Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Liczby dziesiętne a ułamki zwykłe

Wiemy już, że każdą liczbę dziesiętną można zapisać w postaci ułamka zwykłego lub liczby mieszanej. Otrzymane ułamki staramy się zapisywać w postaci nieskracalnej, np.:

0,12=12100=325,
3,8=3810=345.

Jeżeli chcemy zamienić ułamek zwykły lub liczbę mieszaną na liczbę dziesiętną możemy rozszerzyć ułamek do mianownika 10, 100, 1000, itd. lub podzielić licznik przez mianownik ułamka, np.:

34=75100=0,75,
2740=2,175,
135=1610=1,6.

Umiejętność zamiany ułamków i liczb mieszanych na liczby dziesiętne (lub odwrotnie) bardzo pomaga w obliczaniu wartości wyrażeń arytmetycznych. Jeżeli występują w nich liczby zapisane w różnej postaci, to powinniśmy zapis ujednolicić. Pokażemy to na dwóch przykładach.

Przykład 1

Zapoznaj się z poniższą grafiką i zwróć uwagę na pojemności obu butelek.

R1XliyAnAKMKa1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

O ile litrów więcej jest soku pomarańczowego niż lemoniady?

214-1,5=214-112=214-124=34 l.

Odpowiedź:

Jest o 34 litra więcej soku pomarańczowego niż lemoniady.

Przykład 2

Zapoznaj się z poniższą grafiką i zwróć uwagę na podane długości.

R1USD7HVHEV201
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

O ile metrów jedna lina jest dłuższa od drugiej?

512-3,05=5,5-3,05=2,45 m.

Odpowiedź:

Jedna lina jest dłuższa od drugiej o 2,45 m.

RrZVRoK3iewPq11
Ćwiczenie 1
Zamień ułamki dziesiętne na ułamki zwykłe. Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 0,6= 1. 35, 2. 415, 3. 334, 4. 18, 5. 615, 6. 312, 7. 425, 8. 3140,16= 1. 35, 2. 415, 3. 334, 4. 18, 5. 615, 6. 312, 7. 425, 8. 3140,125= 1. 35, 2. 415, 3. 334, 4. 18, 5. 615, 6. 312, 7. 425, 8. 3143,25= 1. 35, 2. 415, 3. 334, 4. 18, 5. 615, 6. 312, 7. 425, 8. 3143,75= 1. 35, 2. 415, 3. 334, 4. 18, 5. 615, 6. 312, 7. 425, 8. 3146,2= 1. 35, 2. 415, 3. 334, 4. 18, 5. 615, 6. 312, 7. 425, 8. 314
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RB8xdo2M11V2H11
Ćwiczenie 2
Zamień ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne. Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 1320= 1. 0,65, 2. 0,0125, 3. 0,275, 4. 0,254, 5. 0,6875, 6. 0,675, 7. 0,8, 8. 0,692173250= 1. 0,65, 2. 0,0125, 3. 0,275, 4. 0,254, 5. 0,6875, 6. 0,675, 7. 0,8, 8. 0,69245= 1. 0,65, 2. 0,0125, 3. 0,275, 4. 0,254, 5. 0,6875, 6. 0,675, 7. 0,8, 8. 0,6921140= 1. 0,65, 2. 0,0125, 3. 0,275, 4. 0,254, 5. 0,6875, 6. 0,675, 7. 0,8, 8. 0,6921116= 1. 0,65, 2. 0,0125, 3. 0,275, 4. 0,254, 5. 0,6875, 6. 0,675, 7. 0,8, 8. 0,692180= 1. 0,65, 2. 0,0125, 3. 0,275, 4. 0,254, 5. 0,6875, 6. 0,675, 7. 0,8, 8. 0,692
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!
  • 12=0,5,

  • 14=0,25,

  • 34=0,75,

  • 15=0,2,

  • 18=0,125.

