Jak obudzić natchnienie?
Wyjaśnij, co to jest natchnienie. Określ, czyim jest przywilejem. Opisz sytuację, w której zdarzyło ci się kiedyś mieć natchnienie.
Zapisz tutaj lub w zeszycie nazwy czynności lub rzeczy, które można robić pod natchnieniem.
O autorze
Wisława Szymborska
Poetka, eseistka, tłumaczka i felietonistka, laureatka Nagrody Nobla w 1996 r. w dziedzinie literatury. Należy do grona najwybitniejszych europejskich poetów drugiej połowy XX wieku. Wiersze Wisławy Szymborskiej tłumaczono na wiele języków, a jej poezja jest znana na całym świecie. Do najsłynniejszych wierszy noblistki należą m.in.: 'Nic dwa razy', 'Niektórzy lubią poezję', 'Kot w pustym mieszkaniu'.
Posłuchaj nagrania z fragmentem odczytu Wisławy Szymborskiej, który wygłosiła podczas uroczystości wręczenia Nagrody Nobla w 1996 roku, lub przeczytaj treść tego wystąpienia. Napisz, jak – zdaniem noblistki – rodzi się natchnienie.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P57IW7h0h
Nagranie fragmentu odczytu noblowskiego Wisławy Szymborskiej czyta Elżbieta Golińska.
Nie wiemWspomniałam o natchnieniu. Na pytanie, czym ono jest, jeśli jest, poeci współcześni dają odpowiedzi wymijające. [...]
Ja także, pytana o to czasami, istotę rzeczy obchodzę z daleka. Ale odpowiadam w sposób taki: natchnienie nie jest wyłącznym przywilejem poetów czy artystów w ogólności. Jest, była, będzie zawsze pewna grupa ludzi, których natchnienie nawiedza. To ci wszyscy, którzy świadomie wybierają sobie pracę i wykonują ją z zamiłowaniem i wyobraźnią. Bywają tacy lekarze, bywają tacy pedagodzy, bywają tacy ogrodnicy i jeszcze setka innych zawodów. Ich praca może być bezustanną przygodą, jeśli tylko potrafią w niej dostrzec coraz to nowe wyzwania. Pomimo trudów i porażek, ich ciekawość nie stygnie. Z każdego rozwiązanego zagadnienia wyfruwa im rój nowych pytań. Natchnienie, czymkolwiek ono jest, rodzi się z bezustannego 'nie wiem'.
Takich ludzi nie jest zbyt wielu. Większość mieszkańców tej ziemi pracuje, żeby zdobyć środki utrzymania, pracuje, bo musi. To nie oni z własnej pasji wybierają sobie pracę, to okoliczności życia wybierają za nich. Praca nielubiana, praca, która nudzi, ceniona tylko dlatego, że nawet w tej postaci nie dla wszystkich jest dostępna, to jedna z najcięższych ludzkich niedoli. I nie zanosi się na to, żeby najbliższe stulecia przyniosły tutaj jakąś szczęśliwą zmianę.
[...] Gdyby Izaak NewtonNewton nie powiedział sobie 'nie wiem', jabłka w ogródku mogłyby spadać na jego oczach jak grad, a on w najlepszym razie schylałby się po nie i zjadał z apetytem. Gdyby moja rodaczka Maria Skłodowska‑CurieSkłodowska‑Curie nie powiedziała sobie 'nie wiem', zostałaby pewnie nauczycielką chemii na pensji dla panienek z dobrych domów, i na tej – skądinąd zacnej – pracy upłynęłoby jej życie. Ale powtarzała sobie 'nie wiem' i te właśnie słowa przywiodły ją, i to dwukrotnie, do Sztokholmu, gdzie ludzi o duchu niespokojnym i wiecznie poszukującym nagradza się Nagrodą Nobla.
Źródło: Wisława Szymborska, Poeta i Świat. Odczyt noblowski (Sztokholm, 7 grudnia 1996), [w:] tejże, Wiersze wybrane, Kraków 2012, s. 403–408.
Tekst Wisławy Szymborskiej pt. „Nie wiem” to...
- wiersz.
- opowiadanie.
- przemówienie.
- baśń.
Natchnienie...
- jest wyłącznym przywilejem poetów i artystów.
