Woda jest cieczą, która towarzyszy nam na co dzień. Pokrywa ponad 70% powierzchni Ziemi i stanowi, w zależności od wieku, od około 60% do około 80% masy naszych ciał. Czy znasz wszystkie właściwości wody? Dlaczego nartnik może ślizgać się po powierzchni wody? Pod jakim względem inne ciecze są do niej podobne? Jeżeli chcesz poznać odpowiedzi na te pytania, czytaj dalej.

RLRd57eydYTEj
Myśląc o cieczy, bardzo często w wyobraźni widzimy tylko wodę, jednak inne substancje również mogą mieć stan ciekły – na przykład płynne złoto o temperaturze przekraczającej 1100 stopni Celsjusza
Źródło: Dan Brown, dostępny w internecie: https://www.flickr.com/ [dostęp 13.03.2022], licencja: CC BY 2.0.
Przed przystąpieniem do zapoznania się z tematem, należy znać poniższe zagadnienia
Przed przystąpieniem do zapoznania się z tematem, należy znać poniższe zagadnienia
  • rodzaje stanów skupienia;

  • budowę cząsteczkową ciał;

  • cechy ciał stałych, cieczy i gazów.

Jeśli potrzebujesz odświeżyć sobie te wiadomości, zajrzyj do materiału Cząsteczkowa budowa materiiP1CllQcIXCząsteczkowa budowa materii. Więcej informacji o ciałach stałych i gazach znajdziesz w materiałach Budowa cząsteczkowa i właściwości fizyczne gazówP16ufBaC2Budowa cząsteczkowa i właściwości fizyczne gazów oraz Budowa i właściwości ciał stałych. Budowa krystalicznaP6PC42uk4Budowa i właściwości ciał stałych. Budowa krystaliczna.

Nauczysz się
  • wymieniać właściwości fizyczne cieczy;

  • co to jest powierzchnia swobodna cieczy;

  • opisywać właściwości oddziaływań międzycząsteczkowych w cieczach;

  • czym są siły spójności;

  • wyjaśniać i opisywać zjawisko przylegania;

  • objaśnić powstawanie menisków wklęsłego i wypukłego;

  • wskazać rolę i znaczenie napięcia powierzchniowego w cieczach.

Budowa wewnętrzna cieczy

Ciecze mają zarówno niektóre cechy gazów, jak i ciał stałych. Z jednej strony cząsteczki cieczy pozostają w odległościach zbliżonych do wielkości charakterystycznych dla cząsteczek ciał stałych (czyli w odległościach nieco większych od średnicy tych cząsteczek), z drugiej strony mają możliwość przemieszczania się względem siebie (duża ruchliwość), co jest właściwością również gazów.

R38EeVKz5kbIW
Aplikacja pokazuje ruch cząsteczek w cieczach. Białe tło. Na środku kwadrat. Boki kwadratu czarne, wypełnienie białe. W środku kwadratu kilkadziesiąt niebieskich kółek. Wypełniają prawie całe wnętrze kwadratu. Chaotycznie się ruszają. Odbijają się od siebie i od krawędzi kwadratu. Mieszają się. Są w stanie zmienić swoje położenie.
Ruch cząsteczek w cieczach
Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, licencja: CC BY 3.0.

Właściwość cieczy polegająca na tym, że nie zmieniają one objętości, choć przyjmują kształt naczynia w którym się znajdują, świadczy o tym, że mają one znacznie więcej wspólnego z ciałami stałymi niż gazami .

RZfCQNv2yJmuI
Woda zachowuje taką samą objętość bez względu na kształt naczynia, w którym się znajduje
Źródło: Gromar Sp. z o. o., licencja: CC BY 3.0.

Zapamiętajmy, że objętość cieczy nie zależy od kształtu naczynia, w którym ta ciecz się znajduje.

Kiedy obserwujemy powierzchnię jeziora, możemy zauważyć, że jest ona pozioma. Podobnie zachowuje się woda w szklance. Gdy przechylamy naczynie, powierzchnia cieczy pozostaje pozioma. W rozpędzającym się lub hamującym pociągu woda w szklance nie ma powierzchni poziomej. Zachęcamy Cię do sprawdzenia tego faktu w praktyce.

powierzchnia swobodna cieczy
powierzchnia swobodna cieczy

powierzchnia samorzutnie utworzona przez ciecz na styku z innym ośrodkiem (próżnią, powietrzem, inną cieczą).