R18rOdBSrXZGP2
Ćwiczenie 3
Uzupełnij poniższe zdania, wpisując w luki odpowiednie liczby. Aby równość 1-1=0,5 była prawdziwa, należy wpisać w miejsce kropek liczbę Tu uzupełnij.Aby równość 1+2,875=3 była prawdziwa, należy wpisać w miejsce kropek liczbę Tu uzupełnij.Aby równość 5,75-3=5 była prawdziwa, należy wpisać w miejsce kropek liczbę Tu uzupełnij.Aby równość 25+7,4=10 była prawdziwa, należy wpisać w miejsce kropek liczbę Tu uzupełnij.Aby równość 2-2,5=1 była prawdziwa, należy wpisać w miejsce kropek liczbę Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1FAp74NcvzqL21
Ćwiczenie 4
Połącz w pary równe liczby. 7,03 Możliwe odpowiedzi: 1. 703100, 2. 74, 3. 120, 4. 1225, 5. 318, 6. 94, 7. 325, 8. 92 0,48 Możliwe odpowiedzi: 1. 703100, 2. 74, 3. 120, 4. 1225, 5. 318, 6. 94, 7. 325, 8. 92 4,5 Możliwe odpowiedzi: 1. 703100, 2. 74, 3. 120, 4. 1225, 5. 318, 6. 94, 7. 325, 8. 92 3,4 Możliwe odpowiedzi: 1. 703100, 2. 74, 3. 120, 4. 1225, 5. 318, 6. 94, 7. 325, 8. 92 3,125 Możliwe odpowiedzi: 1. 703100, 2. 74, 3. 120, 4. 1225, 5. 318, 6. 94, 7. 325, 8. 92 1,75 Możliwe odpowiedzi: 1. 703100, 2. 74, 3. 120, 4. 1225, 5. 318, 6. 94, 7. 325, 8. 92 0,05 Możliwe odpowiedzi: 1. 703100, 2. 74, 3. 120, 4. 1225, 5. 318, 6. 94, 7. 325, 8. 92 2,25 Możliwe odpowiedzi: 1. 703100, 2. 74, 3. 120, 4. 1225, 5. 318, 6. 94, 7. 325, 8. 92
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1asFrMnJbDzw21
Ćwiczenie 5
Wykonaj poniższe działania, a następnie uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 13,8+235= 1. 3,5, 2. 61115, 3. 0,4, 4. 212, 5. 16,4, 6. 937, 7. 1,95, 8. 11,26,7-434= 1. 3,5, 2. 61115, 3. 0,4, 4. 212, 5. 16,4, 6. 937, 7. 1,95, 8. 11,22,8:14= 1. 3,5, 2. 61115, 3. 0,4, 4. 212, 5. 16,4, 6. 937, 7. 1,95, 8. 11,212,4-523= 1. 3,5, 2. 61115, 3. 0,4, 4. 212, 5. 16,4, 6. 937, 7. 1,95, 8. 11,20,55·811= 1. 3,5, 2. 61115, 3. 0,4, 4. 212, 5. 16,4, 6. 937, 7. 1,95, 8. 11,258:0,25= 1. 3,5, 2. 61115, 3. 0,4, 4. 212, 5. 16,4, 6. 937, 7. 1,95, 8. 11,2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Działania na ułamkach zwykłych i liczbach dziesiętnych

