Przykłady reakcji strącania, w których powstają sole:
R1ASI4k6JDsoa S Treść
S Treść
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
8. Otrzymywanie soli – reakcja tlenków metali z tlenkami niemetali Sole można również otrzymać w wyniku reakcji tlenków metali z tlenkami niemetali.
Aby wyznaczyć wzór soli, należy pamiętać, od jakiego kwasu pochodzi dany tlenek niemetalu. Na przykład tlenek węgla(IV ), o wzorze CO 2 , pochodzi od kwasu węglowego o wzorze H 2 CO 3 . Tlenek węgla(IV ) będzie zatem tworzył sole, w których resztę kwasową stanowią jony CO 3 2 - .
R4I1vJulsi4CI Reakcja tlenku wapnia z tlenkiem węgla(IV) g, Reakcja tlenku sodu z tlenkiem siarki(VI) g, Reakcja tlenku baru z tlenkiem fosforu(V) gh
Reakcja tlenku wapnia z tlenkiem węgla(IV) g, Reakcja tlenku sodu z tlenkiem siarki(VI) g, Reakcja tlenku baru z tlenkiem fosforu(V) gh
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
9. Zastosowanie soli Przeanalizuj poniższe galerie zdjęć, aby poznać zastosowania wybranych soli.
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R7pJ7KXKSr0xs Ilustracja interaktywna przedstawia dłoń, natartą białym proszkiem — magnezją. Dłoń chwyta się otwory w skalnej ścianie. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Węglan magnezu, MgCO 3 , jest wykorzystywany w medycynie jako jeden z suplementów diety uzupełniających poziom magnezu w organizmie, składnik leków zobojętniających kwas solny w soku żołądkowym. Wchodzi także w skład tzw. magnezji białej używanej przez wspinaczy do pochłaniania potu i zwiększenia tarcia podczas wspinania się na skały.
Ilustracja interaktywna przedstawia dłoń, natartą białym proszkiem — magnezją. Dłoń chwyta się otwory w skalnej ścianie. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Węglan magnezu, MgCO 3 , jest wykorzystywany w medycynie jako jeden z suplementów diety uzupełniających poziom magnezu w organizmie, składnik leków zobojętniających kwas solny w soku żołądkowym. Wchodzi także w skład tzw. magnezji białej używanej przez wspinaczy do pochłaniania potu i zwiększenia tarcia podczas wspinania się na skały.
Źródło: Gutife, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
RN6vQ83fywcaH Ilustracja interaktywna przedstawia proszek do prania z umieszczoną w nim plastikową łyżeczką. Proszek do prania w większości składa się z białych drobin, jednak gdzieniegdzie widoczne są również niebieskie i różowe ziarenka. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Węglan sodu, Na 2 CO 3 , jest składnikiem proszków do prania jako substancja zmiękczająca wodę.
Ilustracja interaktywna przedstawia proszek do prania z umieszczoną w nim plastikową łyżeczką. Proszek do prania w większości składa się z białych drobin, jednak gdzieniegdzie widoczne są również niebieskie i różowe ziarenka. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Węglan sodu, Na 2 CO 3 , jest składnikiem proszków do prania jako substancja zmiękczająca wodę.
Źródło: habelfrank, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
R1XipRLqg4pNv Ilustracja interaktywna przedstawia małą miseczkę zawierającą biały proszek. Za miseczką znajduje się białoniebieski kartonik z napisem: „Baking soda", co oznacza proszek do pieczenia. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Wodorowęglan sodu, NaHCO 3 , jest głównym składnikiem sody oczyszczonej. Znajduje się także w proszku do pieczenia. Używa się go również do produkcji proszków do prania, w których stanowi środek zmiękczający wodę. W przemyśle spożywczym jest wykorzystywany jako substancja regulująca pH produktów spożywczych. Wraz z kwasem cytrynowym odpowiada za pienienie się tabletek musujących.
Ilustracja interaktywna przedstawia małą miseczkę zawierającą biały proszek. Za miseczką znajduje się białoniebieski kartonik z napisem: „Baking soda", co oznacza proszek do pieczenia. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Wodorowęglan sodu, NaHCO 3 , jest głównym składnikiem sody oczyszczonej. Znajduje się także w proszku do pieczenia. Używa się go również do produkcji proszków do prania, w których stanowi środek zmiękczający wodę. W przemyśle spożywczym jest wykorzystywany jako substancja regulująca pH produktów spożywczych. Wraz z kwasem cytrynowym odpowiada za pienienie się tabletek musujących.
Źródło: NatureFriend, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
R153oHFe7bCP6 Ilustracja interaktywna przedstawia ścianę wykonaną z beżowo—szaro—różowych bloków kamiennych połączonych ze sobą przy pomocy zaprawy. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Węglan wapnia, CaCO 3 , ma zastosowanie w budownictwie, przemyśle spożywczym, medycynie.