Powierzchnią swobodną są np. górna powierzchnia cieczy w naczyniu, powierzchnia kropli i strumień cieczy w powietrzu.

Ciekawostka

Kiedy patrzymy na zdjęcie naszej planety wykonane z kosmosu, to zauważamy, że powierzchnia oceanów się zakrzywia (podobnie jak powierzchnia całej Ziemi). Tymczasem powierzchnia wody w szklance jest płaska. Tak naprawdę w obu sytuacjach powierzchnia swobodna wody jest pozioma. Poziom oznacza płaszczyznę prostopadłą w każdym punkcie do siły grawitacji działającej na wodę w tym punkcie. Kiedy rozpatrujemy duże obszary (oceany), to w różnych ich punktach siły grawitacji działające do środka Ziemi (wzdłuż jej promieni) nie są równoległe. Dlatego powierzchnia oceanów obserwowana z kosmosu wydaje się zakrzywiona.

Ciekawostka

Powszechnie uważa się, że ciecze nie mają swojego kształtu. Twierdzimy tak, ponieważ ciecze przyjmują kształt naczynia, w którym się znajdują, a ich powierzchnia swobodna jest zawsze prostopadła do działającej siły grawitacji. Jednak w stanie nieważkości ciecz ma zawsze jeden kształt – jest to kształt kuli, a powierzchnia swobodna jest wówczas sferą.

RpYCyKm9YwRvM
Powierzchnia swobodna cieczy w stanie nieważkości przyjmuje kształt sfery
Źródło: NASA, dostępny w internecie: http://commons.wikimedia.org [dostęp 1.05.2010], domena publiczna.
Ciekawostka

Ciecze, wraz ze wzrostem temperatury, zwykle zwiększają swoją objętość. Wyjątek stanowi woda, której objętość maleje wraz ze wzrostem temperatury w przedziale od do . Powyżej temperatury objętość wody znów rośnie. Woda ma najmniejszą objętość w temperaturze (przy normalnym ciśnieniu ).

Nieściśliwość cieczy

Ciecze bardzo trudno zmieniają objętość pod wpływem oddziaływania zewnętrznego. Odpowiadają za to silne oddziaływania międzycząsteczkowe, które podczas ściskania cieczy prowadzą do odpychania cząsteczek, a podczas rozprężania – do ich przyciągania.

Nieściśliwość cieczy
Obserwacja 1

Wykazać, że pod wpływem oddziaływania zewnętrznego ciecz nie zmienia swojej objętości.

Co będzie potrzebne
  • strzykawka;

  • woda.

Instrukcja
  1. Napełnij strzykawkę wodą do połowy jej objętości.

  2. Otwór wylotowy zatkaj palcem.

  3. Spróbuj zmienić objętość cieczy znajdującej się w strzykawce wciskając tłok.

Podsumowanie

Jak widzisz, nie jesteś w stanie zmienić objętości wody w strzykawce.

Obserwacja ta ma charakter ogólny – dotyczy nie tylko wody, lecz także innych cieczy.

Zapamiętaj!

Ciecze są praktycznie nieściśliwe, tzn. ich objętość pod wpływem oddziaływania zewnętrznego nie ulega zmianie.

Nieściśliwość to właściwość cieczy, która znalazła zastosowanie w siłownikach hydraulicznych, maszynach budowlanych, a nawet zwykłych strzykawkach.

R1dXys7G9GzwP
Wykorzystanie nieściśliwości cieczy w maszynach budowlanych i drogowych
Źródło: hyper7pro, edycja: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, licencja: CC BY 2.0.
RQNnMfnL8olsz11
Ćwiczenie 1
Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Zaznacz wszystkie zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Ciecze są nieściśliwe, ponieważ ich cząsteczki podczas ściskania odpychają się, a podczas rozprężania – przyciągają., 2. Nie jesteśmy w stanie zmienić znacząco objętości cieczy, ponieważ cząsteczki w cieczach są blisko siebie., 3. Nieściśliwość cieczy nie daje się praktycznie zastosować.

Cieplne i elektryczne przewodnictwo cieczy

przewodnictwo cieplne
przewodnictwo cieplne

zjawisko fizyczne powodujące wyrównywanie się temperatury ciała w różnych jego miejscach, bez widocznych ruchów materii w jego wnętrzu.

