Kompozycja obrazu

Pamiętaj, że nie wystarczy posiadanie odpowiedniego sprzętu fotograficznego, aby wykonać wartościową, piękną fotografię. Musisz pamiętać o kilku zasadach komponowania uchwyconego w aparacie obrazu.

Kompozycja obrazu fotografowanego lub tworzonego przez rysownika, czy malarza, jest niezwykle ważnym elementem w przekazie autora. Nie bez znaczenia dla odbiorcy jest ułożenie poszczególnych elementów na obrazie, tworzących właśnie jego kompozycję. Marek Waśkiel, znany fotografik, dziennikarz i podróżnik, twierdzi, iż „kompozycja i kolor są rodzajem języków, za pomocą których fotograf komunikuje się z osobą oglądającą zdjęcie”. Kompozycja jest więc procesem składania elementów obrazu w sposób uporządkowany i celowy w jeden obraz (compono – składam).

Znaczenie linii w fotografii

Zapoznaj się z poniższym pokazem zdjęć, zwróć uwagę, jakie znaczenie w fotografii odgrywa linia, jakie odczucia wywołuje u ciebie dana kompozycja, co może symbolizować i jak kierowany jest twój wzrok. Następnie przeczytaj o znaczeniu linii w fotografii.

Zadaniem linii jest podział kompozycji. Linie nie muszą być stworzone przez jednolitą kreskę. Mogą zostać utworzone na granicy światła i cienia, jak również mogą je tworzyć prezentowane na fotografii obiekty, na przykład: pień drzewa, ślady stóp na śniegu, odbicie zachodzącego słońca na wodzie. Linie na fotografii zarówno mogą prowadzić twój wzrok w kierunku najważniejszych jej elementów, jak i być głównym tematem, tworząc jej nastrój i przedstawiając historię. Ułożenie poziome tych linii uspokaja widza, nadaje fotografii równowagi i harmonii. Dynamiki dodają natomiast linie pionowe i ukośne.

Najczęściej spotykaną linią dzielącą obraz jest linia horyzontu, czyli linia pozioma. Jeśli linia horyzontu jest umieszczona pośrodku, wówczas sugeruje, że obie części obrazu są tak samo ważne. Jest to połączenie symetryczne. Ciekawsze jest połączenie niesymetryczne. Opuszczona linia horyzontu podkreśla obraz nieba, więc jeśli chcesz zwrócić na nie uwagę widza, linie horyzontu należy umieścić na dolnej linii. Podniesiona linia horyzontu z kolei uwypukli pierwszy plan, dlatego jeśli bardziej znacząca jest dla ciebie dolna część zdjęcia (np. góry, las, morskie fale w krajobrazach), linię horyzontu należy umieścić w górnej linii. Wówczas zdjęcie staje się bardziej atrakcyjne, niż w przypadku przecięcia linii horyzontu w połowie.

Linie pionowe będą naturalnym wyborem, gdy skupiamy się na majestacie elementów przedstawionych na fotografii. Wzrok w przypadku linii pionowych kieruje się od dołu do góry lub odwrotnie, a taka kompozycja emanuje zazwyczaj pewnością siebie, ze względu na szczególne podkreślenie wysokości i postawy (gdy jest to np. drapacz chmur, drzewo lub ludzka postać).

Linie ukośne dają poczucie ruchu, więc są szczególnie efektywne, gdy chcemy, aby z naszej fotografii biła energia, a kompozycja sugerowała ruch i zmiany w widzianym przez nas obrazie. Głębia i perspektywa uzyskiwana jest poprzez prowadzenie wzroku od pierwszego planu do tła, gdzie może się znajdować np. pozioma linia horyzontu. W krajobrazach linia ukośna może być poprowadzona po ścieżce lub rzece, w mieście, gdzie chcemy nadać kierunek i pęd np. jadącym samochodom, po skosie może iść ulica. Nadawana dynamika sprawdza się również w fotografii sportowej.

Zasada trójpodziału w fotografii

Robiąc zdjęcie, pamiętaj, że niezwykle istotne jest ułożenie najważniejszych obiektów (plam) w kadrze obrazu, tak aby wywierały na odbiorcę największy wpływ. Miejsca ułożenia najważniejszych elementów na obrazie wyznaczane są za pomocą tzw. „złotego podziału” oraz stosowaniu w fotografii jego uproszczonej wersji - „zasady trójpodziału”.

Ciekawostka

Złoty podział, zwany również boską proporcją lub podziałem harmonicznym jest ściśle związany z matematyką, choć jego idea doskonałych proporcji i wizualnej zgodności jest rozpatrywana od starożytności również przez filozofów, artystów, czy astronomów. Ta miła dla oka harmonia pojawia się naturalnie w przyrodzie pod postacią zbliżoną do spirali złotego podziału np. w kwiatach. Estetyczna cecha tej matematycznej własności przyciąga w efekcie, świadomie lub nie, wielu artystów, którzy zawierają ją w swoich obrazach i dziełach.

Ru8n3N87cQOo4

Spirala Fibonacciego przybliżająca złotą spiralę.

Fotografowie uprościli metodę wyznaczania mocnych punktów. Zastosowali w tym celu trójpodział kadru.

R1Uz9KsRYBA68

Ilustracja przedstawiająca mocne punkty obrazu, czyli linie reguły trójpodziału. Cztery przecinające się linie dzielą obraz na dziewięć równych prostokątów. Wyróżnione przecięcia linii tworzą mocne punkty obrazu.

