Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Przykład 1
R1aUrwYBAJcbL1
Animacja przedstawia jak rozwiązując układ równań, możemy rozwiązywać niektóre zadania.
Zapamiętaj!
  • Równaniem z dwiema niewiadomymi nazywamy równanie, w którym występują dwie niewiadome.

Na przykład:

5x+y=x2+6
z2=4x
x2+5x+6=y
y3=-x.
  • Równaniem pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi nazywamy równanie, w którym obie niewiadome występują w pierwszej potędze.

Na przykład:

- x + y = 9
- 2 x + 4 = - y
7 y - t = 9
- 2 z - x = 10 .
  • Równanie pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi ma nieskończenie wiele rozwiązań.

    RujyG0zln932z1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Zapamiętaj!
  • Układem równań pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi nazywamy dwa równania pierwszego stopnia z co najwyżej dwiema niewiadomymi, połączone spójnikiem „i”, który symbolizuje klamra.

Na przykład

2x=82x+y=6, 2a+5b=8a+2b=3, 6x-t=12x=5t.
  • Układy równań wykorzystujemy do zapisywania i rozwiązywania takich zadań, w których należy zastosować więcej niż jedną niewiadomą.

R1CvKGXqQ2KWU1
Ćwiczenie 1
Spośród poniższych układów równań wybierz i zaznacz wszystkie układy równań pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi. Możliwe odpowiedzi: 1. x+y=3x=1, 2. 2x+6y=10a-3b=6, 3. x2=4x+y=5, 4. r+5t=0-3r-10t=20, 5. a-6b=72b=-4, 6. x2+y2=13x+y=5, 7. z-s=1z+s=1, 8. 3x+y=2x+3y=-2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z poniższym rysunkiem, który przedstawia ceny pewnych owoców.

R1e13qMBsaaXp1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1FHWCcKgYiRW
Połącz w pary podane zdania z układami równań, które je opisują. Asia, kupując 4 kg truskawek i 0,5 kg malin, zapłaciła 23,50 , a  Maciek, kupując 2 kg truskawek i 1 kg malin, zapłacił 23 zł Możliwe odpowiedzi: 1. 0,25b+c=14b+0,5c=24,50, 2. 4t+0,5m=23,52t+m=23, 3. 3t+b=325t+0,5b=30 Marysia, kupując 0,25 kg borówek i 1 kg czereśni, zapłaciła 14 zł, a Jacek, kupując 0,5 kg czereśni i 1 kg borówek, zapłacił 24,50  Możliwe odpowiedzi: 1. 0,25b+c=14b+0,5c=24,50, 2. 4t+0,5m=23,52t+m=23, 3. 3t+b=325t+0,5b=30 Ala, kupując 3 kg truskawek i 1 kg borówek, zapłaciła 32 zł, a Krzyś, kupując 5 kg truskawek i 0,5 borówek, zapłacił 30 zł Możliwe odpowiedzi: 1. 0,25b+c=14b+0,5c=24,50, 2. 4t+0,5m=23,52t+m=23, 3. 3t+b=325t+0,5b=30
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 3

Zapisz układy równań, które opisują podane sytuacje.

  1. Beata, kupując 1 szampon i 3 kremy do twarzy, zapłaciła 92 zł, a Alicja, kupując 1 krem i 2 szampony, zapłaciła 54 . Oznacz
    x- cena jednego szamponu do włosów
    y - cena jednego kremu do twarzy

  2. RcbZDmr77FJTp1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

    x - masa większego klocka kg, y - masa mniejszego klocka kg

  3. Agnieszka, kupując 3 opakowania ptasiego mleczka i 4 mleczne czekolady, zapłaciła 51,60 . Natomiast Bartek, kupując 3 mleczne czekolady i 2 opakowania ptasiego mleczka, zapłacił 35,20 .
    x - cena jednego opakowania ptasiego mleczka
    y - cena jednej mlecznej czekolady

  4. RrbettfgqZUc91
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

    b - masa jednej brzoskwini kg, g - masa jednej gruszki kg

Rlculeq5MBXM1
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RfPWMBlI5WNLD2
Ćwiczenie 4
Które zdanie opisuje układ równań x-4=4yx-y-2=x+2y2? Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Liczba o  4 mniejsza od x jest 4 razy większa od y., 2. Liczba o  2 mniejsza od różnicy liczb x y jest równa średniej arytmetycznej liczby x i dwukrotności liczby y ., 3. Liczba o  4 mniejsza od y jest 4 razy większa od x . Liczba o  2 mniejsza od różnicy liczb x y jest równa średniej arytmetycznej liczby x i dwukrotności liczby y ., 4. Liczba o  4 mniejsza od x jest 4 razy większa od y . Liczba o  2 większa od różnicy liczb x y jest równa średniej arytmetycznej liczby x i dwukrotności liczby y ., 5. Liczba o  4 większa od x jest 4 razy mniejsza od y . Liczba o  2 mniejsza od różnicy liczb x y jest równa średniej arytmetycznej liczby x i dwukrotności liczby y .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RV07gRYPLj4mT1
Animacja przedstawia jak rozwiązać przykładowe zadanie przy pomocy układu równań.
2
Ćwiczenie 5