Ciepło rozchodzi się w całej objętości materiału, dopóki temperatura nie przyjmie stałej wartości. Czy ciecze są dobrymi przewodnikami ciepła?

Gdy w piękny, słoneczny dzień kąpiesz się w jeziorze, czujesz, że górne warstwy wody są wyraźnie cieplejsze, natomiast głębiej woda pozostaje zimna. Dzieje się tak, ponieważ woda – podobnie jak większość cieczy – jest złym przewodnikiem ciepła. Słońce ogrzewa powierzchnię wody, natomiast temperatura w głębszych warstwach pozostaje niższa.

Transport ciepła w cieczach
Obserwacja 2

Przeprowadzić obserwację rozchodzenia się ciepła w wodzie.

Co będzie potrzebne
  • szklana probówka – jak najdłuższa (), wąska i bez skali;

  • woda (może być z kranu);

  • palnik dający wąski płomień, najlepiej gazowy na propan‑butan;

  • statyw.

Instrukcja
  1. Napełnij probówkę wodą powyżej wysokości.

  2. Zamocuj probówkę pionowo na statywie, ale tak, by można było ogrzewać jej górny koniec.

  3. Za pomocą palnika ogrzewaj intensywnie górny koniec probówki (w pobliżu lustra wody).

  4. W czasie ogrzewania sprawdzaj dłonią (palcem) temperaturę dna probówki.

Podsumowanie

Mimo że w górnym końcu probówki woda wrze, to jej dolny koniec nadal pozostaje chłodny. Dowodzi to, że woda jest złym przewodnikiem ciepła.

Zapamiętaj!

Większość cieczy to złe przewodniki ciepła.

Dzięki prostemu doświadczeniu można się przekonać, że niektóre ciecze przewodzą prąd elektryczny. Są to elektrolity, tzn. wodne roztwory niektórych zasad, kwasów lub soli. Mogą to być także metale w stanie ciekłym, takie jak rtęć lub cyna.

R1c1QCInXnwsd
Materiał filmowy dotyczący przewodnictwa elektrycznego w cieczach.
elektrolity
elektrolity

wodne roztwory niektórych zasad, kwasów lub soli, przewodzące prąd elektryczny.

Polecenie 1

Skonstruuj obwód podobny do tego przedstawionego na filmie. Zamiast krokodylków możesz użyć metalowych spinaczy biurowych. Jeśli masz taką możliwość, to przylutuj kabelki do żaróweczki i biegunów baterii. Zapewni to dobry kontakt elektryczny. Zamiast żarówki możesz użyć diody LED (świecącej), która najczęściej ma dwa wystające „wąsy”, łatwe do podłączenia. Sprawdź przewodnictwo elektryczne różnych cieczy dostępnych w domu, np. octu, wody z kranu, oleju, mleka. Jakie są twoje obserwacje?

Rhpa77DRw5uJF
(Uzupełnij).
RyynWA9l5pIfc11
Ćwiczenie 2
Uzupełnij poniższą lukę. Kliknij w nią, aby rozwinąć listę, a następnie wybierz poprawną odpowiedź. Wodne roztwory substancji, które przewodzą prąd elektryczny nazywamy 1. elektretytami, 2. elektrolitami, 3. elektroletami.

Oddziaływania międzycząsteczkowe

Dyfuzja (np. rozchodzenie się zapachów w powietrzu czy parzenie herbaty) oraz zjawisko, w którym ciecze po zmieszaniu się mają mniejszą objętość sumaryczną, są dowodami na cząsteczkową budowę materii. Wiemy również, że cząsteczki oddziałują wzajemnie na siebie. Podczas ich zbliżania dominują siły odpychania, a podczas oddalania – siły przyciągania.

Oddziaływania międzycząsteczkowe w cieczach

Gdy wzajemnie oddziałują na siebie cząsteczki tej samej substancji, np. wody lub pleksiglasu, to siły działające między nimi nazywane są siłami spójności (kohezji).

RIie1ajDvfZYU
Materiał filmowy dotyczący siły spójności w cieczach.
Ćwiczenie 3

Powtórz doświadczenie przedstawione na filmie. Jak wyjaśnisz formowanie się jednej większej strugi wody?

RzOUkLGJYjCOB
(Uzupełnij) .

Rozważmy, co dzieje się z cząsteczką znajdującą się we wnętrzu cieczy.