Ilustracja interaktywna przedstawia ścianę wykonaną z beżowo—szaro—różowych bloków kamiennych połączonych ze sobą przy pomocy zaprawy. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Węglan wapnia, CaCO 3 , ma zastosowanie w budownictwie, przemyśle spożywczym, medycynie.
Źródło: Pexels, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R16uMyTKA1bD5 Ilustracja interaktywna przedstawia ciągnik rozsypujący nawóz na zielonym polu. Zdjęcie wykonane jest zza ciągnika, który ma zieloną naczepę. Z dołu ciągnika wydobywają się białe drobiny. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Azotan(V ) potasu (KNO 3 ), azotan(V ) sodu (NaNO 3 ) i azotan(V ) amonu (NH 4 NO 3 ) są wykorzystywane do produkcji nawozów sztucznych jako źródło azotu, niezbędnego do prawidłowego rozwoju roślin.
Ilustracja interaktywna przedstawia ciągnik rozsypujący nawóz na zielonym polu. Zdjęcie wykonane jest zza ciągnika, który ma zieloną naczepę. Z dołu ciągnika wydobywają się białe drobiny. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Azotan(V ) potasu (KNO 3 ), azotan(V ) sodu (NaNO 3 ) i azotan(V ) amonu (NH 4 NO 3 ) są wykorzystywane do produkcji nawozów sztucznych jako źródło azotu, niezbędnego do prawidłowego rozwoju roślin.
Źródło: KuxmannLandmaschinen, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1K3VyNyu308P Ilustracja interaktywna przedstawia porcję mięsa umieszczoną na drewnianej desce. Obok kawałka mięsa znajdują się ukrojone cienkie plasterki mięsa, plasterki mają ciemniejszy kolor na zewnątrz, a jaśniejszy, czerwony kolor wewnątrz. Pod plasterkami znajduje się ostrze noża. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Moczenie mięsa w roztworze KNO 3 jest sposobem na tzw. utrwalanie mięsa (zapobiega psuciu i pozwala utrzymać jego naturalną barwę). Proces ten nazywa się peklowaniem.
Ilustracja interaktywna przedstawia porcję mięsa umieszczoną na drewnianej desce. Obok kawałka mięsa znajdują się ukrojone cienkie plasterki mięsa, plasterki mają ciemniejszy kolor na zewnątrz, a jaśniejszy, czerwony kolor wewnątrz. Pod plasterkami znajduje się ostrze noża. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Moczenie mięsa w roztworze KNO 3 jest sposobem na tzw. utrwalanie mięsa (zapobiega psuciu i pozwala utrzymać jego naturalną barwę). Proces ten nazywa się peklowaniem.
Źródło: Jeff Siepman, dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
RWtAVZ1wiHe6y Ilustracja interaktywna przedstawia lustro łazienkowe w pozłacanej ramie. Lustro ma eliptyczny kształt i widać w nim odbicie okna zasłoniętego żaluzjami. Po obu stronach lustra znajdują się zapalone lampki, a po prawej stronie zawieszony na wieszaku szlafrok. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Azotan(V ) srebra, AgNO 3 , jest substancją czynną w lekach wspomagających gojenie się uszkodzeń skóry i leczenie niektórych wirusowych zmian skórnych. Ponadto wykorzystuje się go do produkcji luster.
Ilustracja interaktywna przedstawia lustro łazienkowe w pozłacanej ramie. Lustro ma eliptyczny kształt i widać w nim odbicie okna zasłoniętego żaluzjami. Po obu stronach lustra znajdują się zapalone lampki, a po prawej stronie zawieszony na wieszaku szlafrok. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Azotan(V ) srebra, AgNO 3 , jest substancją czynną w lekach wspomagających gojenie się uszkodzeń skóry i leczenie niektórych wirusowych zmian skórnych. Ponadto wykorzystuje się go do produkcji luster.
Źródło: dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
RYHjRu6j0Itr3 Ilustracja interaktywna przedstawia mężczyznę z kamerą fotograficzną obserwującego rozbłyski fajerwerków na niebie. Na horyzoncie widoczne jest charakterystyczne zabarwienie nieba, jakie występuje podczas zachodu słońca. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Azotan(V ) potasu i azotan(V ) sodu, KNO 3 i NaNO 3 , są stosowane do produkcji materiałów wybuchowych, w tym fajerwerków.
Ilustracja interaktywna przedstawia mężczyznę z kamerą fotograficzną obserwującego rozbłyski fajerwerków na niebie. Na horyzoncie widoczne jest charakterystyczne zabarwienie nieba, jakie występuje podczas zachodu słońca. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Azotan(V ) potasu i azotan(V ) sodu, KNO 3 i NaNO 3 , są stosowane do produkcji materiałów wybuchowych, w tym fajerwerków.
Źródło: Rakicevic Nenad, dostępny w internecie: www.piqsels.com, domena publiczna.
