Na zdjęciu widoczny pałac papieski w Awinionie przypominający swoim wyglądem zamek. Jest wybudowany w stylu gotyckim. Widoczne dwie duże wieże i parę małych wieżyczek. Wzniesiony jest w całości z kamienia. Widoczne ślepe arkady o łuku ostrym i masywne czworoboczne wieże z krenelażami. Dziedziniec starszej budowli otoczony jest krużgankiem. Podczas drugiej fazy budowy pałac otrzymał bardziej reprezentacyjny charakter. Część okien ma gotyckie maswerki. Przed pałacem widoczne dachy domów. Między nimi wyrastają drzewa. W tle widać bezchmurne niebo.
Wstęp
R1FC8uDaleuxE
Ćwiczenie 1
RjDKqiUS3XXhL1
Polecenie 1
Napisz, jak oceniasz zakres życia społecznego, w którym uczestniczył wówczas Kościół.
RWAo5CaI90ojs
Polecenie 2
Wyjaśnij, czy mecenat papieży w okresie renesansu (np. finansowanie dzieł Michała Anioła) wymagał wielkich nakładów finansowych oraz skąd Kościół czerpał większe środki finansowe.
RmWIADqFcLuXs
Mecenat papieży renesansowych wymagał ogromnych pieniędzy. Oprócz zwykłych danin zwanych świętopietrzem, płynących od państw katolickich, papieże zaczęli sprzedawać urzędy kościelne, a w końcu zaakceptowali także praktykę sprzedaży odpustów.
tuuDO8gbfi_0000000O
Jedność religijna wymogiem dawnych społeczeństw
W średniowiecznych i wczesnonowożytnych społeczeństwach stanowych religia odgrywała znaczącą rolę – integrowała grupy ludzkie. Wypełnianie takich funkcji jak np. opieka zdrowotna, opieka nad słabszymi członkami społeczeństwa – kobietami, wdowami, sierotami, osobami niepełnosprawnymi itp. były w dużym stopniu aktem religijnym.
Cechy rzemieślnicze w miastach fundowały przy kościołach kaplice, zakładały fundusze zapomogowe dla wdów i fundusze posagowe dla panien, pomagały młodzieży chcącej się uczyć. Wszystkie te poczynania postrzegane były jako tzw. „dobre uczynki”, niezbędne dla zbawienia. Ich spełnianie było elementem ówczesnych praktyk religijnych. Pod sztandarami cechów brano udział w kościelnych procesjach czy innych oficjalnych formach prezentacji publicznej. Ważne funkcje religia pełniła także w odniesieniu do wymiaru sprawiedliwości. Przysięga religijna była elementem uprawomocnienia zeznania. Wszystko to było możliwe dzięki zachowywaniu jedności religijnej. Dopuszczenie różnych religii o odmiennych systemach wartości, różnym pojmowaniu tego, co dobre i co złe, co służy 'zbawieniu', a co prowadzi do potępienia, wprowadziłoby w życie społeczne chaos. Tolerancja ograniczona była zatem przez utylitarność. W dzisiejszych czasach, gdy większość wspomnianych wcześniej funkcji pozbawiona jest odniesień do religii, dużo łatwiej być tolerancyjnym.
R1YB52x5DThdl
Rn8V33wQMNlKg
tuuDO8gbfi_00000014
Problemy ekonomiczne i społeczne późnośredniowiecznego społeczeństwa a religia i religijność; strach w kulturze europejskiej XV i XVI w.
Społeczeństwo późnego średniowiecza (XIV i XV w.) zostało zdominowane przez strach i niepewność. Wynikało to przede wszystkim ze splotu wydarzeń politycznych i ekonomicznych, ale też zdrowotnych. „Czarna śmierć” – pandemia (wielka epidemia) z połowy XIV w. przetoczyła się przez niemal wszystkie kraje kontynentu i spowodowała straty sięgające nawet 50‑70% ludności. Była to katastrofa o rozmiarach pod każdym względem niewyobrażalnych i aż dziwne było, że struktury społeczne przetrwały ten czas w prawie niezmienionym kształcie. Świadczyło to o trwałości panującego wówczas systemu stanowego, który miał panować jeszcze kilka stuleci.