Zapisz układy równań opisujące sytuację przedstawioną na rysunkach.

  1. R952WoGE3JwDv1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

  2. R1QhqBv3rjjgd1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

  3. RaGVk4F0nN1Ly1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

RDdEXsKKQ9BWb
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RND6t6r8Jz4Dq
Ćwiczenie 6
1. Za stół i 4 krzesła zapłacono 5600 zł. Cena krzesła jest trzykrotnie mniejsza od ceny stołu. s - cena stołu (w ) k - cena krzesła (w ) s=s+4k= 2. Za zeszyt i 5 ołówków zapłacono 10,50 . Dwa zeszyty kosztują tyle, co pięć ołówków. z - cena jednego zeszytu (w ) o - cena jednego ołówka (w ) 2z=+=10,50 3. Mama i tata mają razem 75 lat. Tata jest o 5 lat starszy od mamy. m - wiek mamy t - wiek taty m+5=+=75 4. Ania jest o 10 lat młodsza od swojego brata. Za dwa lata będzie od niego 5 razy młodsza. a - wiek Ani b - wiek brata Ani a=a+2= 5. Zosia i Ala mają razem 13 lat. Za 5 lat będą miały razem 23 lata. z - wiek Zosi a - wiek Ali +=13+=23
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RhvQxNrUxsArC
Ćwiczenie 7
Uzupełnij wyrażenia, aby otrzymany układ równań opisywał przedstawioną sytuację. Przeciągnij w luki odpowiednie układy równań lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Masa 3 opakowań ciastek i 7 paczek cukierków jest równa 134 dag. Masa jednego opakowania ciastek jest 20 razy większa niż masa jednej paczki cukierków.
x - masa jednego opakowania ciastek dag
y - masa jednego opakowania cukierków dag
1. x+y=25y=x+12x, 2. x=13yx+y2=2x, 3. 3x+7y=134x=20y, 4. 2x+5y=128x=y+6
Liczba x jest 3 razy mniejsza od liczby y. Średnia arytmetyczna liczb xy jest dwa razy większa od liczby x.
x - wartość pierwszej liczby
y - wartość drugiej liczby
1. x+y=25y=x+12x, 2. x=13yx+y2=2x, 3. 3x+7y=134x=20y, 4. 2x+5y=128x=y+6
Na wycieczkę pojechało x dziewcząt i y chłopców, razem 25 osób. Liczba chłopców jest o połowę większa od liczby dziewcząt.
x - liczba dziewcząt
y - liczba chłopców
1. x+y=25y=x+12x, 2. x=13yx+y2=2x, 3. 3x+7y=134x=20y, 4. 2x+5y=128x=y+6
W skarbonce jest x monet dwuzłotowych i y monet pięciozłotowych, razem 128 zł. Liczba monet pięciozłotowych jest o 6 mniejsza od liczby monet dwuzłotowych.
x - liczba monet dwuzłotowych
y - liczba monet pięciozłotowych
1. x+y=25y=x+12x, 2. x=13yx+y2=2x, 3. 3x+7y=134x=20y, 4. 2x+5y=128x=y+6
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RbqdivUsVbHc32
Ćwiczenie 8
Połącz w pary podane zdania z układami równań, które je opisują. Liczba a jest o 4 większa od trzeciej części liczby b. Średnia arytmetyczna liczb ab jest o 1 mniejsza od liczby b. Możliwe odpowiedzi: 1.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Rzy18FBK4NCvQ2
Ćwiczenie 9
Jedno opakowanie kawy rozpuszczalnej jest droższe o 2 zł od trzech opakowań herbaty. Za dwa opakowania kawy i 5 opakowań herbaty należy zapłacić 70 zł. Który układ równań należy rozwiązać, aby wyznaczyć cenę tych produktów? Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. x=y+22x+5y=70, 2. x=3y+22x+5y=70, 3. x=3y-22x+5y=70, 4. y=3x+22x+5y=70, 5. x=3y-22y+5x=70, 6. x=y-22x+5y=70, 7. x=3y+22y+5x=70