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
Zastosowania siarczanów(VI )
REZCcV5eAB5bp Ilustracja interaktywna przedstawia fragment wózka inwalidzkiego, z którego widać zwisające nogi. Jedna z nóg opatrzona jest przy pomocy opatrunku gipsowego. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Uwodniony siarczan(VI ) wapnia o wzorze 2 CaSO 4 · H 2 O (gips palony) jest stosowany do tworzenia zaprawy gipsowej, wykorzystywanej między innymi do przygotowywania opatrunków usztywniających złamane kości oraz do produkcji ceramiki.
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment wózka inwalidzkiego, z którego widać zwisające nogi. Jedna z nóg opatrzona jest przy pomocy opatrunku gipsowego. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Uwodniony siarczan(VI ) wapnia o wzorze 2 CaSO 4 · H 2 O (gips palony) jest stosowany do tworzenia zaprawy gipsowej, wykorzystywanej między innymi do przygotowywania opatrunków usztywniających złamane kości oraz do produkcji ceramiki.
Źródło: cottonbro, dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
RuK5yGhW99vUs Ilustracja interaktywna przedstawia buteleczkę preparatu zawierającego sól gorzką. Buteleczka jest odkręcona, a obok niej znajduje się wysypana próbka jej zawartości — białe kryształy. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Siarczan(VI ) magnezu, MgSO 4 , jest głównym składnikiem tzw. soli gorzkiej, stosowanej w medycynie jako środek przeczyszczający.
Ilustracja interaktywna przedstawia buteleczkę preparatu zawierającego sól gorzką. Buteleczka jest odkręcona, a obok niej znajduje się wysypana próbka jej zawartości — białe kryształy. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Siarczan(VI ) magnezu, MgSO 4 , jest głównym składnikiem tzw. soli gorzkiej, stosowanej w medycynie jako środek przeczyszczający.
Źródło: Erik1980, (zmodyfikowana kolorystycznie), licencja: CC BY-SA 3.0.
RyIgiynTLzoQs Ilustracja interaktywna przedstawia mężczyznę ubranego w kombinezon, rękawicę i kominiarkę, który przy pomocy pistoletu natryskowego impregnuje drewniane belki. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Siarczan(VI ) miedzi(II ), CuSO 4 , używany jest jako środek grzybobójczy do impregnacji drewna.
Ilustracja interaktywna przedstawia mężczyznę ubranego w kombinezon, rękawicę i kominiarkę, który przy pomocy pistoletu natryskowego impregnuje drewniane belki. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Siarczan(VI ) miedzi(II ), CuSO 4 , używany jest jako środek grzybobójczy do impregnacji drewna.
Źródło: Vermont Timber Works Inc., http://www.vermonttimberworks.com/home/framing/tools/index.html, licencja: CC BY-SA 3.0.
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
RTHkOXiCu0kIL Ilustracja interaktywna przedstawia kuwetę do hodowli roślin, w której znajdują się siewki pewnej rośliny. Gleba, w której się znajdują, wymieszana jest z białymi bryłkami nawozu mineralnego. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Fosforan(V ) wapnia (Ca 3 PO 4 2 ) i fosforan(V ) sodu (Na 3 PO 4 ) są surowcami do produkcji nawozów sztucznych (stanowią źródło fosforu niezbędnego do wzrostu korzeni i pędów).
Ilustracja interaktywna przedstawia kuwetę do hodowli roślin, w której znajdują się siewki pewnej rośliny. Gleba, w której się znajdują, wymieszana jest z białymi bryłkami nawozu mineralnego. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Fosforan(V ) wapnia (Ca 3 PO 4 2 ) i fosforan(V ) sodu (Na 3 PO 4 ) są surowcami do produkcji nawozów sztucznych (stanowią źródło fosforu niezbędnego do wzrostu korzeni i pędów).
Źródło: Greta Hoffman, dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
R1dCSw6A4bYz7 Ilustracja interaktywna przedstawia różową, plastikową miarkę, z której wysypuje się biały proszek do prania. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Fosforan(V ) sodu, Na 3 PO 4 , jest wykorzystywany do produkcji środków zmiękczających wodę.
Ilustracja interaktywna przedstawia różową, plastikową miarkę, z której wysypuje się biały proszek do prania. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Fosforan(V ) sodu, Na 3 PO 4 , jest wykorzystywany do produkcji środków zmiękczających wodę.
Źródło: Kropekk_pl, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
RLUnvdM5vXumY Ilustracja interaktywna przedstawia kuwetę do hodowli roślin, z której wyrastają młode pędy kukurydzy. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Chlorek potasu, KCl , jest składnikiem nawozów sztucznych — obecność potasu przyspiesza wzrost roślin.
Ilustracja interaktywna przedstawia kuwetę do hodowli roślin, z której wyrastają młode pędy kukurydzy. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Chlorek potasu, KCl , jest składnikiem nawozów sztucznych — obecność potasu przyspiesza wzrost roślin.
Źródło: bobitexshop, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
RHivtW6lTZHa6 Ilustracja interaktywna przedstawia uchwyt, na którym znajduje się kroplówka wypełniona płynem. Od kroplówki odchodzi wężyk. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Sól fizjologiczna to wodny roztwór chlorku sodu (NaCl ) o stężeniu od 0 , 85 do 0 , 9 % . Używa się go między innymi do przemywania ran i błon śluzowych oraz do wlewów dożylnych w celu uzupełnienia elektrolitów lub podania leku.
