Samodzielne korzystanie z wyszukanych informacji z uwzględnieniem poszanowania praw autorskich
Powszechnie obowiązującym systemem ochrony praw twórców na świecie jest prawo autorskie. W Polsce regulowane jest ono ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r. Przepisy prawa autorskiego odnoszą się także do zasobów internetu. Napotkasz w nim materiały, które możesz wykorzystywać bez konieczności pytania kogokolwiek (autora, twórcę) o zgodę. Będą to materiały udostępniane w ramach dozwolonego użytku, znajdujące się w domenie publicznej oraz w tzw. Otwartych Zasobach Edukacyjnych.
Uwaga!
Więcej informacji o prawie autorskim i licencjach znajdziesz w materiałach:
Materiały udostępniane w podręcznikach internetowych, kursach online, testach stanowią najczęściej otwarte zasoby edukacyjne, to znaczy, że każdy ma prawo się nimi dzielić, poprawiać i tłumaczyć na inne języki. Na stronie internetowej o adresie http://creativecommons.pl, poza szczegółowymi informacjami o licencjach, możesz znaleźć również wiele ciekawych odnośników np. do stron z darmowymi i otwartymi zasobami (https://otwartezasoby.pl).
RBlNoVWeVGaIu
Myśl o potraktowaniu wiedzy jako dobra, z którego mogą korzystać wszyscy ludzie, pojawiła się na początku XXI wieku. Aby było to legalne w świetle prawa autorskiego, przy publikacji materiałów, stosowane są wolne licencje Creative Commons.
R1Z4Y1seffljv
Zapamiętaj!
Licencja to zbiór zasad, które mówią co wolno, a czego nie wolno robić z danym utworem.
Wolne licencje
RSCyp017SGd7D
Licencje Creative Commons wykorzystują prawo autorskie w taki sposób, aby było możliwe przekazanie przez autora części przysługujących mu praw innym osobom. Zgodnie z nimi, opracowane przez autora materiały można wykorzystywać zmieniając je, dostosowując do swoich potrzeb (np. tłumaczyć tekst z języków obcych), łączyć z innymi materiałami (np. do tekstu dołączać dźwięk), dzielić się swoją pracą z innymi. Autor ma do wyboru zestaw czterech różnych warunków licencji CC udostępnienia swojego utworu.
Uznanie autorstwa CC BY Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory pod warunkiem, że zostanie podane nazwisko autora pierwowzoru.
Rvtebx0f7yv1h
Użycie niekomercyjne CC NC Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory bez uzyskiwania korzyści finansowych.
R1HLrvgBrxlbq
Na tych samych warunkach CC SA Wolno rozprowadzać utwory zależneUtwór zależnyutwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Utwór zależny1
Utwór zależny
Powstały w wyniku twórczego opracowania, przeróbki lub adaptacji innego utworu.
R9H2aUK8Oew3d
Bez utworów zależnych CC ND Wolno kopiować, rozprowadzać i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci.
R14wAv4mlJoqs
Na bazie licencji Uznanie autorstwa, gwarantującej najszersze swobody, powstały jeszcze licencje:
BY SA Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach
R1XeEbQ6JBscU
BY NC Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne
R10Ew2WTIpJot
BY ND Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych
RewIZNM6q7uzN
BY NC SA Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Na tych samych warunkach
R1L2NCPWWXWGJ
BY NC ND Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych
R1H50bGpVMZMM
2
Ćwiczenie 1
Wszystkie wymienione powyżej licencje Creative Commons są darmowe, ale tylko dwie z nich są całkowicie wolne. Spróbuj je wymienić i powiedzieć, dlaczego tak uważasz.
R1F6XYc7M4uRW
Zapoznaj się jeszcze raz z licencjami przedstawionymi w materiale. Pierwsza z całkowicie wolnych licencji wymaga od nas podania nazwiska autora, kolejna zaś patrzy na licencję oryginalnego utworu.
Uznanie autorstwa CC BY jest jedną z całkowicie wolnych licencji. Pozwala na swobodne kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie i przedstawianie swojego dzieła, a jedynym warunkiem jest oznaczenie autora pierwowzoru. Drugą najbardziej wolną licencją będzie CC SA Na tych samych warunkach ze względu na możliwość całkowitej swobody w obrębie przerabiania, zmieniania i przedstawiania kopii, pod warunkiem, że one same również będą wolne.
R97vf7jfjgSqs
Ćwiczenie 2
Zapamiętaj!
Każda z licencji mówi, że jeżeli chcemy wykorzystać dany materiał, musimy: