Zagrożenia w domu i szkole

R1Z68JlX9NhVh

Zdjęcie przedstawia młodego mężczyznę biegnącego przez przejście dla pieszych. Jest ubrany w jasne dżinsy i szarą bluzę. Na plecach ma plecak, na twarzy maseczkę, na głowie czapkę z daszkiem. Za mężczyzną znajdują się barierki odgradzające pasy jezdni, a na dalszym planie przystanek, na którego ścianie znajduję się plakaty. Pod ścianą przystanku jest ławka, na której siedzi 7 osób.

W celu zrozumienia poniższego materiału, przypomnij sobie, co wiesz o zagrożeniach występujących w czasie pokoju lub kryzysu, np. o zagrożeniach naturalnych, awariach, katastrofach, wypadkach.

1. Zagrożenia w domu

Wypadki mogą przytrafić się każdemu, zawsze i wszędzie. Najczęściej zdarzają się tam, gdzie spędzamy dużo czasu, czyli w domu, a w przypadku uczniów – także w szkole. Są to miejsca, które na ogół kojarzą się ze spokojem i bezpieczeństwem. Trzeba jednak pamiętać, że nawet tam możemy się znaleźć w sytuacji zagrażającej zdrowiu, a nawet życiu!

Zdecydowanie największa liczba obiektów będących źródłami niebezpieczeństw w domu znajduje się w kuchni. Nieroztropne użytkowanie urządzeń i przedmiotów, w które jest wyposażona, może prowadzić do wielu wypadków. Na przykład niewłaściwa eksploatacja oraz awarie kuchenek gazowych mogą powodować ulatnianie się gazu, co grozi wybuchem lub zatruciami.

Po wyczuciu specyficznego zapachu ulatniającego się gazu, należy wykonać następujące czynności:

• zamknąć dopływ gazu, np. zakręcić kurek w kuchence,

• otworzyć szeroko okna, aby wywietrzyć wszystkie pomieszczenia,

• opuścić dom lub mieszkanie i powiadomić rodziców albo inne osoby dorosłe o zaistniałej sytuacji.

Rd6KjmO0Bxwt3

Ilustracja składa się z czterech rysunków ułożonych w dwóch rzędach i ponumerowanych od jeden do cztery. Podpis do grafiki numer jeden: Zamknąć dopływ gazu. Przedstawia pionową rurę z gazem oraz dłoń trzymającą uchwyt zaworu. Strzałka po prawej stronie wskazuje kierunek obrotu. Podpis do grafiki numer dwa: Otworzyć szeroko okna. Przedstawia Chłopca otwierającego duże, podwójne okno. Rysunek numer trzy posiada komentarz: Opuścić dom. Przedstawia budynek mieszkalny, z którego wybiega chłopiec. Rysunek numer cztery nosi komentarz: Powiadomić osoby dorosłe. Przedstawia telefon, palec wskazujący prawej dłoni dotyka wyróżnionego gwiazdką kontaktu opisanego jako Mama.

Częstym wypadkiem podczas używania kuchenki jest oparzenie. Strącenie gotujących się potraw lub wody lub dotknięcie nagrzanych płyt grzewczych może powodować bolesne i długo gojące się oparzenia ciała. Jedno z nich pokazano na poniższej ilustracji. O tym, jak postępować z oparzeniami, przeczytasz w e‑zasobie 
pt. Oparzenia termiczne i chemiczneP18RwwdftOparzenia termiczne i chemiczne

R1XFQCpEuuPLC

Zewnętrzna część dłoni. Duża część powierzchni pozbawiona naskórka, poparzona.

W każdym domu znajdują się różnego rodzaju detergenty, jak choćby 
te przedstawione na poniższym zdjęciu. Odpowiednio użytkowane, nie powinny zagrażać człowiekowi, jednak kontakt z nimi również może zakończyć się oparzeniem. Wszelkich środków czystości należy więc dotykać w rękawiczkach, np. wykonanych z lateksu, przeznaczonych do prac domowych. Ponadto niebezpieczne jest przypadkowe połknięcie takich środków, ponieważ może prowadzić do groźnych uszkodzeń przewodu pokarmowego. Detergenty powinny stać w miejscach niedostępnych dla dzieci i być dobrze zakręcone, aby zminimalizować prawdopodobieństwo przypadkowego oblania się niebezpieczną substancją.

RdZFRhvKVbu6V

Środki czystości w różnych pojemnikach ułożonych w półokrąg. Detergenty w postaci płynu są w siedmiu plastikowych butelkach.

Ostre narzędzia i potłuczone szkło to kolejne niebezpieczne przedmioty, na które natkniemy się w domu. Nieroztropne posługiwanie się sztućcami lub nieuwaga podczas otwierania puszki, mogą skutkować skaleczeniami oraz ranami, wymagającymi niekiedy założenia szwów. Zbicie szklanki lub talerza może mieć przykre konsekwencje w postaci obrażeń ciała, a przypadkowe połknięcie szkła może spowodować rozcięcie narządów przewodu pokarmowego! Jak udzielić pomocy przy zranieniach dowiesz się w lekcji pt. Tamowanie krwotokuP44N1VDI0Tamowanie krwotoku.

Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wypadku, należy m.in.:

• kontrolować regularnie sprawność kuchenki lub pieca,

• gotując potrawy, używać specjalnych rękawic kuchennych do przenoszenia gorących garnków lub patelni,

• uważać, aby do rozgrzanego oleju nie dostała się woda,

• nie tylko pozbierać potłuczone szkło, ale także zamieść podłogę w całym pomieszczeniu,

• urządzeń tnących, miażdżących itp. używać zgodnie z przeznaczeniem i instrukcją obsługi,

• kuchnię, a zwłaszcza podłogę, utrzymywać w czystości,

• detergenty zawsze dobrze zakręcać, chować w niedostępnych dla dzieci miejscach i używać ich w lateksowych rękawiczkach,

• urządzenia elektryczne trzymać z daleka od wody.

RYCKMYIxSlMvh

Ilustracja składa się z siedmiu rysunków. Dotyczą one niebezpiecznych sytuacji i czynności wykonywanych w domu. W pierwszym rzędzie rysunek z lewej strony przedstawia małe raczkujące dziecko naprzeciw gniazdka elektrycznego, do którego dziecko próbuje włożyć śrubokręt. Drugi rysunek przedstawia ucznia próbującego włożyć książkę na półkę wiszącą wysoko na ścianie. Krzesło, na którym stoi przewraca się i uczeń spada łapiąc za półkę, która zrywa się z haka. Trzeci rysunek przedstawia gołą stopę w spodniach od pidżamy wykonującą krok na rozbite szkło. Czwarty element przedstawia starszego mężczyznę gotującego wodę w elektrycznym czajniku. Mężczyzna ma ręcznik przerzucony przez ramię i wyraźnie mokrą dłoń, którą chce złapać za przewód podłączony do prądu. Rząd drugi rozpoczyna rysunek tego samego starszego mężczyzny, próbującego metalowym nożem wyjąć z podłączonego do prądu tostera zaklinowaną grzankę. Drugi rysunek w tym rzędzie przedstawia deskę do prasowania i podłączone do prądu żelazko pozostawione leżące na prasowanym ubraniu. Nad żelazkiem unoszą się kłęby dymu, a na styku żelazka i tkaniny płomienie. Ostatni rysunek przedstawia łazienkę, gdzie kobieta poślizgnęła się na rozlanej wodzie.

Jedno z największych niebezpieczeństw w domach i mieszkaniach stanowią piece węglowe i przepływowe podgrzewacze wody. Ich zły stan techniczny, nieszczelność lub awarie są najczęstszymi przyczynami zatrucia tlenkiem węgla, które często kończy się śmiercią.

Tlenek węgla, potocznie zwany czadem, to silnie trujący, bezbarwny i bezwonny gaz. Jest lżejszy od powietrza, przez co łatwo się z nim miesza i rozprzestrzenia. Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z tego, że tlenek węgla jest niewyczuwalny przez człowieka. Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwioobiegu. W układzie oddechowym człowieka wiąże się z krwią o wiele szybciej niż tlen, blokując w ten sposób jego dopływ do narządów. Przedostanie się tlenku węgla do organizmu uniemożliwia prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje m.in. uszkodzenia mózgu oraz innych narządów i zawał serca, co w konsekwencji może prowadzić nawet do śmierci!

Aby zapobiegać zatruciu tlenkiem węgla, należy zapewnić stały dopływ świeżego powietrza do paleniska (kuchni węglowej lub pieca) oraz swobodny odpływ spalin. W tym celu pomocna okazuje się mikrowentylacja w oknach, drożne kratki wentylacyjne oraz sprawne kominy. Ponadto warto pamiętać o:

• uchylaniu okna w mieszkaniu lub domu podczas korzystania z jakiegokolwiek źródła ognia,

• utrzymaniu drożności (przepuszczalności) otworów nawiewnych,

• korzystaniu z profesjonalnej obsługi podczas instalacji urządzeń i systemów grzewczych,

• dokonywaniu okresowych przeglądów instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych, a także o ich regularnym czyszczeniu,

• stosowaniu urządzeń dopuszczonych do użytku, mających stosowne certyfikaty,

• zapewnieniu poprawnego działania wentylacji okiennej,

• systematycznym sprawdzaniu ciągu powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej. Jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do takiego otworu lub kratki,

• częstym wietrzeniu pomieszczenia, w którym odbywa się proces spalania,

• umieszczeniu czujnika tlenku węgla.