Ilustracja interaktywna przedstawia uchwyt, na którym znajduje się kroplówka wypełniona płynem. Od kroplówki odchodzi wężyk. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Sól fizjologiczna to wodny roztwór chlorku sodu (NaCl ) o stężeniu od 0 , 85 do 0 , 9 % . Używa się go między innymi do przemywania ran i błon śluzowych oraz do wlewów dożylnych w celu uzupełnienia elektrolitów lub podania leku.
Źródło: cottonbro, dostępny w internecie: www.pexels.com, domena publiczna.
R50d60GX7kRjL Ilustracja interaktywna przedstawia przewróconą, szklaną solniczkę z metalowym korkiem, w którym otwory układają się na kształt litery S. Z solniczki wysypują się drobne, białe kryształki soli. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Chlorek sodu, NaCl , jest głównym składnikiem soli kamiennej. Sól ta przede wszystkim jest używana do celów spożywczych (jako sól kuchenna). Posypuje się nią także ulice zimą (obecność dowolnej soli opóźnia tworzenie się lodu i powoduje, że woda krzepnie w temperaturze niższej niż czysta woda, ale ze względu na cenę i trwałość używa się do tego celu chlorku sodu).
Ilustracja interaktywna przedstawia przewróconą, szklaną solniczkę z metalowym korkiem, w którym otwory układają się na kształt litery S. Z solniczki wysypują się drobne, białe kryształki soli. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Chlorek sodu, NaCl , jest głównym składnikiem soli kamiennej. Sól ta przede wszystkim jest używana do celów spożywczych (jako sól kuchenna). Posypuje się nią także ulice zimą (obecność dowolnej soli opóźnia tworzenie się lodu i powoduje, że woda krzepnie w temperaturze niższej niż czysta woda, ale ze względu na cenę i trwałość używa się do tego celu chlorku sodu).
Źródło: dostępny w internecie: www.pixy.com, domena publiczna.
RYeqAcgQ5IlU6 Ilustracja interaktywna przedstawia drewniany blat na którym znajduje się szczotka do kąpieli, ręcznik, szklany flakonik oraz miseczka zawierająca różowawe kryształy soli kąpielowej oraz łyżkę do nabierania. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Chlorek sodu (NaCl ), chlorek potasu (KCl ) i chlorek magnezu (MgCl 2 ) są składnikami soli do kąpieli.
Ilustracja interaktywna przedstawia drewniany blat na którym znajduje się szczotka do kąpieli, ręcznik, szklany flakonik oraz miseczka zawierająca różowawe kryształy soli kąpielowej oraz łyżkę do nabierania. Po kliknięciu na pinezkę z cyfrą jeden wyświetla się napis: Chlorek sodu (NaCl ), chlorek potasu (KCl ) i chlorek magnezu (MgCl 2 ) są składnikami soli do kąpieli.
Źródło: omamelS, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
Ćwiczenia RauTjFXvxoFqF 1
Ćwiczenie 1
Dopasuj nazwę soli do jej wzoru sumarycznego. K 2 S Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu Ca 3 PO 4 2 Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu NaCl Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu Mg NO 3 2 Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu KI Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu
Dopasuj nazwę soli do jej wzoru sumarycznego. K 2 S Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu Ca 3 PO 4 2 Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu NaCl Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu Mg NO 3 2 Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu KI Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V ) wapnia, 2. jodek potasu, 3. siarczek potasu, 4. azotan(V ) magnezu, 5. chlorek sodu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RVriWL00Dr8SQ 1
Ćwiczenie 2
W których z poniższych soli występuje metal, który przyjmuje wartościowość równą II ? Wskaż prawidłowe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. Li 2 S , 2. Cr 2 SO 4 3 , 3. KI , 4. CuS , 5. Ba NO 3 2 , 6. AlCl 3
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1TN2NVaCJdaj 2
Ćwiczenie 3
Dopasuj wzory produktów dysocjacji jonowej do odpowiedniej soli.
Dopasuj wzory produktów dysocjacji jonowej do odpowiedniej soli.
