Fotografowanie a prawo

Pomyśl o prawie autorskim jak o czymś, co chroni twoje prace i pomysły. Kiedy narysujesz piękny obraz, napiszesz wiersz lub właśnie zrobisz niesamowite zdjęcie, jest to twoje dzieło. Prawo autorskie mówi, że nikt inny nie może używać twojego dzieła bez twojej zgody i działa w dwie strony, dlatego, zanim zdecydujesz się wykonywać i wykorzystywać swoje fotografieD7zhjScLofotografie zapoznaj się z przepisami prawa dotyczącymi tego zagadnienia.

Fotografia, w myśl prawa autorskiegoDQ00HjEJMprawa autorskiego, jest utworem, a osoba naciskająca spust migawki jest jego autorem. Posiada ona do utworu zarówno prawa majątkowe, jak i osobiste. Te pierwsze możesz odstąpić bądź sprzedać, praw osobistych nie możesz się wyrzec. To znaczy, że prawa osobiste do fotografii ma tylko ta osoba, które je wykonała. Pamiętaj, że podpisanie się swoim nazwiskiem pod cudzą fotografią, nawet taką, którą otrzymałeś w prezencie, jest naruszeniem prawa autorskiego.

Zapewne często wykonujesz zdjęcia różnym przypadkowym osobom. Działanie takie jest oczywiście dozwolone. Fotografie często przedstawiają tłum ludzi. Fotograf towarzyszy im w wielu miejscach, które pragnie uwiecznić na fotografii. W takim przypadku, mimo że poszczególne twarze ludzi są rozpoznawalne, nie jest wymagane udzielenie zgody na publikowanie fotografii. Jeżeli jednak jedna z osób w tłumie wyróżnia się szczególnie, a jej usunięcie zmieni charakter zdjęcia, musisz jej obraz traktować jak portret. Publikacja tej fotografii wymaga zgody osoby przedstawionej na zdjęciu.

Należy również wspomnieć, że zgodnie z ustawą RODO (Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych) przedstawienie pojedynczej osoby jest chronione. Czym jest RODO? Jest to europejski zbiór przepisów, którego celem jest ochrona prywatności i danych osobowych. Czasami postać osoby uchwyconej na fotografii pozwala na jednoznaczne rozpoznanie jej tożsamości. Wtedy mamy do czynienia z danymi osobowymi, których rozpowszechnianie lub inne wykorzystywanie będzie wymagało zastosowania zasad przewidzianych dla ochrony danych osobowych.

R1WRnxCJDPchC

Fotografia przedstawiająca wyróżniającą się w tłumie kobietę, której zrobiono zdjęcie na tle skoczni narciarskiej. Kobieta ma na sobie czerwoną koszulkę z czarnym numerem trzydzieści trzy w dolnej części, do tego nosi białe spodnie oraz sandały. W prawej ręce trzyma butelkę napoju. Ponad tłum ludzi wystają wzniesione flagi Polski.

Prawo nie wymaga uzyskania zgody na publikację fotografii osób, które przypadkowo znalazły się na zdjęciu fotografowanego pejzażu lub wybranego obiektu, a ich nieobecność nie zmienia charakteru wykonanej fotografii. Innymi przypadkami, gdy dozwolone jest publikowanie zdjęć osób, bez ich uprzedniej zgody to na przykład zdjęcia artystów prezentujących się podczas różnych wystąpień, sportowców podczas imprez sportowych, polityków na wiecach itp. Można im robić zdjęcia, jeśli organizatorzy tych imprez nie ograniczą fotografowania. Zasady etyki fotografii surowo zabraniają publikowania zdjęć z życia prywatnego innych osób bez ich zgody. Poza sytuacjami, kiedy osoba powszechnie znana jest fotografowana podczas pełnienia funkcji publicznych (w szczególności politycznych, społecznych lub zawodowych) wymagana jest zgoda na publikowanie zdjęć z ich podobizną. Publikowanie zdjęć wbrew woli osoby fotografowanej, jest poważnym naruszeniem zasad etyki fotografii.

Ciekawostka

Oprócz fotografowania zgodnego z prawem należy robić to również w sposób etyczny, czyli taki, który pomaga nam odróżnić, czy dane zachowanie jest dobre, czy złe. Zawsze należy zastanowić się, czy wykonanie lub publikacja zdjęcia nie przyniesie pewnych przykrych konsekwencji. Kodeksy etyczne są szczególnie ważne w przypadku fotografów przyrody, gdzie istotne jest, aby nie naruszać spokoju zwierząt.

R1b2sVPPjIFqG

Ilustracja przedstawia fotografa robiącego zdjęcie dwóm żyrafom. Na pierwszym planie siedzi fotograf, ubrany jest on w kamuflującą kurtkę i spodnie. Ma na sobie brązową czapkę. Po jego prawej stronie znajduje się aparat stojący na trójnogu. Na drugim planie znajdują się dwie żyrafy pomiędzy dwoma drzewami.

Kolejnym problemem fotografa mogą stać się znaki „zakazu fotografowania” umieszczane przed różnymi obiektami. Zwróć na nie uwagę. Pamiętaj, obiektów, przed którymi znajduje się taki znak, nie wolno fotografować. Brak tego znaku pozwala na fotografowanie wszelkich obiektów, nawet strategicznych, pod warunkiem, iż miejsce fotografowania jest publicznie dostępne. Aby wykonywać fotografie we wnętrzach, należy mieć pozwolenie ich właścicieli. Brak zakazu fotografowania w prywatnych wnętrzach nie uprawnia do wykonywania zdjęć.

Kontrowersyjnym problemem jest wykonywanie fotografii w muzeach, szczególnie w celach komercyjnych. Fotografowanie w muzeach podlega regulacjom prawa autorskiego i zależy od statusu prawnoautorskiego obiektów muzealnych. Nie zmienia to faktu, że bezwzględny zakaz fotografowania dzieł sztuki stosowany przez polskie muzea w celu rzekomej ochrony dóbr muzealnych bez uiszczenia odpowiednich opłat, jest bezprawny. Jeśli jednak już obowiązuje, musi być wyraźnie oznakowany oraz uzasadniony przepisami bezpieczeństwa i wymogami konserwatorskimi np. uwzględniać jedynie zakaz używania lampy błyskowej. Kluczowym może być również zezwolenie wyłącznie na robienie zdjęć prywatnych i pamiątkowych do użytku własnego lub uzyskanie zgody dyrektora instytucji. Trzeba również mieć na uwadze, że publikowanie zdjęć z muzeów bez zgody (szczególnie wykonanych bezprawnie) może naruszać prawa autorskie twórców obiektów muzealnych. Należy zawsze zapoznać się z regulaminem muzeum przed fotografowaniem lub nagrywaniem i szanować jego zasady.

W poniższym notesie zapisuj przydatne informacje oraz własne notatki: