i olej napędowy) oraz oleje opałowe. Gaz ziemny ma zastosowanie w energetyce oraz w innych branżach przemysłu przetwórczego (np. chemicznej, metalowej, papierniczej), a także w gospodarstwach domowych.

3. Odnawialne źródła energii

O dominacji węgla w polskiej energetyce konwencjonalnej przekonują poniższe diagramy. Nie ma wątpliwości, że węgiel kamienny i brunatny jeszcze przez długie lata pozostaną podstawą naszej gospodarki. Warto jednak zwrócić uwagę na rosnący udział biopaliw pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (tzw. biomasa stała lub ciekła oraz biogazy), jednego z odnawialnych źródeł energii. Znalazły się one już na trzecim miejscu, co może być znakiem, że coraz bardziej dbamy o środowisko naturalne – spalanie biopaliw jest mniej uciążliwe dla środowiska niż spalanie paliw kopalnych, a ponadto wykorzystywane są odpady.

Najprostszym i najpopularniejszym przykładem biopaliwa stałego jest drewno. Spala się także węgiel drzewny oraz odpady z obróbki drewna (wióry i trociny). Inne biopaliwa stałe to uprawy energetyczne, np. drzewa szybkorosnące (wierzba wiciowa zwana energetyczną), również odpady z produkcji rolnej – roślinne (słoma) i zwierzęce (odchody).

Biopaliwa ciekłe powstają z surowców pochodzenia organicznego (głównie roślinnego) i są dodawane do paliw samochodowych jako tzw. biokomponenty. Najbardziej znane z nich to bioetanol dodawany do benzyn i biodiesel dodawany do oleju napędowego.

Biogaz wytwarzany jest w wyniku fermentacji różnorodnych odpadów – roślinnych, zwierzęcych, spożywczych, a także komunalnych (ścieków, śmieci). Powstały gaz spalany jest w biogazowniach, których obecnie działa ponad sto w różnych miejscach Polski.

Paliwa można pozyskiwać również z posegregowanych odpadów komunalnych – gumy, tworzyw sztucznych, zużytych olejów, smarów i innych substancji. Są to odpady z niektórych branż przemysłu i usług (np. z motoryzacyjnej), a także ze szpitali oraz gospodarstw domowych i rolnych. Tak uzyskane paliwa spala się w specjalnie przystosowanych do tego instalacjach.

Biopaliwa, wykorzystywane w energetyce konwencjonalnej, mają największych udział wśród wszystkich odnawialnych źródeł energii.

R1FhrVREQsG75

Na zdjęciu duża ilość zielonych gałązek pociętych na niewielkie kawałki.

Indeks górny Źródło danych: Opracowania tematyczne GUS, Energia 2022, dostęp w internecie: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/energia/energia-2022,1,10.html. Indeks górny koniec^{Źródło danych: Opracowania tematyczne GUS, Energia 2022, dostęp w internecie: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/energia/energia-2022,1,10.html.}

4. Energetyka niekonwencjonalna

Energetyka niekonwencjonalna rozwija się na świecie od kilkudziesięciu lat. Rozwój ten przybrał na sile w ostatnim czasie z następujących powodów:

• uświadomienie nieuchronności wyczerpywania się zasobów paliw;

• dążenie do lepszej ochrony środowiska naturalnego;

• konieczność poprawy bezpieczeństwa energetycznego;

• rozwój nowoczesnych technologii wykorzystywanych w energetyce niekonwencjonalnej;

• coraz większa dostępność i popularność odnawialnych źródeł energii;

• mniejsza awaryjność energetyki niekonwencjonalnej.

W polskiej energetyce niekonwencjonalnej najlepiej rozwija się wykorzystanie energii wiatrowej. W niektórych miejscach można nawet odnieść wrażenie, że nowe wiatraki wyrastają jak „grzyby po deszczu”. Najwięcej ich jest na Pomorzu, gdyż nad morzem – z uwagi na jego płaską powierzchnię i brak przeszkód terenowych – wieją najsilniejsze wiatry. Wiatraków w Polsce mogło by być jeszcze więcej, ale istnieje pewien opór ludności względem tego typu inwestycji. Niektórzy uważają, że psują one piękno krajobrazu naturalnego. Są też głosy o szkodliwym wpływie na organizmy wielkiej kręcącej się turbiny – jest to prawda, ale ten szkodliwy wpływ występuje tylko w bliskim sąsiedztwie wiatraka. Protesty ludności często mają też podłoże finansowe, bo za każdą turbinę właściciel pola, na którym ona stoi, otrzymuje pieniądze, a sąsiedzi tych pieniędzy nie otrzymują. Rozwój energetyki wiatrowej jest znacząco dotowany przez Unię Europejską i gdyby nie te dotacje, to stawianie wiatraków byłoby w Polsce nieopłacalne.