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RWGrqIUTLes9e 2
Ćwiczenie 4
Dostępne opcje do wyboru: Na 2 HPO 4 , MgCO 3 , K 2 SO 4 , MgSO 4 , Ca NO 2 2 , K 2 SO 3 , Na 3 PO 4 , Ca NO 3 2 . Polecenie: Poniżej przedstawiono niedokończone równania reakcji tlenków metali z tlenkami niemetali. Dopasuj produkt reakcji do każdego równania. N 2 O 5 + CaO → luka do uzupełnienia
SO 3 + K 2 O → luka do uzupełnienia
CO 2 + MgO → luka do uzupełnienia
P 4 O 10 + 6 Na 2 O → 4 luka do uzupełnienia
Dostępne opcje do wyboru: Na 2 HPO 4 , MgCO 3 , K 2 SO 4 , MgSO 4 , Ca NO 2 2 , K 2 SO 3 , Na 3 PO 4 , Ca NO 3 2 . Polecenie: Poniżej przedstawiono niedokończone równania reakcji tlenków metali z tlenkami niemetali. Dopasuj produkt reakcji do każdego równania. N 2 O 5 + CaO → luka do uzupełnienia
SO 3 + K 2 O → luka do uzupełnienia
CO 2 + MgO → luka do uzupełnienia
P 4 O 10 + 6 Na 2 O → 4 luka do uzupełnienia
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ro3MwvQGtgLVF 2
Ćwiczenie 5
Dostępne opcje do wyboru: CaCO 3 , 3 , CO , SO 2 , N 2 O 5 , N 2 O 3 , KNO 3 , 2 , SO 3 . Polecenie: Dobierz brakujące elementy (reagenty oraz współczynniki stechiometryczne) w poniższych równaniach reakcji tlenków metali z tlenkami niemetali. K 2 O + luka do uzupełnienia → 2 KNO 2
CaO + CO 2 → luka do uzupełnienia
luka do uzupełnienia P 4 O 10 + luka do uzupełnienia MgO → 2 Mg 3 PO 4 2
luka do uzupełnienia + BaO → BaSO 4
Dostępne opcje do wyboru: CaCO 3 , 3 , CO , SO 2 , N 2 O 5 , N 2 O 3 , KNO 3 , 2 , SO 3 . Polecenie: Dobierz brakujące elementy (reagenty oraz współczynniki stechiometryczne) w poniższych równaniach reakcji tlenków metali z tlenkami niemetali. K 2 O + luka do uzupełnienia → 2 KNO 2
CaO + CO 2 → luka do uzupełnienia
luka do uzupełnienia P 4 O 10 + luka do uzupełnienia MgO → 2 Mg 3 PO 4 2
luka do uzupełnienia + BaO → BaSO 4
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 6
Poniżej przedstawiono schemat pewnej reakcji chemicznej.
R1IqYBCxJNUxp Schemat reakcji chemicznej. Ilustracja przedstawia probówkę, w której znajduje się cynk ZN(s). Do probówki zostaje dodany kwas solny HCl (aq).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, w którym do probówki zawierającej próbkę stałego cynku, wprowadzono kwas chlorowodorowy.
RYDz08rewSTzG Podczas przeprowadzania doświadczenia zaobserwowano intensywnie wydzielające się pęcherzyki bezbarwnego gazu. Który z poniższych gazów wydziela się w wyniku tej reakcji chemicznej? Możliwe odpowiedzi: 1. wodór, 2. tlenek węgla(IV), 3. tlen, 4. chlor
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
3 1
Ćwiczenie 7
Poniżej przedstawiono schemat pewnej reakcji chemicznej, w wyniku której powstaje trudno rozpuszczalna substancja o białej barwie.
R1RiQByL8hnW9 Schemat reakcji chemicznej. Ilustracja przedstawia probówkę, w której znajduje się chlorek wapnia CaCl2 (aq). Do probówki zostaje dodany fosforan sodu Na3PO4 (aq).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zapisz równanie reakcji zachodzącej w przebiegu powyższego doświadczenia.
RPEjmcUgSprPe Równanie reakcji zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wskazówki i klucze odpowiedzi Pokaż podpowiedź Pamiętaj o tym, że gdy w reakcji stąca się osad, powinniśmy zapisać strzałkę w dół przy wzorze związku.
Pokaż odpowiedź 2 Na 3 PO 4 + 3 CaCl 2 → Ca 3 PO 4 2 ↓ + 6 NaCl
3
Ćwiczenie 7
Przeprowadzono doświadczenie chemiczne, w którym do probówki zawierającej wodny roztwór chlorku wapnia, dodano wodny roztwór fosforanu(V ) sodu. W wyniku przeprowadzonej reakcji powstał biały, nierozpuszczalny osad.