R1UiiWpz22Naj2
Ćwiczenie 6
Zamień liczby dziesiętne na ułamki zwykłe lub liczby mieszane, a następnie oblicz wartości wyrażeń. Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 323+1,75 = 1. 71115, 2. 4512, 3. 123, 4. 5512, 5. 3518, 6. 61115, 7. 512, 8. 511, 9. 5518, 10. 312, 11. 712, 12. 5511, 13. 61116, 14. 3517, 15. 15, 16. 215479-1,5 = 1. 71115, 2. 4512, 3. 123, 4. 5512, 5. 3518, 6. 61115, 7. 512, 8. 511, 9. 5518, 10. 312, 11. 712, 12. 5511, 13. 61116, 14. 3517, 15. 15, 16. 21513,4-623 = 1. 71115, 2. 4512, 3. 123, 4. 5512, 5. 3518, 6. 61115, 7. 512, 8. 511, 9. 5518, 10. 312, 11. 712, 12. 5511, 13. 61116, 14. 3517, 15. 15, 16. 215116:2,8 = 1. 71115, 2. 4512, 3. 123, 4. 5512, 5. 3518, 6. 61115, 7. 512, 8. 511, 9. 5518, 10. 312, 11. 712, 12. 5511, 13. 61116, 14. 3517, 15. 15, 16. 215411·0,55 = 1. 71115, 2. 4512, 3. 123, 4. 5512, 5. 3518, 6. 61115, 7. 512, 8. 511, 9. 5518, 10. 312, 11. 712, 12. 5511, 13. 61116, 14. 3517, 15. 15, 16. 215512:0,25 = 1. 71115, 2. 4512, 3. 123, 4. 5512, 5. 3518, 6. 61115, 7. 512, 8. 511, 9. 5518, 10. 312, 11. 712, 12. 5511, 13. 61116, 14. 3517, 15. 15, 16. 215
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Rr7Pmn4AquFhc2
Ćwiczenie 7
Oblicz wartość wyrażenia. Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 58:1,25 = 1. 1216, 2. 11,15, 3. 10,25, 4. 5,6, 5. 1013, 6. 2,5, 7. 13, 8. 3,5, 9. 1014, 10. 12, 11. 5,9, 12. 1211258:0,25 = 1. 1216, 2. 11,15, 3. 10,25, 4. 5,6, 5. 1013, 6. 2,5, 7. 13, 8. 3,5, 9. 1014, 10. 12, 11. 5,9, 12. 12112612+3,75 = 1. 1216, 2. 11,15, 3. 10,25, 4. 5,6, 5. 1013, 6. 2,5, 7. 13, 8. 3,5, 9. 1014, 10. 12, 11. 5,9, 12. 121121,75+812 = 1. 1216, 2. 11,15, 3. 10,25, 4. 5,6, 5. 1013, 6. 2,5, 7. 13, 8. 3,5, 9. 1014, 10. 12, 11. 5,9, 12. 121122,75+913 = 1. 1216, 2. 11,15, 3. 10,25, 4. 5,6, 5. 1013, 6. 2,5, 7. 13, 8. 3,5, 9. 1014, 10. 12, 11. 5,9, 12. 12112178+4,025 = 1. 1216, 2. 11,15, 3. 10,25, 4. 5,6, 5. 1013, 6. 2,5, 7. 13, 8. 3,5, 9. 1014, 10. 12, 11. 5,9, 12. 12112
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1EIW2aisoDSu2
Ćwiczenie 8
Oblicz wartości wyrażeń, a następnie połącz wyrażenia z odpowiadającymi im wynikami. 278+5,025 Możliwe odpowiedzi: 1. 41120, 2. 12, 3. 9524, 4. 122930, 5. 3925, 6. 2,36, 7. 7,9 7,375+156 Możliwe odpowiedzi: 1. 41120, 2. 12, 3. 9524, 4. 122930, 5. 3925, 6. 2,36, 7. 7,9 6,3-134 Możliwe odpowiedzi: 1. 41120, 2. 12, 3. 9524, 4. 122930, 5. 3925, 6. 2,36, 7. 7,9 8,11-534 Możliwe odpowiedzi: 1. 41120, 2. 12, 3. 9524, 4. 122930, 5. 3925, 6. 2,36, 7. 7,9 23,11-1934 Możliwe odpowiedzi: 1. 41120, 2. 12, 3. 9524, 4. 122930, 5. 3925, 6. 2,36, 7. 7,9 20,8-756 Możliwe odpowiedzi: 1. 41120, 2. 12, 3. 9524, 4. 122930, 5. 3925, 6. 2,36, 7. 7,9 13·1,5 Możliwe odpowiedzi: 1. 41120, 2. 12, 3. 9524, 4. 122930, 5. 3925, 6. 2,36, 7. 7,9
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RHGsvHnsOeHRa2
Ćwiczenie 9
Oblicz wartości wyrażeń, a następnie połącz wyrażenia z odpowiadającymi im wynikami. 137·4,2 Możliwe odpowiedzi: 1. 0,49, 2. 58, 3. 56, 4. 0,25, 5. 6, 6. 110, 7. 18, 8. 135 215·0,75 Możliwe odpowiedzi: 1. 0,49, 2. 58, 3. 56, 4. 0,25, 5. 6, 6. 110, 7. 18, 8. 135 7,2·29 Możliwe odpowiedzi: 1. 0,49, 2. 58, 3. 56, 4. 0,25, 5. 6, 6. 110, 7. 18, 8. 135 12·0,5 Możliwe odpowiedzi: 1. 0,49, 2. 58, 3. 56, 4. 0,25, 5. 6, 6. 110, 7. 18, 8. 135 0,25·12 Możliwe odpowiedzi: 1. 0,49, 2. 58, 3. 56, 4. 0,25, 5. 6, 6. 110, 7. 18, 8. 135 4,9·110 Możliwe odpowiedzi: 1. 0,49, 2. 58, 3. 56, 4. 0,25, 5. 6, 6. 110, 7. 18, 8. 135 34:1,2 Możliwe odpowiedzi: 1. 0,49, 2. 58, 3. 56, 4. 0,25, 5. 6, 6. 110, 7. 18, 8. 135 256:3,4 Możliwe odpowiedzi: 1. 0,49, 2. 58, 3. 56, 4. 0,25, 5. 6, 6. 110, 7. 18, 8. 135
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1KwdHELVhZqW2
Ćwiczenie 10