Niemniej jednak załamanie demograficzne wywołało kryzys ekonomiczny, powtarzające się klęski głodu i kurczenie się zasobów materialnych, co prowadziło do wojen. Wojna stuletnia, wojenne niepokoje w Niemczech – wszystko to utrwalało w ludziach poczucie zagrożenia i strach, a z braku innych możliwości pomocy, szukanie duchowego wsparcia w religii. Mnożyły się bractwa religijne, nasilała ostentacja w praktykach religijnych (biczownicy, wędrowni kaznodzieje), szukano też winnych wśród „heretyków” i innowierców (np. Żydów).
1
RQwgjp5AppSkV
Mapa: Epidemia dżumy w Europie w latach 1346‑1350.
Na mapie zaznaczono:
granice państw pod koniec XIV wieku,
miasto Kaffa (pod władaniem Złotej Ordy, przy Morzu Czarnym) – ognisko dżumy na Europę w 1346 roku,
strzałkami - główne kierunki rozprzestrzeniania się zarazy,
kółkiem z czarną kropką – miasta szczególnie dotknięte zarazą.
kolorami:
zasięg zarazy do końca 1347,
zasięg zarazy do końca 1348,
zasięg zarazy do końca 1349,
zasięg zarazy do końca 1350.
Zasięg zarazy do końca 1347 roku:
tereny wokół Marsylii,
Korsyka,
Sardynia,
Baleary,
Królestwo Sycylii,
Malta,
Imperium Osmańskie.
Zasięg zarazy do końca 1348 roku:
południowa część Królestwa Anglii,
Królestwo Francji,
Burgundia,
Hrabstwo Sabaudii,
Królestwo Aragonii,
Królestwo Kastylii,
Królestwo Portugalii,
Państwo Kościelne,
Królestwo Neapolu,
południowa część Królestwa Węgierskiego,
tereny dzisiejszej Austrii, Szwajcarii, Włoch,
Królestwo Bośni,
Królestwo Serbii,
Albania,
Hospodarstwo Wołoskie,
Bułgaria,
Grecja,
południowe tereny Złotej Ordy,
Sułtanat Maroka,
Sułtanat Tlemsen,
Sułtanat Tunisu,
Kreta,
Rodos.
Zasięg zarazy do końca 1349 roku:
Królestwo Danii,
Królestwo Norwegii,
Królestwo Anglii,
Irlandia,
Rzesza Niemiecka,
Księstwo Bawarii,
północna część Królestwa Węgierskiego,
południowo‑wschodnia część Królestwa Polskiego,
północna część Hospodarstwa Mołdawskiego,
południowa część Wielkiego Księstwa Litewskiego,
północna część Złotej Ordy.
Zasięg zarazy do końca 1350 roku:
północ i południe Królestwa Polskiego,
Elektorat Brandenburgii,
południe Królestwa Szwecji,
północ Królestwa Szkocji,
północno‑zachodnia część Irlandii.
Wyszczególnione miasta szczególnie dotknięte zarazą w Europie:
Magdeburg,
Brema,
Lubeka,
Malbork,
Toruń,
Magdeburg,
Erfurt,
Kijów,
Dunham,
Lancaster,
Dublin,
York,
Cambridge,
Oxford,
Bristol,
Londyn,
Brugia,
Kolonia,
Frankfurt,
Wiedeń,
Paryż,
Angers,
Bazylea,
Tuluza,
Avinion,
Marsylia,
Wenecja,
Genua,
Ferrara,
Florencja,
Piza,
Rzym,
Neapol,
Raguza,
Konstantynopol,
Saragossa,
Barcelona,
Walencja,
Sewilla,
Almeria.