ROOpq6XTVxJYE 3 Spośród poniższych nazw systematycznych soli wybierz i zaznacz nazwę systematyczną nierozpuszczalnej soli otrzymanej w powyższym doświadczeniu. Możliwe odpowiedzi: 1. fosforan(V) wapnia, 2. wodorofosforan(V) sodu, 3. diwodorofosforan(V) sodu, 4. chlorek sodu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
3
Ćwiczenie 8
R11IF4ZULpiVF Dostępne opcje do wyboru: zinc sulfate + water , zinc chloride + hydrogen , zinc sulfate + water + carbon dioxide . Polecenie: Complete the reaction equation below. zinc oxide + sulfuric acid → luka do uzupełnienia
Dostępne opcje do wyboru: zinc sulfate + water , zinc chloride + hydrogen , zinc sulfate + water + carbon dioxide . Polecenie: Complete the reaction equation below. zinc oxide + sulfuric acid → luka do uzupełnienia
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Glossary Glossary chloride chloride
R11B5wnzgH0ch Nagranie dźwiękowe
Nagranie dźwiękowe
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
chlorek
sulfate sulfate
RDWFxNSMSq3Np Nagranie dźwiękowe
Nagranie dźwiękowe
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
siarczan
zink zink
RFw52lzv1N8gv
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
cynk
R16jzPuxykGwd 3
Ćwiczenie 9
Łączenie par. What ions are present in sodium carbonate? Select the correct ions.. CO 3 2 - . Możliwe odpowiedzi: , . SO 4 2 - . Możliwe odpowiedzi: , . Na + . Możliwe odpowiedzi: ,
Łączenie par. What ions are present in sodium carbonate? Select the correct ions.. CO 3 2 - . Możliwe odpowiedzi: , . SO 4 2 - . Możliwe odpowiedzi: , . Na + . Możliwe odpowiedzi: ,
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Projekt badawczy Twoim zadaniem będzie realizacja projektu badawczego, który możesz przeprowadzić samodzielnie lub w grupie. W tym celu ustal dokładny harmonogram eksperymentu, który pozwoli Ci na zweryfikowanie postawionej hipotezy. Zgromadź potrzebne materiały i sprzęt. Wyniki przedstaw w postaci dowolnej metody prezentacji – może być to krótki film, infografika, artykuł, plakat czy prezentacja multimedialna. Na samym końcu opisz, czego nowego dowiedziałaś/łeś się podczas doświadczenia.
Poszukiwanie soli w najbliższym otoczeniu
Poszukiwanie soli w najbliższym otoczeniu
Czy w moim domu na co dzień często spotykam się z solami?
W wielu środkach spożywczych, suplementach diety, artykułach gospodarstwa domowego znajdują się sole. lub Sole występują tylko w środowisku naturalnym, mam z nimi rzadki kontakt. lub Jedyną solą, jaką wykorzystuję na co dzień jest chlorek sodu zawarty w soli kuchennej.
etykiety środków spożywczych, suplementów diety, artykułów stosowanych w gospodarstwie domowym, encyklopedie, tablice chemiczne, Internet
Co dokładnie mam zamiar zrobić, by sprawdzić, czy hipoteza jest prawdziwa?
Zapoznać się z etykietami środków spożywczych, suplementów diety, artykułów stosowanych w gospodarstwie domowym.
Wypisać nazwy substancji, które mogą być solami (np. dlatego, że jeden człon nazwy zawiera nazwę metalu, a drugi człon ma końcówkę –an).
Sprawdzić w literaturze, czy rzeczywiście dana substancja należy do soli.
Ocenić, czy sole znajdują się w wielu, czy też tylko w nielicznych badanych artykułach.
Co trzeba przygotować, by zweryfikować hipotezę?
Porównać otrzymane wyniki z postawioną hipotezą.
Co będę obserwować (mierzyć)?
Analiza informacji zawartych na etykietach
Przygotowanie prezentacji w postaci plakatu lub innej formie
Zgodny z otrzymanymi wynikami
Czego się nauczyłam/em podczas tego projektu?
Test sprawdzający 4 3 70 Brawo, test został zaliczony! Niestety, spróbuj wykonać test jeszcze raz. 1
Poniżej przedstawiono schematyczne równanie pewnej reakcji chemicznej. X → HCl KCl Wskaż równanie reakcji chemicznej przedstawiające proces powstawania soli KCl , jeżeli dodatkowo wiesz, że w wyniku reakcji wydziela się bezbarwny, bezwonny gaz. Możliwe odpowiedzi: 1. KOH + HCl → KCl + H 2 O , 2. KOH → H 2 O K + + OH - , 3. 2 H 2 + O 2 → 2 H 2 O , 4. 2 K + 2 HCl → 2 KCl + H 2 ↑
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Przeprowadzono reakcję chemiczną pomiędzy kwasem siarkowym(VI) a wodorotlenkiem potasu. Wskaż wzór soli, którą otrzymano w wyniku tej reakcji. Możliwe odpowiedzi: 1. KCl , 2. K 2 SO 4 , 3. K 2 SO 3 , 4. KNO 3