Energia słoneczna wykorzystywana jest w Polsce na niewielką skalę głównie dlatego, że nasze warunki naturalne nie są sprzyjające – względnie mało jest dni słonecznych, a samo Słońce, z racji szerokości geograficznej Polski, nie znajduje się na niebie zbyt wysoko. Wystarczy jednak pojechać na południe Czech, by zobaczyć całe pola pokryte kolektorami słonecznymi. U nas montowane są one głównie na dachach i najczęściej służą do podgrzewania wody w kranach, rzadziej do ogrzewania pomieszczeń. Natomiast ogniwa fotowoltaiczne przetwarzają ciepło słoneczne w energię elektryczną.

Energia wód wykorzystywana jest w tzw. hydroelektrowniach, czyli elektrowniach wodnych. Jednak do źródeł odnawialnych zaliczają się tylko elektrownie wodne przepływowe, w których woda spiętrzona poprzeczną tamą, samoczynnie spływa, napędzając turbinę elektryczną. Największa taka polska elektrownia znajduje się na Wiśle we Włocławku i ma moc 160 MW. W Żarnowcu na Pomorzu oraz w Międzybrodziu Bialskim („Porąbka‑Żar”) mamy elektrownie wodne o większej mocy, ale są to elektrownie szczytowo‑pompowe. Woda w nich jest pompowana na wyższy poziom, z którego potem spływa, napędzając turbiny. Jednak owo pompowanie wody przez człowieka dyskwalifikuje te elektrownie jako odnawialne źródło energii, ponieważ nie działają one na zasadzie samoregeneracji. Zaletą takich elektrowni jest korzystanie z prawie darmowej energii elektrycznej do przepompowania wody (np. nocą) i wytwarzanie dużych ilości prądu w okresach szczytowego zapotrzebowania.
„Biały węgiel”, bo tak niekiedy nazywa się wodę wykorzystywaną przez hydroenergetykę, był kiedyś trzecim źródłem energii w Polsce – po węglu kamiennym i brunatnym. Budowanie nowych elektrowni wodnych jest jednak bardzo kosztowne, a nasze warunki naturalne – niezbyt wysokie góry bez dużych rzek – nie zachęcają do takich przedsięwzięć. Toteż istniejące od lat elektrownie wodne wytwarzają mniej więcej stałą ilość energii, co przy rosnącej produkcji ogólnej powoduje zmniejszanie się udziału hydroenergetyki.

Energia geotermalna to energia pochodząca z wód podziemnych. Polskie wody geotermalnewody geotermalnewody geotermalne charakteryzują się temperaturą w granicach od 30 do 120°C, co czyni je bardziej przydatnymi do pozyskiwania energii cieplnej niż elektrycznej. Zasoby energii geotermalnej występują na obszarze całego kraju poza częścią północno‑wschodnią. Szacuje się je na około 30 tys. kmIndeks górny 3³ wód. W Polsce w 2023 roku funkcjonuje 8 geotermii: w Stargardzie Szczecińskim, Pyrzycach, Czarnkowie, Toruniu, Uniejowie, Mszczonowie, Słomnikach i Bańskiej Niżnie. Wody geotermalne ogrzewają tam budynki mieszkalne, szklarnie, baseny, szpitale.

Pompy ciepła wyłapują ciepło otoczenia, które gromadzi się w różnych miejscach – w powietrzu atmosferycznym, w wodach powierzchniowych (rzekach, jeziorach, stawach) i w płytkich wodach gruntowych, a także w samym gruncie. Do działania pompy ciepła potrzebują energii elektrycznej, ale jest jej czterokrotnie mniej niż wyprodukowanej przez pompy energii cieplnej – z 1 kWh energii elektrycznej otrzymujemy ok. 4 kWh energii cieplnej.

Do energetyki niekonwencjonalnej zaliczają się również elektrownie atomowe (jądrowe). Wykorzystują one olbrzymią energię, jaka wyzwala się w reakcji rozszczepienia jądra atomu pierwiastka promieniotwórczego, np. plutonu, toru, uranu. W Polsce nie ma jeszcze takich elektrowni, ale planuje się, że budowa pierwszej z nich ruszy w 2026 roku, a pierwszy (z trzech) reaktor ma być oddany do użytku w 2033 roku. W Świerku pod Warszawą od kilkudziesięciu lat działają dwa małe reaktory jądrowe, które służą do celów naukowych.