Kierunki rozprzestrzeniania się zarazy:
z Kaffy przez Morze Czarne do Konstantynopola,
z Konstantynopola przez Morze Egejskie do Krety, Wenecji i przez Morze Jońskie do Mesyny,
z Mesyny przez Morze Tyrreńskie do Genui i Marsylii przez Morze Śródziemne przez Tanger, Ocean Atlantycki do Królestwa Anglii – Bristolu, Londynu,
z Londynu przez Morze Północne do Królestwa Norwegii do Bergen przez Morze Północne, Morze Bałtyckie do Gdańska.
RGMAXchbx2tpL
R1Hbwl6oBbXGB
R1XKU4lm3WShT
R12f8wd9xDrxK
tuuDO8gbfi_00000022
Papiestwo i Kuria rzymska
Stojący na czele zhierarchizowanego Kościoła zachodniego papież oraz rozbudowana przy nim centralna administracja kościelna nazywana Kurią przeżywały, podobnie jak całe społeczeństwo późnośredniowieczne, kryzys. Działały one w sposób tradycyjny i nie potrafiły właściwie odpowiedzieć na wzrastające zapotrzebowanie na „religię”. Zaowocowało to rozłamem (wielka schizma zachodnia), powstawaniem ruchów uznawanych za heretyckie (albigensi, waldensi, husyci), ale też nowych zakonów, które musiały walczyć o niezaliczenie ich w poczet heretyków (np. franciszkanie).
Papieże i Kuria nastawieni na gromadzenie dóbr materialnych praktycznie nie pełnili funkcji czysto religijnych, czego oczekiwało od nich społeczeństwo. To zaś powodowało coraz większe upodabnianie się najwyższych kręgów hierarchii kościelnej do świeckich dostojników.
R19psegrspMH1
RqjD3LrGyCx2o
Polecenie 3
Wyjaśnij, w jaki sposób Kościół pomagał społeczeństwu w okresie średniowiecza.
RC3MoP3Gl1eSW
Dobroczynność w postaci rozdzielania jałmużny przez zakony, a także parafie, prowadzenie szpitali (przytułków) lub hospicjów. Wielkie zasługi położyły tu m.in. zakony szpitalne.
Polecenie 4
Wymień, jakiego rodzaju katastrofy przetoczyły się przez Europę w późnym średniowieczu i spowodowały narastanie strachu wśród ludzi i zapotrzebowanie na nowe formy religijności.
RAbk2OGsQhMEW
Klęski głodu, zarazy (dżuma, która w połowie XIV wieku spowodowała śmierć 1/3 populacji Europy) i wojny pomiędzy państwami, wojny domowe i bunty ludności.
Polecenie 5
Podaj główną przyczynę powstania zakonu franciszkanów. Wyjaśnij, do jakich ideałów odwoływał się św. Franciszek.
RsDyqzQiYZEU3
Św. Franciszek stworzył formułę zakonu żebraczego. Podkreślał znaczenie ewangelicznego ubóstwa, praktykowanego z radością, pokorą i wolnością ducha. Głosił międzyludzkie braterstwo, miłość do stworzenia, zachwyt nad dziełem Bożym jakim jest świat. Sprzeciwiał się nienawiści i chciwości.
Polecenie 6
Wyjaśnij, na czym polegała wielka schizma zachodnia. Zapisz odpowiedź poniżej.