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Łączenie par. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń, zaznacz odpowiednią komórkę tabeli.. Wszystkie metale reagują z kwasami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wszystkie sole zbudowane są z cząsteczek.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nie można otrzymać soli w wyniku reakcji srebra z kwasem solnym.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Sole powstają tylko w reakcji kwasów z zasadami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Łączenie par. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń, zaznacz odpowiednią komórkę tabeli.. Wszystkie metale reagują z kwasami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wszystkie sole zbudowane są z cząsteczek.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nie można otrzymać soli w wyniku reakcji srebra z kwasem solnym.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Sole powstają tylko w reakcji kwasów z zasadami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wskaż jeden odczynnik, który pozwoli na odróżnienie platyny od magnezu. Możliwe odpowiedzi: 1. HCl ( aq ) , 2. NaOH ( aq ) , 3. H 2 O , 4. K 2 SO 4 ( aq )
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Które z poniższych równań reakcji przedstawia reakcję otrzymywania soli? Wskaż prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Li 2 O + 2 H 2 O → 2 LiOH + H 2 , 2. Zn + 2 HCl → ZnCl 2 + H 2 , 3. 2 H 2 O → O 2 + 2 H 2 , 4. O 2 + 2 Mg → 2 MgO
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Które z poniższych równań reakcji chemicznych przedstawia istotę reakcji zobojętniania? Możliwe odpowiedzi: 1. NaCl → H 2 O Na + + Cl - , 2. Ca ( OH ) 2 + 2 HCl → CaCl 2 + 2 H 2 O , 3. O 2 + 2 H 2 → 2 H 2 O , 4. OH - + H + → H 2 O
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej przedstawiono szereg aktywności metali. Na jego podstawie wskaż grupę metali, które będą reagować z kwasem chlorowodorowym z wydzieleniem wodoru. K Na Li Ca Mg Al Zn Fe Pb H Cu Ag Hg Au Pt Możliwe odpowiedzi: 1. lit, sód, potas, rtęć, 2. wapń, magnez, żelazo, miedź, 3. glin, magnez, ołów, cynk, 4. miedź, złoto, srebro, platyna
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wybierz prawidłową odpowiedź. Aby przewidzieć, czy po zmieszaniu dwóch roztworów soli wytrąci się inna, trudno rozpuszczalna sól, należy wykorzystać: Możliwe odpowiedzi: 1. krzywe rozpuszczalności soli, 2. szereg aktywności metali, 3. tablicę rozpuszczalności soli, 4. informacje na temat temperatur topnienia soli
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Korzystając z tabeli rozpuszczalności, wybierz spośród podanych jedną (lub więcej substancji), której (których) dodanie pozwoli na odróżnienie od siebie dwóch przedstawionych na schemacie soli.
Korzystając z tabeli rozpuszczalności, wybierz spośród podanych jedną (lub więcej substancji), której (których) dodanie pozwoli na odróżnienie od siebie dwóch przedstawionych na schemacie soli.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Którym z poniższych sposobów można otrzymać chlorek potasu? Możliwe odpowiedzi: 1. kwas + zasada, 2. tlenek metalu + tlenek niemetalu, 3. metal + niemetal, 4. zasada + tlenek niemetalu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Podczas ogrzewania siarczanu(IV) wapnia w wysokiej temperaturze otrzymujemy dwa tlenki. Wskaż poprawne nazwy tych tlenków. Możliwe odpowiedzi: 1. tlenek wapnia(II) i tlenek siarki(IV), 2. tlenek wapnia i tlenek siarki(IV), 3. tlenek wapnia i tlenek siarki(VI), 4. tlenek wapnia i tlenek siarki
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej przedstawiono równanie reakcji otrzymywania pewnej soli. CO 2 + MgO → MgCO 3 Wskaż poprawną nazwę soli: Możliwe odpowiedzi: 1. węglan magnezu, 2. węglan(IV) magnezu, 3. węglan(IV) magnezu(II), 4. węglan magnezu(II)
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej przedstawiono równania reakcji syntezy różnych soli. Wskaż, które z nich przedstawia równanie reakcji syntezy siarczanu(VI) sodu. Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3.
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej podano kilka nazw soli, lecz jedna z nich jest niepoprawna. Wskaż nazwę tej soli. Możliwe odpowiedzi: 1. chlorek wapnia, 2. siarczan(VI) sodu, 3. węglan potasu, 4. bromek baru, 5. azotan(V) strontu, 6. fosforan wapnia, 7. azotan(III) potasu, 8. siarczek sodu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Którymi z poniższych sposobów nie można otrzymać chlorku miedzi(II)? Możliwe odpowiedzi: 1. metal + kwas, 2. metal + niemetal, 3. kwas + sól, 4. tlenek metalu + tlenek niemetalu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej przedstawiono schematyczne równanie pewnej reakcji chemicznej. X → HCl KCl Wskaż równanie reakcji chemicznej przedstawiające proces powstawania soli KCl, jeżeli dodatkowo wiesz, że w wyniku reakcji wydziela się bezbarwny, bezwonny gaz. Możliwe odpowiedzi: 1. KOH + HCl → KCl + H 2 O , 2. KOH → H 2 O K + + OH - , 3. 2 H 2 + O 2 → 2 H 2 O , 4. 2 K + 2 HCl → 2 KCl + H 2 ↑
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Przeprowadzono reakcję chemiczną pomiędzy kwasem siarkowym(VI) a wodorotlenkiem potasu. Wskaż wzór soli, którą otrzymano w wyniku tej reakcji. Możliwe odpowiedzi: 1. KCl , 2. K 2 SO 4 , 3. K 2 SO 3 , 4. KNO 3