Nie należy bagatelizować objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania. Mogą one być sygnałem, że dana osoba ulega zatruciu czadem. W takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy, i zasięgnąć porady lekarskiej.

R1ZrbtgRx5dzv

Przekrój domu parterowego z poddaszem i garażem. Wyróżniono i opisano sześć miejsc. Stojący w garażu samochód, zaznaczony dym z rury wydechowej. Podpis: brak odpływu spalin. Pomieszczenie gospodarcze z gazowym piecem CO, podpis: niewłaściwy montaż podgrzewacza. Kuchnia, oznaczony otwór wentylacyjny z podpisem: niedrożna kratka wentylacyjna. Okno po lewej stronie, podpis: szczelnie zamknięte okna i drzwi. Na poddaszu, kominek z obluzowanymi cegłami, podpis: uszkodzony komin. Łazienka z piecykiem grzewczym, zaznaczona ściana, podpis: brak wentylacji.

W pozostałych częściach domu lub mieszkania niebezpieczeństwo mogą stanowić m.in.:

• uszkodzone przewody elektryczne oraz wyrwane lub poluzowane gniazdka wtykowe – kontakt z nimi może skutkować porażeniem prądem. O pierwszej pomocy osobie porażonej prądem przeczytasz w e‑materiale pt. Porażenie prądemP107dNwybPorażenie prądem,

• mokre podłogi – szczególnie w łazience, gdzie upadek na twarde kafelki lub wannę może mieć przykre skutki,

• schody – nieroztropne poruszanie się po nich może być przyczyną urazów, takich jak zwichnięcia, skręcenia lub złamania. Informacje na temat udzielania pomocy przy urazach kończyn można znaleźć w lekcji pt. Udzielanie pomocy przy złamaniach, zwichnięciach i skręceniach kończynP11wKt036Udzielanie pomocy przy złamaniach, zwichnięciach i skręceniach kończyn,

• otwarte okna, przez które można wypaść,

• ustawione wysoko ciężkie przedmioty.

2. Zagrożenia w szkole

Pomimo obowiązujących w szkole regulaminów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracybezpieczeństwo i higiena pracy (BHP)zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) zdarza się tam stosunkowo wiele wypadków. W roku szkolnym 2019/2020 w całej Polsce zdarzyło się ich 22 509. Miejmy jednak na uwadze, że liczba ta może być zaniżona, ponieważ przez drugi semestr tego roku szkolnego nauka odbywała się w dużym stopniu zdalnie z powodu epidemii COVID‑19.

Wyniki badań statystycznych przedstawiono poniżej. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że wiele wypadków zdarza się podczas przerw międzylekcyjnych.

Analizy Państwowej Inspekcji Pracy wykazały, że zagrożenie w szkole stwarzają m.in.:

• śliskie i nierówne nawierzchnie podłóg i schodów oraz wystające progi pomiędzy pomieszczeniami,

• ciasne przejścia wewnątrz budynku szkolnego,

• ostre krawędzie mebli i innych elementów wyposażenia technicznego obiektów i pomieszczeń (np. wystające szklane gabloty),

• obluzowane gniazda i przerwane przewody elektryczne,

• zły stan techniczny różnego rodzaju urządzeń wykorzystywanych w szkole,

• niesprawny i wyeksploatowany sprzęt sportowy (np. drabinki lub bramki do gry),

• brak zabezpieczeń chroniących przed upadkiem ze schodów.

Wyżej wymienione czynniki stwarzają zagrożenie, które wraz z nieroztropnym zachowaniem, brakiem rozwagi oraz niekiedy także niedającym się przewidzieć przypadkiem, mogą doprowadzić do wielu różnych wypadków. Najczęściej do nieszczęśliwych zdarzeń w szkole dochodzi w wyniku:

• uderzenia w przeszkodę lub kontaktu z elementami ostrymi i wystającymi, 
  np. krawędziami mebli, drzwiami, szklanymi gablotami, grzejnikami,

• zderzenia z ruchomym obiektem, np. innym uczniem lub piłką,

• zamierzonego uderzenia, np. w wyniku bójki,

• kontaktu z pracującymi maszynami używanymi np. w warsztatach szkolnych oraz pomieszczeniach obsługi technicznej szkoły,

• porażenia prądem elektrycznym - zasady udzielania pomocy w takim przypadku więcej informacji znajdziesz w innym e‑materiale pt.Porażenie prądemP107dNwybPorażenie prądem,

• zetknięcia się z niebezpiecznymi substancjami chemicznymi, np. w pracowniach i laboratoriach,

• poparzenia gorącymi płynami lub przedmiotami z otwartym ogniem - zasady udzielania pomocy w takim przypadku można w lekcji pt.Oparzenia termiczne i chemiczneP18RwwdftOparzenia termiczne i chemiczne,

• różnych zdarzeń losowych mających miejsce, np. w trakcie drogi do i ze szkoły, podczas wycieczek, imprez i innych form wypoczynku organizowanych przez szkołę.