RhpvoDmLEvHvn
Siły działające na cząsteczkę wewnątrz cieczy i na jej powierzchni
Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, licencja: CC BY 3.0.

Wpływ, jaki na cząsteczkę wywierają sąsiednie cząsteczki, jest niewielki, ponieważ siły spójności pochodzące z jej otoczenia niemal zupełnie się równoważą. Zupełnie inaczej jest, gdy cząsteczka znajduje się na powierzchni cieczy. Wtedy na cząsteczkę działają siły spójności pochodzące od cząsteczek znajdujących się we wnętrzu cieczy. Siły przyciągające ze strony cząsteczek cieczy sprawiają zatem, że siła wypadkowa działająca na tę cząsteczkę jest zwrócona do wnętrza cieczy, prostopadle do jej powierzchni. Warstewkę cieczy o tej właściwości nazywamy błoną powierzchniową.

Oddziaływania międzycząsteczkowe pomiędzy cieczami a ciałami stałymi

Gdy oddziałują na siebie cząsteczki różnych substancji, np. cząsteczki wody z cząsteczkami szkła, to występują między nimi siły nazywane siłami przylegania (adhezji). Siły przylegania odgrywają ważną rolę w życiu codziennym, gdyż dzięki nim możliwe jest malowanie, klejenie i używanie taśmy klejącej.

R1eON9VK04JtS
Materiał filmowy dotyczący przylegania dwóch płyt CD, jako demonstracja sił oddziaływań międzycząsteczkowych.
Polecenie 2

Przeprowadź doświadczenie z użyciem płytek szklanych. Czy rezultaty są takie same?

RzCNttkUAf76q
(Uzupełnij) .
Zapamiętaj!

Siły spójności i przylegania pojawiają się jedynie wtedy, gdy odległości między cząsteczkami są niewielkie.

RpbW0mj3evfCZ
Kleje, dzięki sile przylegania między ich cząsteczkami a cząsteczkami ciał stałych, potrafią trwale połączyć ze sobą dwa elementy. Duża siła spójności kleju sprawia, że łączenie odporne jest także na rozerwanie.
Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Gromar Sp. z o. o., dostępny w internecie: https://www.pexels.com/, licencja: CC BY 3.0.
RkqXaZnVg6QlB
Pióra ptactwa wodnego są zawsze suche
Źródło: Steve Baker, dostępny w internecie: https://www.flickr.com/ [dostęp 14.03.2022], licencja: CC BY-ND 2.0.

Uważny obserwator ptaków wodnych dostrzeże, że woda spływa z ich piór, które są pokryte cienką warstwą tłuszczu. Wynika to z tego, że siły spójności działające między cząsteczkami wody są większe od sił przylegania między tymi cząsteczkami a cząsteczkami tłuszczu znajdującego się na piórach.

Wzajemne relacje między siłami przylegania i spójności prowadzą do wielu interesujących zjawisk. Jednym z nich jest powstawanie menisku. Słowo „menisk” pochodzi od greckiego meniskos – półksiężyc – i doskonale opisuje powierzchnię swobodną cieczy znajdującej się w naczyniu, której kształt powstaje w wyniku działania sił spójności i przylegania.

RyVPC5M1Fc0Rl
Menisk wklęsły (A), wypukły (B), brak menisku (C)
Źródło: User:jleedev, edycja: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, dostępny w internecie: http://commons.wikimedia.org [dostęp 14.03.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.

Menisk najlepiej widoczny jest w naczyniach o niewielkim polu przekroju poprzecznego. Gdy siły spójności cząsteczek cieczy są mniejsze od sił przylegania, powierzchnia swobodna cieczy jest wklęsła (menisk wklęsły).

R1CUPMz1RDtyu
Mechanizm powstawania menisku wklęsłego
Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, licencja: CC BY 3.0.

Gdy siły przylegania są mniejsze od sił spójności, powstaje menisk wypukły.

R1NcZmTsUtYRs
Mechanizm powstawania menisku wypukłego
Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, licencja: CC BY 3.0.

Jak widzisz, powierzchnia cieczy może mieć różne kształty. Jeżeli działają tylko siły spójności i przylegania, to powstaje powierzchnia nazywana powierzchnią swobodną cieczy. Taka powierzchnia jest prostopadła do wypadkowej siły działającej na cząsteczki znajdujące się na powierzchni.