Boki prostokąta, na którym stworzono trójpodział kadru, zostały podzielone na trzy odcinki i połączone liniami. Miejsca przecięć wyznaczają mocne punkty obrazu, w których należy umieścić główny motyw zdjęcia. Zwróć uwagę, może w twoim aparacie cyfrowym uda ci się wywołać tę funkcję i zobaczysz charakterystyczne linie trójpodziału na wyświetlaczu.

R1PqKWURFyrXt

Fotografia przedstawiająca dzieci w jesiennym lesie z nałożonym na zdjęcie trójpodziałem kadru w postaci czarnych linii. Przecięcia linii wskazują mocne punkty. Jedno z przecięć linii znajduje się na twarzy dziecka znajdującego się na pierwszym planie, drugie przecina jego udo. Trzeci mocny punkt znajduje się na dziewczynce stojącej w tle, a czwarte na liściastej ziemi.

Kadr i kompozycja

Sposób, w jaki przedstawimy fotografowany temat, zależy od wielu czynników. Inaczej prezentowane są portrety, martwa natura i pejzaże fotografowane w czasie wakacji. Te ostatnie mogą prezentować zarówno wielkomiejskie zabytki architektury, jak również przepiękne nadmorskie plaże.

RNKXCAG6EhRns

Fotografia przedstawiająca drewnianą łódkę płynącą po jeziorze o zmierzchu na tle zachodzącego słońca. W łódce tyłem siedzi długowłosa osoba. W oddali widać zarys zacienionego lądu.

W zależności od obiektu, który chcesz sfotografować, należy dobrać do niego odpowiedni kadr.

• Kadr poziomyiTfSFSwB0R_d222e102Kadr poziomy

• Kadr pionowyiTfSFSwB0R_d222e108Kadr pionowy

• Kadr środkowyiTfSFSwB0R_d222e114Kadr środkowy

Zapoznaj się z poniższymi fotografiami i ich podpisami, a następnie wykonaj ćwiczenie.

R1Z0uUbWFxeaj

Fotografia przedstawiająca ogromny wodospad, a przed nim małego człowieka w czerwonej kurtce. Wodospad płynie ze stromej skalnej ściany, nad nią w niewielkim stopniu widać niebo z chmurami. Pod wodospadem, w niewielkiej odległości stoi na wyschniętej zmrożonej trafie człowiek. W niektórych miejscach krajobrazu leży śnieg.

R1SuIxjVLSggp

Fotografia przedstawiająca wysokie miejskie budynki, a przed nimi małego stojącego człowieka. Widocznych jest pięć wysokich budynków, dwa średnie, a u ich podstawy znajduje się niski pawilon z płaskim dachem i wieżą zegarową. Między człowiekiem z plecakiem na pierwszym planie, a pawilonem znajduje się ulica, po której porusza się bus i motocykl.

R43G8EMaOoHr3

Fotografia przedstawiająca rzeczywistą Krzywą Wieżą w Pizie trzymaną w ręce przez mężczyznę. Mimo, że to nierealne, perspektywa uchwyconej fotografii wygląda, Krzywa Wieża w Pizie była wielkości małej butelki.

R1RcpFC3bhSTM

Fotografia przedstawiająca wymuszoną perspektywę dopasowującą ilustrację na banknocie do Czerwonego Fortu w Delhi. Osoba trzymająca w palcach banknot indyjski przykłada go do panoramy na Czerwony Fort z odpowiedniej odległości, w odpowiednim miejscu, tak aby rzeczywisty krajobraz naturalnie przechodził w ilustrację na banknocie.

R1Pa0RfTSkLsY

Fotografia przedstawiająca słonecznika zawieszonego na metalowej siatce. Metalowe ogrodzenie układa się w idealną siatkę zasady trójpodziału, gdzie jeden z mocnych punktów (prawy górny) znajduje się idealnie na środku dużego słonecznika, mniejszy słonecznik, a jeszcze niewyrośnięty, znajduje się w lewym dolnym mocnym punkcie.

R215Bo3sreU3R

Fotografia przedstawiająca ślimaka w skorupie na gałęzi. W tle znajduje się liść. Na pierwszym planie jest muszla ślimaka, która posiada złotą proporcję w swoim kształcie w postaci spirali. Uszy ślimaka wystają zza muszli.

Zwróć uwagę na jeszcze jeden podział kompozycji:

• Kompozycja zamkniętaiTfSFSwB0R_d222e128Kompozycja zamknięta

• Kompozycja otwartaiTfSFSwB0R_d222e135Kompozycja otwarta

Wykonane przez siebie fotografie zawsze możesz przerobić tak, aby wydobyć z nich jak najwięcej piękna. Więcej o tym dowiesz się w materiale Cyfrowa obróbka fotografiiDbkDOWGnKCyfrowa obróbka fotografii. Jeśli aktualnie nie możesz wykonać pięknych ujęć, warto przeczytać o sposobach pozyskiwania fotografii cyfrowychDUM8i0AK9sposobach pozyskiwania fotografii cyfrowych. Mając wiele zdjęć w swojej kolekcji, ważnym jest umiejętne zarządzanie zbiorami fotografiiD7zhjScLozarządzanie zbiorami fotografii.

Wykorzystaj poniższy notes do zapisania swoich notatek lub przemyśleń.