Poniżej zaprezentowano Statystyki Ministerstwa Edukacji i Nauki pokazujące w ujęciu procentowym główne przyczyny wypadków w szkołach.
Główną przyczyną wypadków wśród uczniów jest nieuwaga. Znaczną liczbę stanowią zachowania nieumyślne. Zwraca jednak uwagę fakt, że łączna liczba działań umyślnych, ucznia lub innej osoby (w tym pobić), również jest znaczna.

Przedstawione dane wyraźnie pokazują, że dominującą przyczyną wszystkich wypadków, do których dochodzi w szkole, jest niewłaściwe i nieroztropne zachowanie człowieka!

Warto dodać, że w wyniku opisanych wcześniej wypadków dochodzi zazwyczaj
do urazów, wśród których najczęściej zdarzają się:

• uszkodzenia kończyn (zwichnięcia, skręcenia, złamania, stłuczenia oraz rany cięte),

• urazy głowy (stłuczenia, urazy zewnętrzne oraz wstrząśnienie mózgu),

• uszkodzenia tułowia (potłuczenia, urazy zewnętrzne oraz uszkodzenia narządów wewnętrznych),

• uszkodzenia oczu.

3. Podsumowanie

• Największa liczba obiektów mogących być źródłem niebezpieczeństwa znajduje się w kuchni. Nieroztropne użytkowanie takich przedmiotów, jak kuchenki gazowe lub elektryczne, garnki z gorącą wodą, kubki z gorącą herbatą, potłuczone szkło, itp., może prowadzić do wielu wypadków.

• Upadek na mokrej i śliskiej powierzchni może być przyczyną zwichnięć, skręceń, złamań, a nawet wstrząśnienia mózgu.

• W pozostałych częściach domu lub mieszkania zagrożenie mogą stanowić 
  m.in. uszkodzone przewody elektryczne oraz wyrwane lub poluzowane gniazdka wtykowe.

• Zgodnie ze statystykami podawanymi przez Ministerstwo Edukacji i Nauki
  do niebezpiecznych zdarzeń wypadkowych w szkołach dochodzi najczęściej na obiektach sportowych i boiskach (21,2%) oraz salach gimnastycznych (20,6%). Znaczną liczbę stanowią wypadki w salach lekcyjnych (lub pracowniach) i w ciągach komunikacyjnych.

• Statystyki MEiN wskazują, iż główne przyczyny wypadków wśród uczniów stanowią: nieuwaga (ok. 33% wszystkich wypadków), różne działania nieumyślne (w sumie ok. 36%) oraz działania zamierzone (9,5%). Dane te pokazują, że dominującą przyczyną wszystkich wypadków zachodzących w szkole jest niewłaściwe i nieroztropne zachowanie człowieka.

• Wzywając pomoc, pamiętaj o numerach alarmowychNumery alarmowenumerach alarmowych.

• W sytuacji wystąpienia zagrożenia z użyciem broni konwencjonalnej stosuj zasadę uciekaj, schowaj się, walcz.

• Obejrzyj animację i przypomnij sobie, jakie okoliczności sprzyjają zatruciu tlenkiem węgla.

RbLKdCcjTHWPU

Animacja przedstawia pionowy przekrój domu. Dom ma czerwony dach, komin i garaż, w którym stoi samochód. Na grafice pojawiają się oznaczenia miejsc zagrożenia wymienianych przez lektora.

Animacja przedstawia pionowy przekrój domu. Dom ma czerwony dach, komin i garaż, w którym stoi samochód. Na grafice pojawiają się oznaczenia miejsc zagrożenia wymienianych przez lektora.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RbLKdCcjTHWPU

Animacja przedstawia pionowy przekrój domu. Dom ma czerwony dach, komin i garaż, w którym stoi samochód. Na grafice pojawiają się oznaczenia miejsc zagrożenia wymienianych przez lektora.

Numery alarmowe

Rjqei9aWmnjO1

Ilustracja przedstawia spis ogólnopolskich numerów alarmowych. Jednolity numer alarmowy 112, policja 997, pogotowie ratunkowe 999, Państwowa Straż Pożarna 998, straż miejska 986, Mazurskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe 984, WOPR, GOPR i TOPR 985, pogotowie energetyczne 991, pogotowie gazowe 992, pogotowie ciepłownicze 993, pogotowie wodno‑kanalizacyjne 994, pogotowie drogowe 981, pogotowie weterynaryjne 983, wojewódzkie centrum zarządzania kryzysowego 987, Centrum Antyterrorystyczne 996, Komenda Główna Policji - system Child Alert 995.

4. Praca domowa

5. Słowniczek

6. Zadania