Ćwiczenie 4

Przedyskutuj z kolegami i koleżankami z klasy, jakiego zjawiska moglibyście się spodziewać, gdyby wypadkowa siła działająca na cząsteczki znajdujące się na powierzchni nie była prostopadła do tej powierzchni.

R1PqexqMKKVXt
(Uzupełnij) .
R1YdYWrbm7PGJ21
Ćwiczenie 5
Uzupełnij luki w zdaniach, wpisując słowo wypukły lub wklęsły. Gdy siły spójności cząsteczek cieczy są większe od sił przylegania między cząsteczkami cieczy a cząsteczkami naczynia, powstaje menisk Tu uzupełnij. Gdy siły spójności cząsteczek cieczy są mniejsze od sił przylegania między cząsteczkami cieczy a cząsteczkami naczynia, powstaje menisk Tu uzupełnij.

Dlaczego owad zwany nartnikiem wodnym nie tonie, kiedy porusza się po tafli wody? Przyjrzyj się, jak wygląda powierzchnia wody pod jego nóżkami. Czy rzeczywiście swoim wyglądem przypomina ona błonę? Czy jest to po prostu złudzenie?

Ru0eF1wByixIL
Nartnik wodny wykorzystujący napięcie powierzchniowe wody
Źródło: TimVickers, dostępny w internecie: http://commons.wikimedia.org [dostęp 16.03.2022], domena publiczna.

Jak wiesz, woda często formuje się w krople. W stanie nieważkości mają one kształt kulisty. Dlaczego krople wody zawsze mają kształt mniej lub bardziej zbliżony do kuli?

Na cząsteczki znajdujące się na powierzchni kropli działają siły spójności zwrócone do środka kropli, prostopadle do jej powierzchni. Z tego powodu woda przyjmuje kształt kuli. Najmniejsza jest także jej powierzchnia zewnętrzna. Gdyby ta sama masa wody tworzyła np. sześcian, to jego powierzchnia byłaby większa niż powierzchnia kuli. Jak się okazuje, błona powierzchniowa cieczy „stara się” zajmować jak najmniejszą powierzchnię. Taka właściwość wyjaśnia wiele zjawisk związanych z powierzchnią cieczy, takich jak pływanie metalowej igły lub monety czy utrzymywanie się owadów na tafli wody.

Jeżeli igła naciśnie na powierzchnię cieczy (ponieważ ją na niej położyliśmy), to nastąpi ugięcie tej powierzchni (siły spójności nie pozwolą na oddalenie się cząsteczek). Ugięta błona powierzchniowa będzie jednak miała tendencję do zmniejszenia swojej powierzchni i pojawią się siły styczne do tej powierzchni (siły napięcia powierzchniowego), usiłujące ją wyprostować. Efektem będzie siła wypadkowa działająca w górę, która to siła nie pozwoli igle zatonąć.

R1a7QtIyLA7CQ
Ugięcie błony powierzchniowej pod wpływem ciężaru igły
Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, licencja: CC BY 3.0.

Tak samo będzie w przypadku pływającej metalowej monety lub owada stojącego na powierzchni wody.

R1OFmTKkCunPS21
Ćwiczenie 6
Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz wszystkie zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Nartnik wodny może spacerować po powierzchni wody dzięki siłom napięcia powierzchniowego., 2. Siły napięcia powierzchniowego to siły dążące do osiągnięcia jak najmniejszej powierzchni przez błonę powierzchniową., 3. Po powierzchni wody mogą spacerować tylko owady. W szczególności wszystkie ciała wykonane ze stali, materiału o większej gęstości niż woda umieszczone na powierzchni wody na skutek swojego ciężaru toną.

Podsumowanie

  • Ciecze łączą ze sobą cechy gazów i ciał stałych. Z jednej strony cząsteczki cieczy pozostają w odległościach zbliżonych do charakterystycznych dla ciał stałych (nieco większych od średnicy ich cząsteczek), z drugiej – swobodnie przemieszczają się względem siebie (charakteryzują się wysoką ruchliwością).

  • Powierzchnię samorzutnie wytworzoną przez ciecz na styku z innym ośrodkiem (próżnią, powietrzem, inną cieczą) nazywamy powierzchnią swobodną cieczy.

  • Ciecze bardzo trudno zmieniają objętość pod wpływem oddziaływania zewnętrznego. Odpowiadają za to silne oddziaływania międzycząsteczkowe, które podczas ściskania cieczy prowadzą do odpychania się cząsteczek, a podczas rozprężania – do ich przyciągania.