R13fhtKuyV3U6
Wielka schizma zachodnia to okres podziału w Kościele katolickim w latach 1378‑1417. W tym czasie o prawo do tytułu papieża rywalizowało dwóch, a nawet trzech papieży (antypapieży). Schizmę zakończył sobór w Konstancji.
tuuDO8gbfi_0000002W
Fiskalizm Kościoła i jego krytyka
Oskarżenia o fiskalizmfiskalizmfiskalizm ówczesnego Kościoła nie były bezzasadne. Większość czynności związanych z posługą duszpasterską (chrzciny, śluby, pogrzeby) oraz funkcjonowaniem hierarchii kościelnej (mianowanie na proboszcza, biskupa itd.) wiązało się z opłatami, które szły na potrzeby olbrzymiej rzeszy duchowieństwa i rozlicznych instytucji kościelnych. Nie wystarczały już dochody z przekazanych na cele religijne majątków ziemskich, niekiedy wręcz całych udzielnych księstw. Opłat żądano od wszystkich wiernych. Wobec wspomnianego kryzysu budziło to niezadowolenie, choć nikt nie podważał ani celowości istnienia Kościoła, ani prowadzonych przez niego instytucji (religijnych, oświatowych czy opiekuńczych). Irytowało jego marnotrawstwo, chciwość niektórych księży, a przy wzrastającym poczuciu strachu narastały wątpliwości, czy religia i religijność w formie, jaką oferował Kościół, sprostają rosnącym oczekiwaniom.
tuuDO8gbfi_0000002Z
Problem odpustów
Szczególnym przykładem piętrzenia się wspomnianych trudności okazały się w XV i na początku XVI w. Cesarstwie Niemieckim. Kryzys władzy cesarza, następnie wojny z husytami, problemy drobnych rycerzy, powtarzające się epidemie przy braku silnej realnej władzy świeckiej oraz olbrzymim znaczeniu tamtejszego Kościoła - wszystko to powodowało narastanie napięć i poczucia krzywdy. Tamtejsze społeczeństwo było bardzo religijne i chciało wierzyć, że pieniądze oddawane na potrzeby religijne przyczyniają się do zbawienia. Ówczesne elity świeckie i duchowne również w większości były przeciwne zamienianiu czynności religijnych w czysty fiskalizm, czyli ściąganiu pieniędzy pod przykrywką religijności. Taka właśnie sytuacja wiązała się ze 'sprzedażą odpustówsprzedaż odpustówsprzedażą odpustów', które stały się zarzewiem rozłamu w Kościele.
RA8Ig7JKVC5Xb
tuuDO8gbfi_00000038
Wystąpienie Lutra
Kuria rzymska i papież Leon XtuuDO8gbfi_000tp001Leon X zgodzili się na przeprowadzenie akcji odpustowej. Teoretycznie miała ona szczytny cel – zebrane pieniądze miały zostać przeznaczone na wzniesienie nowej bazyliki św. Piotra oraz inne potrzeby religijne. W praktyce jednak wiadomo było, że pieniądze ze sprzedaży odpustów mają pokryć dług zaciągnięty przez prymasa Niemiec Albrechta Hohenzollerna u ówczesnych bankierów.
Marcin LutertuuDO8gbfi_000tp003Marcin Luter, zakonnik augustiański i profesor teologii na uniwersytecie, wystąpił przeciwko mechanicznemu kupowaniu listu odpustowego. Prości ludzie wierzyli, że dzięki temu zostaną zbawieni, że ofiara pieniężna jest formą żalu za grzechy. Według legendy Luter miał przybić swoje krytyczne 95 tez przeciw praktykom odpustowym w 1517 r. na drzwiach kościoła w Wittenberdze. Jawna krytyka tradycyjnego porządku, żądania zmian w Kościele i powrotu do prawdziwej wiary przy jednoczesnym wskazaniu winnego, którym miał być 'Rzym', znalazły żywiołowe poparcie we wszystkich warstwach społecznych Niemiec – szczególnie wśród elit intelektualnych.