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Łączenie par. . Wszystkie metale reagują z kwasami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wszystkie sole zbudowane są z cząsteczek.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nie można otrzymać soli w wyniku reakcji srebra z kwasem solnym.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Sole powstają tylko w reakcji kwasów z zasadami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Łączenie par. . Wszystkie metale reagują z kwasami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wszystkie sole zbudowane są z cząsteczek.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nie można otrzymać soli w wyniku reakcji srebra z kwasem solnym.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Sole powstają tylko w reakcji kwasów z zasadami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wskaż jeden odczynnik, który pozwoli na odróżnienie platyny od magnezu. Możliwe odpowiedzi: 1. HCl ( aq ) , 2. NaOH ( aq ) , 3. H 2 O , 4. K 2 SO 4 ( aq )
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Które z poniższych równań reakcji przedstawia reakcję otrzymywania soli? Wskaż prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Li 2 O + 2 H 2 O → 2 LiOH + H 2 , 2. Zn + 2 HCl → ZnCl 2 + H 2 , 3. 2 H 2 O → O 2 + 2 H 2 , 4. O 2 + 2 Mg → 2 MgO
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Które z poniższych równań reakcji chemicznych przedstawia istotę reakcji zobojętniania? Możliwe odpowiedzi: 1. NaCl → H 2 O Na + + Cl - , 2. Ca ( OH ) 2 + 2 HCl → CaCl 2 + 2 H 2 O , 3. O 2 + 2 H 2 → 2 H 2 O , 4. OH - + H + → H 2 O
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej przedstawiono szereg aktywności metali. Na jego podstawie wskaż grupę metali, które będą reagować z kwasem chlorowodorowym z wydzieleniem wodoru. K Na Li Ca Mg Al Zn Fe Pb H Cu Ag Hg Au Pt Możliwe odpowiedzi: 1. lit, sód, potas, rtęć, 2. wapń, magnez, żelazo, miedź, 3. glin, magnez, ołów, cynk, 4. miedź, złoto, srebro, platyna
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wybierz prawidłową odpowiedź. Aby przewidzieć, czy po zmieszaniu dwóch roztworów soli wytrąci się inna, trudno rozpuszczalna sól, należy wykorzystać: Możliwe odpowiedzi: 1. krzywe rozpuszczalności soli, 2. szereg aktywności metali, 3. tablicę rozpuszczalności soli, 4. informacje na temat temperatur topnienia soli
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Spośród poniższych wzorów sumarycznych soli wybierz te, które przedstawiają siarczany(VI). Możliwe odpowiedzi: 1. Na 2 S 2 O 3 , 2. Na 2 SO 4 , 3. Li 2 SO 3 , 4. BaSO 4 , 5. K 2 S
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Którym z poniższych sposobów można otrzymać chlorek potasu? Możliwe odpowiedzi: 1. kwas + zasada, 2. tlenek metalu + tlenek niemetalu, 3. metal + niemetal, 4. zasada + tlenek niemetalu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Podczas ogrzewania siarczanu(IV) wapnia w wysokiej temperaturze otrzymujemy dwa tlenki. Wskaż poprawne nazwy tych tlenków. Możliwe odpowiedzi: 1. tlenek wapnia(II) i tlenek siarki(IV), 2. tlenek wapnia i tlenek siarki(IV), 3. tlenek wapnia i tlenek siarki(VI), 4. tlenek wapnia i tlenek siarki
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej przedstawiono równanie reakcji otrzymywania pewnej soli. CO 2 + MgO → MgCO 3 Wskaż poprawną nazwę soli: Możliwe odpowiedzi: 1. węglan magnezu, 2. węglan(IV) magnezu, 3. węglan(IV) magnezu(II), 4. węglan magnezu(II)
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej przedstawiono równania reakcji syntezy różnych soli. Wskaż, które z nich przedstawia równanie reakcji syntezy siarczanu(VI) sodu. Możliwe odpowiedzi: 1. 2 KOH + H 2 SO 4 → K 2 SO 4 + 2 H 2 O , 2. 2 NaOH + H 2 SO 3 → Na 2 SO 3 + 2 H 2 O , 3. 2 NaOH + H 2 SO 4 → Na 2 SO 4 + 2 H 2 O , 4. K 2 O + H 2 SO 3 → K 2 SO 3 + H 2 O
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Poniżej podano kilka nazw soli, lecz jedna z nich jest niepoprawna. Wskaż nazwę tej soli. Możliwe odpowiedzi: 1. chlorek wapnia, 2. siarczan(VI) sodu, 3. węglan potasu, 4. bromek baru, 5. azotan(V) strontu, 6. fosforan wapnia, 7. azotan(III) potasu, 8. siarczek sodu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Którymi z poniższych sposobów nie można otrzymać chlorku miedzi(II)? Możliwe odpowiedzi: 1. metal + kwas, 2. metal + niemetal, 3. kwas + sól, 4. tlenek metalu + tlenek niemetalu
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Bibliografia Kulawik J., Kulawik T., Litwin M., Podręcznik do chemii dla klasy ósmej szkoły podstawowej , Warszawa 2020.
Łasiński D., Sporny Ł., Strutyńska D., Wróblewski P., Podręcznik dla klasy ósmej szkoły podstawowej , Mac Edukacja 2020.