Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Wprowadzenie

W grudniu 1922 roku wybrano pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej. Został nim światowej sławy chemik, profesor Gabriel Narutowicz.

RllAMS952NbOZ
Gabriel Narutowicz
Źródło: Mathiasrex, licencja: CC BY 3.0.

Jego kandydatura od początku nie podobała się jednak narodowej demokracjij0000008NPB6v32_000tp001narodowej demokracji. Gdy kilka dni po wyborach prezydent Narutowicz zginął w zamachu, o podżeganie do morderstwa oskarżono właśnie endecjęj0000008NPB6v32_000tp002endecję.

j0000008NPB6v32_000tp001
j0000008NPB6v32_000tp002

Zadanie na rozgrzewkę

Ćwiczenie 1

Przypomnij spory, które toczyli Józef Piłsudski i Roman Dmowski w sprawie Polski i jej przeszłości. Przyporządkuj poszczególne stwierdzenia tak, by odzwierciedlić poglądy przeciwników politycznych. Odpowiedź znajdziesz m.in. w lekcji
pt. Licytacja. Sprawa Polska w 1917 rokuP17Kz9m5wLicytacja. Sprawa Polska w 1917 roku.

R1KKwPD9lK1Ke1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NPB6v32_0000000P

Konstytucja marcowa i problemy młodej demokracji

Polacy byli dumni z odzyskania niepodległości. Jednak młoda demokracja miała przed sobą jeszcze dużo problemów. Okazało się, że wzniosłe ideały trudno było zrealizować w praktyce.

17 marca 1921 roku sejm przyjął Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej.

Ćwiczenie 2

Dopasuj przedstawione regulacje konstytucji marcowej ze skutkami, które wywołały. Odpowiedź znajdziesz w lekcjach pt. Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowyP8eNBeGZ4Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowy, i Walka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaPrrmtuH2bWalka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowaPTDEGc7rnNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowa

RA8PPsCQkqjGE1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NPB6v32_0000000X

Zamach majowy. Konstytucja kwietniowa i kolejne problemy demokracji

Sejm II Rzeczypospolitej był rozdrobniony. To oznaczało, że zasiadali tam posłowie z wielu różnych partii. Kolejnym rządom trudno było uzyskać poparcie większości sejmowej. Państwo dryfowało w nieokreślonym kierunku. W tej sytuacji w maju 1926 roku Józef Piłsudski zmobilizował wiernych sobie żołnierzy i dokonał zamachu stanuzamach stanuzamachu stanu: zmusił legalne władze, by podały się do dymisji. Obsadził najwyższe urzędy swoimi kandydatami. Sam objął funkcję ministra spraw wojskowych. W kolejnych latach zmieniono prawo (w kwietniu 1935 roku uchwalono nową konstytucję) oraz wprowadzono rozwiązania, które ograniczały wolność i demokrację, ale miały usprawnić państwo.

Ćwiczenie 3

Poniżej zaprezentowane są różne opinie na temat zmian wprowadzonych po zamachu majowym. Oceń, jaki mają charakter. Przyporządkuj odpowiednio opinie do intencji wypowiadających je osób. Pomoc znajdziesz w lekcji pt. Przewrót majowy i jego konsekwencjeP15ODTXNJPrzewrót majowy i jego konsekwencje

RJQzUmqCYkx5s1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NPB6v32_00000014

Politycy II Rzeczypospolitej

Ćwiczenie 4

Do portretów czołowych polityków II Rzeczypospolitej dopasuj podpisy. Odpowiedź znajdziesz w lekcjach pt. Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowyP8eNBeGZ4Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowy, Walka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaPrrmtuH2bWalka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowaPTDEGc7rnNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowa, Przewrót majowy i jego konsekwencjeP15ODTXNJPrzewrót majowy i jego konsekwencje

R1NNynlsP5x6X1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Wymień imię i nazwisko polityka, który miał ogromny wpływ na kształtowanie się ideologii obozu narodowego, ale nigdy nie został premierem.

R14hV9Jkalocm
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 5

Dopasuj nazwiska polityków do określeń, z którymi łatwo ich skojarzyć. Odpowiedź znajdziesz w lekcjach pt. Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowyP8eNBeGZ4Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowy, Walka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaPrrmtuH2bWalka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowaPTDEGc7rnNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowa, Przewrót majowy i jego konsekwencjeP15ODTXNJPrzewrót majowy i jego konsekwencje

R1WVTrvQ7TqMj1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Dla zainteresowanych

W puste miejsca wpisz odpowiednie imiona i nazwiska polityków. Odpowiedź znajdziesz w lekcjach pt. Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowyP8eNBeGZ4Rzeczpospolita. Problemy integracji i odbudowy, Walka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaPrrmtuH2bWalka o kształt polityczny państwa polskiego. Konstytucja marcowaNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowaPTDEGc7rnNowela sierpniowa i konstytucja kwietniowa, Przewrót majowy i jego konsekwencjeP15ODTXNJPrzewrót majowy i jego konsekwencje

RztEiGcRQ3ePD1
Ćwiczenie 6
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
zamach stanu
j0000008NPB6v32_0000001D

Podsumowanie

Już wiesz

Kształtowanie ustroju politycznego Rzeczypospolitej okazało się trudnym zadaniem. Politycy byli bardzo skłóceni, a rozczarowane społeczeństwo raz po raz wybierało rozdrobniony i nieskuteczny sejm. Bardzo demokratyczna Konstytucja marcowa nie spełniła więc pokładanych nadziei. Regulacje wprowadzone po zamachu majowym przez ekipę Józefa Piłsudskiego umożliwiły sprawniejsze rządzenie, ale ograniczały prawa obywateli. Wielu polityków opozycji wyemigrowało, by uniknąć represji.

Co potrafię?
  • Oceniać sytuację z różnych stron.

  • Dostrzegać zalety i wady demokracji.

Zapamiętaj!

Dlaczego ograniczano demokrację? Jakie zagrożenia niesie za sobą ograniczenie demokracji?