R19NOBIDxcIVx
R8FlFXGYC84QI
RCYoOTGHlEeb1
R1bGOaiZNTISC
R90YutcKEynRi
Riq1wDsAcssrz
RCFuq4b3wX2fO
R1djNcFsGPwPE
RIsLypQJzhRXD
R12nAujKF8N4h
R1QYgWKSeh7EJ
R5YsIKMoF8xgL
R1IG78AqWk8Ce
tuuDO8gbfi_000tp001
Leon X
(1475‑1521) – papież od 1513 do 1521, w okresie początkowych wystąpień Marcina Lutra. W czasie jego pontyfikatu zawarty został konkordat z Francją, zgodnie z którym władcy Francji mieli prawo decydować o obsadzie wyższych stanowisk kościelnych.
tuuDO8gbfi_000tp003
Marcin Luter
(1483‑1546) – mnich, później reformator kościelny. W 1517 r. przedstawił tezy przeciwko odpustom, co zapoczątkowało rozłam w Kościele zachodnim i powstanie nowej religii. Stworzył podstawy teoretyczne luteranizmu, ale jego poglądy mocno ewoluowały.
tuuDO8gbfi_0000005R
Marcin Luter – zerwanie z Rzymem i początkowy etap tworzenia nowej doktryny
Rozgłos, jakiego nabrało pisemko wzywające do tradycyjnej w formie dyskusji akademickiej, dowodził, że sytuacja w Niemczech była niezwykle napięta. Wezwanie do odwołania Tez, jak i spektakularne dysputy (np. w Lipsku w 1519 r., która teoretycznie zakończyła się sukcesem oponentów Lutra) utwierdzały jedynie wszystkich zwolenników zmian w przekonaniu o słuszności głoszonych poglądów. Papież Leon X po bezskutecznych próbach nakłonienia do ustępstw, zdecydował się wydać bullę „Exsurge Domine” (w tłumaczeniu: Powstań Panie), uznającą Lutra za heretyka. Ten zaś, niesiony na fali popularności, w masowo rozpowszechnianych broszurkach i pisemkach satyryczno‑polemicznych, zaatakował samego papieża i spalił bullę. Zerwanie stało się faktem i zaczęto tworzyć podstawy nowego wyznania.
Początkowo postulowano oparcie się na słowie Bożym – czyli samej Biblii, którą każdy może i powinien 'studiować i interpretować'. Ograniczono znaczenie Tradycji, w tym kult świętych, znaczenie dobrych i złych uczynków (najważniejsza była głęboka wiara), rolę papiestwa i w ogóle hierarchii kościelnej, ograniczono również liczbę sakramentów do dwóch – chrztu oraz komunii pod dwiema postaciami.
R14hDEzajtiWG
tuuDO8gbfi_00000061
Zwolennicy „nowinek”
Olbrzymia i ciągle wzrastająca popularność Lutra spowodowała, że młody cesarz Karol VtuuDO8gbfi_000tp004Karol V wezwał mnicha przed swoje oblicze do Wormacji na sejm Rzeszy (czyli przed przedstawicieli wszystkich władców niemieckich). Dla bezpieczeństwa zaopatrzył go w list żelaznylist żelaznylist żelazny, gwarantujący nietykalność. W 1521 r. przejazd Lutra przez Niemcy okazał się „triumfalnym pochodem”. We wszystkich miejscowościach mieszkańcy wychodzili mu na spotkanie i witali bardzo gorąco. Cesarz jako opiekun Kościoła w Niemczech w rysującym się sporze poparł jednak papieża i skazał byłego zakonnika na banicjębanicjabanicję. Znaczyło to, że po upływie terminu ochronnego z listu żelaznego Luter powinien zostać schwytany i ukarany jak heretyk – czyli spalony. Elektor saski Fryderyk Mądry nie był jednak przekonany o winie Marcina Lutra. By nie działać wbrew prawu (czyli dekretowi cesarskiemu), dokonał fikcyjnego porwania reformatora i ukrył go na zamku w Wartburgu. Tam podczas kilkumiesięcznego odosobnienia Luter przełożył Nowy Testament na język niemiecki. Ze względu na sławę, jaką zyskał, wszyscy chcieli czytać jego tłumaczenie, dzięki czemu w przyszłości używany przez Lutra język stał się niemieckim językiem literackim, wypierając powoli inne odmiany tego języka.