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1AMm8hV87DGK2
Ćwiczenie 10
Suma 10% liczby x20% liczby y jest równa 19, a 30% sumy liczb xy jest równe
36,6. Który układ równań należy rozwiązać, aby wyznaczyć wartości tych liczb? Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 10%x+20%y=1930%x+y=36,6, 2. 10%x+20%y=1930%x+y=36,6, 3. 10%x+20%y=19x+30%y=36,6, 4. 10x+20y=1930x+y=36,6, 5. 10x+20y=1930x+y=36,6, 6. 0,1x+0,2y=1930x+y=36,6, 7. 10%x+20%y=1930%x+y=36,6
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1UX9ESN5FJXW2
Ćwiczenie 11
W skarbonce jest 11,4  w monetach pięciogroszowych i dwudziestogroszowych oraz 3 monety dwuzłotowe. Średnia arytmetyczna liczb wszystkich monet w skarbonce jest równa 14. Zaznacz wszystkie układy równań opisujące sytuację przedstawioną w zadaniu. Możliwe odpowiedzi: 1. 0,2x+0,05y+6=11,4x+y+33=14, 2. 0,05x+0,2y+6=11,4x+y+33=14, 3. 0,2x+0,5y+6=11,4x+y+33=14, 4. 0,2x+0,05y+2=11,4x+y+33=14, 5. 0,2y+0,05x+2=11,4x+y+33=14, 6. 0,2x+0,05y+6=11,4x+y+3=14, 7. x+y+6=11,40,2x+0,05y+63=14, 8. 0,2x+0,05y+6=11,4x+y2=14
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RxyOfyHcR5ds22
Ćwiczenie 12
Cztery lata temu Adam był 3 razy starszy od Agnieszki, a za 4 lata będzie od niej 2 razy starszy. Który układ równań należy rozwiązać, aby wyznaczyć wiek Adama i Agnieszki? Zaznacz prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. x-4=3y-4x+4=2y+4, 2. x-4=3y-4x+4=2y+4, 3. x-4=2y-4x+4=3y+4, 4. x-4=y-4+3x+4=y+4+2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 13
R1J8f2EvSfmCi
Połącz w pary podane zdania z układami równań, które je opisują. Różnica dwóch liczb wynosi 20. Znajdź te liczby, wiedząc, że jeżeli większą z nich zwiększymy o 10, a mniejszą zwiększymy trzykrotnie, to otrzymamy liczby równe Możliwe odpowiedzi: 1. x4=8%y150%x=50%y-10, 2. x - wartości większej liczby, y - wartość mniejszej liczby x-y=20x+10=3y, 3. x=y-412x+y=x+1, 4. 130%x=y+2080%y=x Liczba x jest o 4 mniejsza od liczby y. Połowa sumy liczb xy jest o 1 większa od liczby x Możliwe odpowiedzi: 1. x4=8%y150%x=50%y-10, 2. x - wartości większej liczby, y - wartość mniejszej liczby x-y=20x+10=3y, 3. x=y-412x+y=x+1, 4. 130%x=y+2080%y=x Liczba o 30% większa od liczby x jest o 20 większa od liczby y. Liczba o 20% mniejsza od liczby y jest równa liczbie x Możliwe odpowiedzi: 1. x4=8%y150%x=50%y-10, 2. x - wartości większej liczby, y - wartość mniejszej liczby x-y=20x+10=3y, 3. x=y-412x+y=x+1, 4. 130%x=y+2080%y=x Czwarta część liczby x stanowi 8% liczby y. Liczba o 50% większa od liczby x jest o 10 mniejsza od 50% liczby y Możliwe odpowiedzi: 1. x4=8%y150%x=50%y-10, 2. x - wartości większej liczby, y - wartość mniejszej liczby x-y=20x+10=3y, 3. x=y-412x+y=x+1, 4. 130%x=y+2080%y=x
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 14

Ustal niewiadome i zapisz układ równań, który opisuje następującą sytuację.

  1. Marysia, kupując w księgarni ołówek i długopis, zapłaciła 5,2 . Justyna, kupując 4 takie same ołówki i taki sam długopis, zapłaciła 8,8 .

  2. W nadmorskim pensjonacie znajdują się pokoje czteroosobowe i trzyosobowe oraz 44 pokoi dwuosobowych, razem 90 pokoi. Pensjonat może przyjąć 236 wczasowiczów.