  • Większość cieczy to złe przewodniki ciepła.

  • Niektóre ciecze przewodzą prąd elektryczny. Są to najczęściej elektrolity, tzn. wodne roztwory niektórych zasad, kwasów lub soli. Mogą to być także roztopione metale, takie jak rtęć lub cyna.

  • Oddziaływania występujące między cząsteczkami tej samej substancji to siły spójności (kohezji).

  • Oddziaływania międzycząsteczkowe występujące między cząsteczkami różnych substancji to siły przylegania (adhezji).

  • Wzajemne relacje między siłami przylegania i spójności prowadzą do powstawania menisku.

  • Gdy siły spójności między cząsteczkami cieczy przeważają nad siłami przylegania, powstaje menisk wypukły.

  • Gdy siły przylegania są większe od sił spójności, powstaje menisk wklęsły.

  • Powierzchnia cieczy dąży do zajmowania jak najmniejszego pola. Objawia się to w sytuacji, kiedy to pole się powiększy (np. nastąpi ugięcie powierzchni). Występują wówczas siły napięcia powierzchniowego, dążące do zmniejszenia pola tej powierzchni (np. przez przywrócenie jej płaskiego kształtu).

Ćwiczenie 7

Sprawdź, jaki ciężar jest w stanie utrzymać powierzchnia swobodna wody dzięki napięciu powierzchniowemu. Zaplanuj eksperyment, opisz jego przebieg oraz napisz podsumowanie.

R7yLhlHRwjufl
(Uzupełnij) .

Słownik

błona powierzchniowa
błona powierzchniowa

cienka błona wytworzona na powierzchni cieczy wskutek działania sił spójności pochodzących od cząsteczek znajdujących się we wnętrzu cieczy.

ciecz
ciecz

jeden z trzech stanów skupienia materii; ciecze zbudowane są z cząsteczek lub atomów oddalonych od siebie na odległość porównywalną z ich średnicami (co jest charakterystyczne dla ciał stałych). Z drugiej strony oddziaływania między cząsteczkami cieczy są na tyle słabe, że mogą one przemieszczać się niemal swobodnie względem siebie (tak samo jak cząsteczki gazów).

menisk (gr. meniskos – półksiężyc)
menisk (gr. meniskos – półksiężyc)

kształt, jaki przyjmuje powierzchnia swobodna cieczy znajdująca się w naczyniu. Menisk może być wklęsły lub wypukły.

menisk wklęsły
menisk wklęsły

menisk, który powstaje, gdy siły przylegania między cząsteczkami cieczy a cząsteczkami naczynia są większe niż siły spójności cieczy.

menisk wypukły
menisk wypukły

menisk, który powstaje, gdy siły przylegania między cząsteczkami cieczy a cząsteczkami naczynia są mniejsze niż siły spójności cieczy.

napięcie powierzchniowe (siły napięcia powierzchniowego)
napięcie powierzchniowe (siły napięcia powierzchniowego)

siły styczne do powierzchni cieczy, powodujące zmniejszanie się tej powierzchni.

powierzchnia swobodna
powierzchnia swobodna

powierzchnia cieczy powstająca samorzutnie na styku cieczy z innym ośrodkiem (próżnią, powietrzem, inną cieczą). Powierzchnia swobodna to np. górna powierzchnia cieczy w naczyniu, powierzchnia kropli, powierzchnia strumienia wody.

siły przylegania
siły przylegania

siły występujące między różnymi rodzajami cząsteczek, np. cieczą a ciałem stałym.

siły spójności
siły spójności

siły występujące między cząsteczkami tej samej substancji, np. między cząsteczkami wody.

Zadania podsumowujące

R1SL3Zr9eHWvi21
Ćwiczenie 8
Uzupełnij lukę w zdaniu, wpisując poprawne słowo. Powierzchnia cieczy, którą ciecz tworzy samorzutnie nazywa się powierzchnią Tu uzupełnij.
R13554SZqb1SF31
Ćwiczenie 9
Uzupełnij poniższe luki. Kliknij w nie, aby rozwinąć listę, a następnie wybierz poprawną odpowiedź w każdym przypadku. Cząsteczki w cieczach są 1. w ruchu, 2. przez chwilę w ruchu, a potem w spoczynku, 3. w spoczynku.