RUmGKU1z3T5YM
R1cbZjbPFdvC6
RQhJiYhOuAeDY
R1FiN64D1ZNgk
R16zOLvF62kpe
Polecenie 7
Wyjaśnij, dlaczego Luter po swoim wystąpieniu otrzymał tak szerokie poparcie.
RRdXrG5adK69D
Możnowładcy widzieli w reformacji, którą zapoczątkował Luter, sposób na polityczne uniezależnienie się od Kościoła. Mogli też liczyć na wzbogacenie się na przejętych majątkach kościelnych.
Polecenie 8
Podaj, w którym z księstw niemieckich Luter zyskał schronienie. Omów, jaką rolę odegrało dokonane przez niego wówczas tłumaczenie Nowego Testamentu.
R7Cb4mbTKBNii
Luter schronił się na zamku w Wartburgu, należącym do elektora saskiego Fryderyka Mądrego. Jego przekład Biblii przyczynił się do jej popularyzacji, wywarł też duży wpływ na rozwój języka niemieckiego.
tuuDO8gbfi_000tp004
Karol V
(1500‑1558) – najstarszy syn Filipa Pięknego i dziedzic jego włości. W 1522 r. w Brukseli przekazał władzę nad Austrią Czechami i Węgrami oraz sprawy wewnętrzne Rzeszy młodszemu bratu Ferdynandowi Habsburgowi. Prowadził rozległą politykę międzynarodową, rywalizując z Francją, Turcją i innymi mniejszymi krajami. Abdykował w 1556 r.
tuuDO8gbfi_00000079
Społeczne konsekwencje uderzenia w Kościół: wojna rycerska, wojna chłopska
Stosunkowo szybko okazało się, że wystąpienie Lutra stało się katalizatorem niezadowolenia narastającego w niemal wszystkich grupach społecznych ówczesnych Niemiec. Najbliżsi współpracownicy reformatora (m.in. Andreas Karlstadt) podczas jego długiej nieobecności w Wittenberdze zaczęli w szybkim tempie wprowadzać zmiany – rozwiązano klasztory, oczyszczano kościoły z wszelkich ozdób itp. Narastanie fermentu zmusiło Lutra do powrotu i spowolnienia tempa zmian.
Okazało się jednak, że lawina ruszyła. W 1522 r. pod wodzą Franza von Sickingen [czyt.: franc fon zikinyn] w zachodnich Niemczech wybuchł bunt drobnego rycerstwa, które chciało pod hasłami religijnymi zagarnąć dobra użytkowane przez Kościół. Powstanie stłumiono siłą. O wiele większe rozmiary przybrało niezadowolenie chłopów, którzy w latach 1524‑1526 pod wodzą Thomasa Münzera [czyt.: mincera], zjednoczeni hasłami religijnymi zaczęli występować przeciwko porządkowi feudalnemu. Ogarnięte buntem południowo‑zachodnie Niemcy zostały spacyfikowane przez współdziałających ze sobą władców. Znamienne, że bunt nie przeniósł się poza linię Łaby, za którą mieliśmy do czynienia z wtórną pańszczyzną i rozwojem gospodarki folwarcznej.
Rc0X4ELmZVEkf
R18XQgRtZLjdY
RhK1jA1D1poNl
R1SRTyhfmfuip
Polecenie 9
Wymień grupy społeczne, które w oparciu o głoszoną przez Lutra krytykę Kościoła wywołały w Niemczech dwa duże powstania społeczne.
R15PuKN5mszLW
Powstanie rycerstwa reńskiego i szwabskiego pod wodzą Franza von Sickingen przeciw władzy cesarza i Kościoła katolickiego.
Wojna chłopska w Niemczech wywołana przez zbuntowanych chłopów.