- nigdy nie stygnie.
- może być bezustanną przygodą.
- rodzi się z bezustannego „nie wiem”.
Kiedy według Wisławy Szymborskiej praca może być wieczną przygodą?
- Gdy przynosi korzyści materialne.
- Gdy wykonuje się ją z zamiłowaniem i wyobraźnią.
- Gdy powtarza się ją wielokrotnie.
- Gdy skłaniają do tego okoliczności życiowe.
Jedną z najcięższych ludzkich niedoli jest...
- rój nowych pytań, jakie wyfruwają z rozwiązanych zagadnień.
- praca nauczycielki na pensji dla panienek z dobrych domów.
- nielubiana praca, która nudzi.
- niespokojny duch i poszukiwania.
Z tekstu wynika, że...
- warto być artystą, ponieważ nawiedza go natchnienie.
- warto wybrać pracę świadomie i wykonywać ją z miłością.
- dobrze, jeśli okoliczności wybierają za nas.
- dobrze, jeśli wiele się zarabia.
Wyjaśnij, dlaczego – według noblistki – tak ważne jest bezustanne powtarzanie 'nie wiem'.
Kiedy Wisława Szymborska otrzymała Nagrodę Nobla?
- W XX wieku.
- W XIX wieku.
- W XXI wieku.
- Nie otrzymała Nagrody Nobla.
Z tekstu wynika, że Nagroda Nobla jest...
- nagrodą dla ludzi o duchu niespokojnym i wiecznie poszukującym.
- przyznawana ludziom uczciwym za ciężką pracę.
- efektem natchnienia.
- przywilejem poetów i artystów.
Polscy laureaci Nagrody Nobla to m.in.
- Aleksander Wolszczan, Maria Skłodowska-Curie.
- Mikołaj Kopernik, Wisława Szymborska.
- Maria Skłodowska-Curie, Wisława Szymborska.
- Czesław Miłosz, Mikołaj Kopernik.
Sporządź plan odczytu Wisławy Szymborskiej.
Przyjrzyj się obrazowi Walentego Wańkowicza. Określ, czy przedstawiony artysta ma cechy osoby, która znajduje się pod natchnieniem. Napisz, po czym to poznajesz.
Zapoznaj się z opisem obrazu 'Portret Adama Mickiewicza' autorstwa Walentego Wańkowicza. Określ, czy przedstawiony artysta ma cechy osoby, która znajduje się pod natchnieniem. Napisz, co na to wskazuje.
Zdjęcie przedstawia reprodukcję obrazu, na którym uwieczniono Adama Mickiewicza. Poeta siedzi oparty o skałę i jest zwrócony do nas bokiem. Ma ciemne włosy i bujne bokobrody. Prawie całą jego postać okrywa czarne futro, spod którego wyziera biała koszula i zawiązana na szyi czerwona chusta. Głowę podparł na lewej ręce, a prawą położył na sercu. Wzrokiem sięga gdzieś daleko przed siebie, w stronę jasnego i rozświetlonego przez słońce nieba. Za plecami poety widać skłębione chmury i ciemne niebo.
Wisława Szymborska, oprócz poruszających i skłaniających do namysłu wierszy, z wielkim upodobaniem tworzyła także zabawne rymowanki zwane lepiejami,
np. 'Lepiej złamać obie nogi, niż miejscowe zjeść pierogi'. Jak widać, konstrukcja lepieja jest prosta – w pierwszej części przywołujemy jakieś niezbyt miłe wydarzenie, które mimo wszystko lepiej jest przeżyć, niż zrobić coś z pozoru łatwego, o czym jest mowa w drugiej części.
Dokończ podane lepieje. Pamiętaj, że lepiej to zabawna rymowanka.
Uzupełnij mapę myśli do hasła natchnienie zgodnie z własnymi skojarzeniami.
Wypisz jak najwięcej skojarzeń dotyczących natchnienia. Skorzystaj z pytań pomocniczych i podpowiedzi.
1. Czym jest natchnienie?
np. pasją
2. Co robić, żeby mieć natchnienie?
np. szukać tego, co się lubi robić
3. Co może być źródłem natchnienia?
np. przyroda
4. Jakie są wyrazy pokrewne do słowa natchnienie?
np. natchniony