Infrastruktura umożliwiająca wykorzystanie odnawialnych źródeł energii – galeria zdjęć

Rb8MYzSuRhIVD

Na zdjęciu cztery płaskie kolektory słoneczne na dachu budynku. Każdy z paneli ma szerokość niespełna metra i wysokość około dwóch metrów, położone są kilka centymetrów od siebie. Mają kolor zbliżony do czarnego i matowy połysk. U dołu podłączone są kablem. Obok kolektorów na dachu drabinka.

R15i4ujHU1rQn

Na zdjęciu rzeka we wzmocnionym murowanym korycie. Nad nią przepływowa elektrownia wodna, ceglany budynek.

RLbo5CkQdrHPY

Na zdjęciu cztery rzędy grubych rur, które łączą górny i dolny zbiornik, w dole rzeka.

R1UQevWeoqTj5

Na zdjęciu kilkanaście turbin wiatrowych rozlokowanych pośród płaskich pól uprawnych. Dwie na pierwszym planie, pozostałe w tle, ustawione w odległości kilkudziesięciu metrów od siebie. Wysokość turbin wynosi kilkadziesiąt metrów. Posiadają po trzy kilkunastometrowe łopaty, posiadające na końcach po trzy czerwone poziome pasy w celu zwiększenia ich widoczności.

RYuCX4a4sNVfp

Na zdjęciu nowoczesny, częściowo przeszklony budynek z napisem Termy Uniejów, przed nim zbiornik wodny. Ziemia pokryta śniegiem.

R1VNE4Cj5JTJw

Na zdjęciu w pomieszczeniu duży metalowy granatowy zbiornik, dookoła rury różnej grubości w kolorze srebrnym.

1

Polecenie 13

Wskaż rodzaj odnawialnego źródła energii o największym potencjale wykorzystania w Polsce. Odpowiedź uzasadnij.

RcSuDQg5Nr0Gw

(Uzupełnij).

Wskazówki i klucze odpowiedzi

Pokaż podpowiedź

Wybierając rodzaj odnawialnego źródła energii, skup się na warunkach naturalnych naszego kraju, jego możliwościach i ograniczeniach wynikających z uwarunkowań naturalnych oraz społecznych.

Pokaż odpowiedź

Przykładowa odpowiedź:

Rodzajem odnawialnego źródła energii o największym potencjale wykorzystania w Polsce jest energia wiatru, ponieważ większość obszaru naszego kraju znajduje się w korzystnej  strefie energetycznej wiatru. Poza tym infrastruktura służąca do pozyskiwania tego rodzaju energii może być również instalowana na terenach morskich.

R19LgyOhNeXPc

Mapa Polski obrazująca strefy energetyczne wiatru w Polsce. Mezoskala. Pod mapą legenda z oznaczeniem stref: I – Wybitnie korzystna ma kolor ciemnozielony, II – Bardzo korzystna ma kolor zielony, III – Korzystna ma kolor jasnozielony, IV – Mało korzystna ma kolor miętowy, V – Niekorzystna ma kolor biały. Pod spodem napis: Aktualizacja mapy na podstawie okresu obserwacyjnego 1971‑2000. Obok, po prawej stronie niebiesko‑białe okrągłe logo Ośrodka Meteorologii. Zastosowano podziałkę liniową od zera do stu Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co jeden stopień. Na mapie podpis: Opracowanie: Halina Lorenc. Dużymi czarnymi kropkami oznaczono największe miasta związane z tematyką mapy: Łebę, Suwałki, Olsztyn, Szczecin, Słubice, Poznań, Warszawę, Wrocław, Kielce, Zamość, Kraków, Bielsko‑Białą, Lesko. Strefa wybitnie korzystna znajduje się na zachodnim i centralnym Pomorzu i w okolicach Suwałk. Strefa bardzo korzystna to pas całego Pomorza oraz rejon od Słubic, przez Poznań do Warszawy. Strefa korzystna zajmuje większą część Polski, z wyjątkiem okolic między Olsztynem a Warszawą, okolicami Zamościa, rejonem od zachodniej granicy na wysokości Wrocławia do Kielc, Krakowa i południowej granicy. Rejony niekorzystne oznaczono na terenie fragmentu Pomorza południowego, fragmentu Beskidów i między Legnicą a Bolesławcem.