  3. Marek i Ala dostają co miesiąc kieszonkowe od swoich rodziców. W ciągu roku rodzeństwo otrzymało 660 złotych. Miesięczne kieszonkowe Marka jest o 15 zł niższe od kieszonkowego Ali.

  4. W pewnym gospodarstwie hodowano gęsi, których pilnowały mniejsze psy. Zwierzęta miały razem 300 nóg i 135 głów.

  5. Skrzynia z narzędziami waży 24 kg. Masa narzędzi jest siedmiokrotnie większa niż masa pustej skrzyni.

R1aPQW4CxD4rc
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 15

Zastanów się jakie układy równań opisują sytuację przedstawioną na rysunku.

R8tTPaAcILsnH1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RZsHBIbRVvBYb
Połącz w pary litery odpowiadające figurom z układami równań, które je opisują. a) Możliwe odpowiedzi: 1. 2x=4y3x+5y=22, 2. α+β=42°α+β+3α+4β=180°, 3. 1,5y=4+2xy=2+2x, 4. 3a+7b=3114+2a+2b=24, 5. 36a+50b=22236+4a+10b=74, 6. α+α+β=180°α+β=5β b) Możliwe odpowiedzi: 1. 2x=4y3x+5y=22, 2. α+β=42°α+β+3α+4β=180°, 3. 1,5y=4+2xy=2+2x, 4. 3a+7b=3114+2a+2b=24, 5. 36a+50b=22236+4a+10b=74, 6. α+α+β=180°α+β=5β c) Możliwe odpowiedzi: 1. 2x=4y3x+5y=22, 2. α+β=42°α+β+3α+4β=180°, 3. 1,5y=4+2xy=2+2x, 4. 3a+7b=3114+2a+2b=24, 5. 36a+50b=22236+4a+10b=74, 6. α+α+β=180°α+β=5β d) Możliwe odpowiedzi: 1. 2x=4y3x+5y=22, 2. α+β=42°α+β+3α+4β=180°, 3. 1,5y=4+2xy=2+2x, 4. 3a+7b=3114+2a+2b=24, 5. 36a+50b=22236+4a+10b=74, 6. α+α+β=180°α+β=5β e) Możliwe odpowiedzi: 1. 2x=4y3x+5y=22, 2. α+β=42°α+β+3α+4β=180°, 3. 1,5y=4+2xy=2+2x, 4. 3a+7b=3114+2a+2b=24, 5. 36a+50b=22236+4a+10b=74, 6. α+α+β=180°α+β=5β f) Możliwe odpowiedzi: 1. 2x=4y3x+5y=22, 2. α+β=42°α+β+3α+4β=180°, 3. 1,5y=4+2xy=2+2x, 4. 3a+7b=3114+2a+2b=24, 5. 36a+50b=22236+4a+10b=74, 6. α+α+β=180°α+β=5β
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RAa0BInnlgLJK
Na ilustracji przedstawiony jest pewien równoległobok. Miara mniejszego kąta przy dolnym boku wynosi beta, a większego kąta przy tym samym boku wynosi pięć beta. Miara większego kąta przy górnym, równoległym do dolnego boku wynosi alfa plus beta. Który z poniższych układów równań opisuje sytuację przedstawioną na rysunku? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. α+β+β=180°α+β=5β, 2. α+β=42°α+β+3α+4β=180°, 3. 3α+7β=31°14+2α+2β=180°
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1ALQiMS6Sg0F
Na ilustracji przedstawiony jest pewien trapez równoramienny. Miara mniejszego kąta lewym ramieniu wynosi alfa plus beta, a większego kąta przy tym samym ramieniu wynosi trzy alfa plus cztery beta. Miara większego kąta przy prawym ramieniu wynosi trzy alfa plus cztery beta, a miara mniejszego kąta przy tym ramieniu wynosi 42 stopnie. Który z poniższych układów równań opisuje sytuację przedstawioną na rysunku? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. α+β+β=180°α+β=5β, 2. α+β=42°α+β+3α+4β=180°, 3. 3α+7β=31°14+2α+2β=180°
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RjCtuqWAchvs4
Na ilustracji przedstawiony jest pewien trójkąt. Miara każdego z kątów przy podstawie tego kąta wynosi alfa. Podstawa tego trójkąta ma długość x+y, lewy bok ma długość 4y, a prawy bok ma długość 2x. Obwód tego trójkąta wynosi 22. Który z poniższych układów równań opisuje sytuację przedstawioną na rysunku? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 1,5y=4+2xy=2+2x, 2. 2x=4y3x+5y=22, 3. 36x+50y=22236+4x+10y=74
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.