Polecenie 10
W oparciu o niżej przedstawione postulaty powstańców chłopskich zawarte w dokumencie programowym powstania pt. 'Dwanaście artykułów', odpowiedz na pytania.
Wyjaśnij, czy postulaty były możliwe do zrealizowania.
Wyjaśnij, czy M. Luter związany z książętami saskimi mógł je poprzeć.
Wymień które grupy społeczne mogły najbardziej odczuwać wybuch powstania chłopskiego.
RRF09FFsWxsOJ
W ówczesnych warunkach społecznych i politycznych większość postulatów nie była do zrealizowania, ponieważ były one sprzeczne z interesami możnowładców.
M. Luter z pewnością nie mógł poprzeć postulatów bo godziły w stan posiadania i władzę książąt.
Powstania chłopskie zagrażały książętom, szlachcie i duchowieństwu.
Niektóre postulaty 'Dwunastu artykułów':
Zniesienie poddaństwa.
Zniesienie dziesięciny.
Uwolnienie od podatków połowów, polowań i wyrębu lasów.
Zwrot chłopom gmin leśnych.
Wolny wybór pastorów przez gminy.
tuuDO8gbfi_0000008S
Wymuszona ewolucja doktryny luterańskiej
W efekcie tych wydarzeń Luter zmienił niektóre ze swoich pierwotnych koncepcji. Nadal głosił, że każdy winien studiować Pismo Święte, ale jego interpretacja została zarezerwowana dla nowo powstałego kleru, który podlegał nie papieżowi w Rzymie, ale poszczególnym świeckim władcom terytorialnym. Dotychczasowa podwójna zależność indywidualnego człowieka: od swojego władcy pod względem prawnym i społecznym oraz od władzy kościelnej pod względem moralnym i duchowym, w nowej doktrynie w całości podporządkowana została władzy świeckiej. Zmiany te uprawomocnił kolejny sejm Rzeszy w Spirze w 1526 r., na którym cesarz zajęty wojną z Francją oraz Turcją przyznał poszczególnym władcom niemieckim prawo do dbania o dobro Kościoła według własnego sumienia, co w praktyce oznaczało legalizację rozwiązań proponowanych przez Lutra.
RFk12GOgzQUO1
R1WTCmCVh0ApC
R1NCiC9FHM9aB
list żelazny
list żelazny
dawniej dokument zapewniający osobie go posiadającej nietykalność osobistą i bezpieczeństwo przejazdu przez obce terytorium
banicja
banicja
dawna kara polegająca na wygnaniu z kraju i pozbawieniu praw obywatelskich; wykluczenie kogoś z jakiegoś środowiska
sprzedaż odpustów
sprzedaż odpustów
odpust, odpuszczenie przed Bogiem kary za grzechy w okresie średniowiecza stał się niemoralnym procederem, za określoną sumę, przeznaczoną na Kościół, można było wykupić odpust nie za pokutę a za odpowiednią sumę pieniędzy
fiskalizm
fiskalizm
tu w znaczeniu nakładanie opłat przez Kościół na wiernych; nakładanie nowych obciążeń podatkowych; polityka skarbowa dążąca do osiągnięcia jak największych wpływów z podatków
Polecenie 11
Omów przebieg wydarzeń początków reformacji w Niemczech. Zapisz swoją odpowiedź poniżej.
RSZm48ReTsQgq
W 1517 r. Marcin Luter poddał krytyce praktykę sprzedaży odpustów (ogłoszenie w Wittenberdze 95 tez). Spór stopniowo się zaostrzał. W 1520 r. zareagował papież, wydając bullę z żądaniem od Lutra, aby wyrzekł się głoszonych poglądów. Luter spalił bullę, za co papież go ekskomunikował. Rok później cesarz Karol V wydał edykt wormacki, w którym potępił nauki Lutra i wyjął go spod prawa.