5. Kierunki rozwoju energetyki

Szacuje się, że alternatywne źródła energii mogłyby zaspokoić 90% obecnych potrzeb energetycznych. Jest to oczywiście tylko teoria. W praktyce prowadzone są różnorodne działania mające na celu stopniowe zwiększanie wykorzystania źródeł alternatywnych. Na przykład Unia Europejska początkowo zakładała, że do roku 2020 w każdym kraju członkowskim udział źródeł odnawialnych w zużyciu energii wynosić będzie co najmniej 20%. Jednak dla wielu państw, w tym dla Polski, był to cel trudny do osiągnięcia i ostateczne określono indywidualne wartości dla każdego kraju, uwzględniając warunki lokalne. Polska w 2020 roku zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego z 2009 roku miała osiągnąć 15% udziału źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii. W 2020 osiągnęła 14,3%, więc prawie zrealizowała ten cel. W przyszłości nasz kraj założył jednak znacznie ambitniejsze cele. Polska w 2030 roku w końcowym zużyciu energii ma osiągnąć 23% udziału odnawialnych źródeł energii, 32% udziału odnawialnych źródeł energii w wytwarzaniu energii elektrycznej w 2030 roku oraz neutralność klimatycznąneutralność klimatyczna neutralność klimatyczną do 2050 roku.

W Polsce udział źródeł alternatywnych w produkcji energii stopniowo rośnie, co potwierdza wykres poniżej. Udział ten jest mniejszy o jedną trzecią od średniej unijnej, ale musimy pamiętać, że nasza energetyka opiera się na węglu i nie jesteśmy w stanie szybko i radykalnie zmniejszyć wykorzystania tego paliwa. Powinniśmy raczej dążyć do zwiększania udziału źródeł alternatywnych przy zachowaniu obecnego zużycia węgla. Wojna w Ukrainie wywołała w Polsce wiele dyskusji na temat odejścia od węgla na rzecz odnawialnych źródeł energii. Polska niestety jest zależna od importu surowców energetycznych, w związku z czym sankcje nałożone na Rosję, od której pozyskiwaliśmy gaz ziemny i węgiel, znacznie wpłynęły na bezpieczeństwo energetyczne naszego kraju.

Wysoka średnia unijna to wynik m.in. wyższego poziomu rozwoju państw zachodnioeuropejskich, dzięki czemu mają one większe możliwości inwestowania w nowoczesne technologie energetyki niekonwencjonalnej. Dużą rolę odgrywają też warunki naturalne, które na przykład pozwalają na działanie większych elektrowni wodnych w Alpach i na Płw. Skandynawskim.

Podsumowanie

• W energetyce konwencjonalnej wytwarzanie energii następuje poprzez spalanie paliw, np. węgla, gazu, ropy, biomasy. Jest to szkodliwe dla środowiska naturalnego.

• W energetyce niekonwencjonalnej energię wytwarza się ze źródeł alternatywnych, np. wiatru, wody, Słońca. Są to odnawialne źródła energii, których wykorzystanie nie jest zbyt uciążliwe dla środowiska. Do energetyki niekonwencjonalnej zaliczamy także energetykę jądrową, której źródła energii są wyczerpywalne i bywają szkodliwe dla środowiska.

• Nieodnawialne źródła energii to paliwa kopalne: węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny, uran i pluton.

• Energetyka w Polsce opiera się na wydobywanym w kraju węglu.

• Węgiel kamienny można transportować na większe odległości, toteż elektrownie korzystające z tego paliwa znajdują się w różnych miejscach kraju, np. przy większych miastach.

• Węgiel brunatny nie nadaje się do transportu i dlatego jest spalany w elektrowniach działających przy kopalniach.

• Ropę naftową i gaz ziemny musimy sprowadzać z zagranicy (głównie z Rosji), bo krajowe zasoby są niewystarczające.

• W produkcji energii w Polsce stopniowo rośnie udział źródeł odnawialnych, np. biopaliw, wiatru, promieniowania słonecznego. W 2030 roku, zgodnie z Krajowym Planem na Rzecz Energii i Klimatu (KPEiK), ma on wynosić 23,5%.

• Polska jest jedynym krajem Europy Środkowej, w którym nie ma elektrowni atomowej.

Słownik

Ćwiczenia

Zobacz także

Surowce mineralne PolskiPaq14iQpQSurowce mineralne Polski

Dowiedz się więcej

Główny Urząd Statystyczny / Środowisko. Energia http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/

Agencja Rynku Energii http://www.are.waw.pl/