Dostępne opcje do wyboru: <, =, =, >, <, >, >, >, >, =, >, <, =, <, >, =, <, =, <, >, <, =, =, <. Polecenie: Uzupełnij poniższe nierówności, przeciągając w luki odpowiednie znaki lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 125+3,7 luka do uzupełnienia 11,75-623278+2,25 luka do uzupełnienia 635-1,5125·0,25 luka do uzupełnienia 814-7,92,5·23 luka do uzupełnienia 229:1,2534·5,2 luka do uzupełnienia 178+20,9:34 luka do uzupełnienia 212-1,3104,32-40825 luka do uzupełnienia 43,4·1121,8-453 luka do uzupełnienia 15+0,82
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0, licencja: CC BY 3.0.
R14HsqQYut7xh21
Ćwiczenie 11
Oblicz wartość wyrażenia. Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 1,5:225-18= 1. 356, 2. 334, 3. 12936, 4. 314, 5. 3, 6. 0,315, 7. 0,425, 8. 0,5213+0,75:12= 1. 356, 2. 334, 3. 12936, 4. 314, 5. 3, 6. 0,315, 7. 0,425, 8. 0,5114+34·313= 1. 356, 2. 334, 3. 12936, 4. 314, 5. 3, 6. 0,315, 7. 0,425, 8. 0,51,4:619-123= 1. 356, 2. 334, 3. 12936, 4. 314, 5. 3, 6. 0,315, 7. 0,425, 8. 0,5212·134-138= 1. 356, 2. 334, 3. 12936, 4. 314, 5. 3, 6. 0,315, 7. 0,425, 8. 0,5513-4122+119= 1. 356, 2. 334, 3. 12936, 4. 314, 5. 3, 6. 0,315, 7. 0,425, 8. 0,5
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RQQgpiiyngrgr21
Ćwiczenie 12
Przeciągnij w luki wyniki opisanych działań lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Dzieląc różnicę liczb 2,675112 przez 0,25 otrzymamy 1. 3,8, 2. 5,7, 3. 2000, 4. 36,6, 5. 1000, 6. 4,7, 7. 2,3.Zmniejszając liczbę 4045 o iloczyn liczb 1342,4 otrzymamy 1. 3,8, 2. 5,7, 3. 2000, 4. 36,6, 5. 1000, 6. 4,7, 7. 2,3.Dzieląc kwadrat sumy liczb 17,25234 przez 0,2 otrzymamy 1. 3,8, 2. 5,7, 3. 2000, 4. 36,6, 5. 1000, 6. 4,7, 7. 2,3.Zmniejszając iloraz liczb 1,114 o różnicę liczb 5,1412 otrzymamy 1. 3,8, 2. 5,7, 3. 2000, 4. 36,6, 5. 1000, 6. 4,7, 7. 2,3.23 sumy liczb 2450,65 to 1. 3,8, 2. 5,7, 3. 2000, 4. 36,6, 5. 1000, 6. 4,7, 7. 2,3.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 13
RbkSrJ21bx6Zk2
Z taśmy długości 35 m odcięto najpierw 14,8 m, a następnie trzy kawałki po 145 m każdy. Ile metrów taśmy zostało? Uzupełnij zdanie, przeciągając w lukę odpowiednią liczbę lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Zostało 1. 12,4, 2. 14,8, 3. 13,6, 4. 14,2 m taśmy.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 14
RqivHZfyPsl9G3
3,5 kg bananów, 14 kg jogurtu i 1,75 kg truskawek zrobiono 22 jednakowe porcje deseru. Oblicz, ile ważyła jedna porcja deseru. Uzupełnij odpowiedź, wpisując w lukę odpowiednią liczbę. Jedna porcja ważyła Tu uzupełnij kg.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 15
RrYhntDyAA42h3
Gosia czytała książkę, która miała 154 strony. Pierwszego dnia przeczytała połowę całej książki, a drugiego dnia 211 pozostałych stron. Ile stron ma jeszcze do przeczytania Gosia? Uzupełnij zdanie, przeciągając w lukę odpowiednią liczbę lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Gosi zostały do przeczytania 1. 62, 2. 63, 3. 61, 4. 60 strony.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 16
R12Ac391BKjOY3
Ile trzeba zapłacić za 34 kg śliwek w cenie 3,60  za kilogram i 15 kg jagód w cenie 12,40  za kilogram? Uzupełnij zdanie, przeciągając w lukę odpowiednią liczbę lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Trzeba zapłacić 1. 3,18, 2. 5,16, 3. 4,12, 4. 5,18 .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R16XZdQz93wIW311
Ćwiczenie 17
Dostępne opcje do wyboru: 46, 2, 3, 65, 0,7, 13, 313, 1,25, 1,25, 1,25, 3,5, 59. Polecenie: Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby spośród podanych lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. luka do uzupełnienia - luka do uzupełnienia :8+ luka do uzupełnienia ·23= luka do uzupełnienia -0,25+213=1+213= luka do uzupełnienia 1,8· luka do uzupełnienia +( luka do uzupełnienia -(12)2)3=1+1=2(145+ luka do uzupełnienia ):( luka do uzupełnienia ·0,5+23)=2,5:(16+ luka do uzupełnienia )=2,5· luka do uzupełnienia = luka do uzupełnienia
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0, licencja: CC BY 3.0.