Wokół nas żyje wiele różnych zwierząt. Jedne z nich można łatwo dostrzec, innych trzeba poszukać. Obserwowanie zwierząt może być pasjonującym zajęciem. Pobaw się w ich tropienie – lepiej poznasz otaczający cię świat.
RsiF5i4TCpCUG
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
że niektóre zwierzęta żyją blisko człowieka;
jak skutecznie i bezpiecznie obserwować przyrodę.
Twoje cele
Wymienisz i rozpoznasz dziko żyjące zwierzęta w mieście lub na wsi, w twoim najbliższym otoczeniu.
Przeprowadzisz obserwację bezpieczną dla siebie i zwierząt.
Wymienisz i rozpoznasz zwierzęta żyjące w ogrodzie i w domu.
iLIQ4BTWk7_d5e152
1. Zwierzęta dzikie
1
Ćwiczenie 1
Dowiedz się jakie zwierzęta żyją wokół ciebie: te w domu i te na zewnątrz. Zastanów się, w jakich miejscach łatwo można je znaleźć oraz prowadzić badania zwierząt dziko żyjących. Podziel się swoimi spostrzeżeniami z kolegami i koleżankami.
R7Mqke2nwxSR7
Aby zaobserwować zwierzęta żyjące na zewnątrz należy zachować ciszę oraz odpowiedni dystans. Takie zwierzęta są bardziej płochliwe, trzeba więc wykazać się cierpliwością podczas ich obserwacji.
Na zewnątrz najłatwiej zaobserwować ptaki, na przykład gołębie, kawki czy sroki. Możesz też spróbować dostrzec wiewiórkę.
Niezależnie od tego, czy mieszkasz na wsi, czy w mieście, na pewno widujesz różne zwierzęta. Najłatwiej jest zauważyć ptakiptakiptaki. W miastach pospolite są gawrony, sroki, gołębie, wróble, kosy i sikory. Na wsi można zobaczyć skowronki, zięby i jaskółki, a także bociany, które wiosną przylatują do naszego kraju, aby znaleźć partnera i odchować młode, a na zimę odlatują do Afryki. W ogrodach i na działkach często widuje się szpaki, które zjadają owoce z drzewek. W pobliżu lasu żyją barwne sójki, gile, a także dzięcioły, które stukając w drzewa, szukają pokarmu pod korą. W okolicach stawów, rzek i jezior można spotkać kaczki, łabędzie i czaple.
Wybrane gatunki dzikich ptaków żyjących blisko człowieka. Wybierz wizerunek ptaka, a usłyszysz wydawane przez niego odgłosy
RaVwMMdq3JpN1
RpnyflxDXRytM
R36OGWXHM1dq9
R1BqKX4i1rPZq
RzSoXJYCbVNE9
RvnBr9snMIMzG
RTmBpp0ySnrG8
R2t1opfvfsjU1
R5Myz4NNir3bp
R9qFv07yu0ViM
R1On5zyWhg5l3
RexTntG0z8ZNO
RT5gfgGFHfCWq
RwBMfJXecZirw
R1YduQFuDwf05
R142C6BvPOtRY
1
Ćwiczenie 2
W drodze do szkoły lub będąc na wycieczce przyrodniczej policz, ile różnych ptaków udało ci się zaobserwować. W klasie opisz koleżankom i kolegom wygląd tych ptaków i wraz z nauczycielem spróbujcie je rozpoznać. Poszukaj informacji o zaobserwowanych ptakach.
RhVDPt8fgBqyY
W rozpoznawaniu ptaków może być pomocna strona internetowa Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków: www.otop.org.pl.
Zwróć uwagę na cechy charakterystyczne ptaków: kształt i wielkość dzioba, nóg, skrzydeł oraz ubarwienie piór.
R4P0knrIbDAQt
Ćwiczenie 2
Oprócz ptaków w naszym otoczeniu żyją również ssakissakissaki. Na gałęziach drzew w parkach i lasach można dostrzec wiewiórki. W ściółce leśnej, a nawet pod kupką liści w ogrodzie może spać zwinięty w kulkę jeż. Kopczyki ziemi, zwane kretowiskamikretowiskokretowiskami, wskazują, że pod ziemią żyją krety. Na polu sąsiadującym z lasem mogą paść się stadka saren.
Poza miastem w słoneczne dni na przydrożnych kamieniach można czasem zobaczyć wygrzewające się gadygadygady: jaszczurki lub żmije. Wieczorem przy stawie lub oczku wodnym usłyszymy odgłosy żyjących w nim płazówpłazypłazów – żab. Podobne do nich ropuchy spotkamy w lasach i na łąkach. W przydomowym ogródku albo na działce możemy zaobserwować bezkręgowcebezkręgowcebezkręgowce – drobne zwierzęta, jak dżdżownice, ślimaki i owady. Niektóre z owadów, jak mszyce czy stonka ziemniaczana, powodują szkody na polach i w sadach. Inne, jak biedronki, są z punktu widzenia człowieka pożyteczne, gdyż zjadają zwierzęta niszczące uprawy. Niektóre owady, jak nartniki, żyją na powierzchni wody.
RRnlZfSDdteZ8
R11NWm9Lg5TiX
RDJSY7CQIHFR2
R1FcL67LFOSbj
Rw1dIc6SkFNH6
R3eTav1p6nhf4
R1PPG3AjuiVoY
R1S6esRCeGQIS
R1ApxBydnxMKO
R1Rd0wl2IPM1L
RfZMDwO8pkr8O
Ciekawostka
Gołębie żyły dawniej wśród skał, a gniazda budowały w szczelinach skalnych. Dzisiaj wiele tych ptaków można spotkać w miastach. Żywią się wyrzuconymi resztkami jedzenia, a odpowiednikiem skalnych szczelin stały się dla nich zakamarki domów: poddasza, balkony i parapety.
iLIQ4BTWk7_d5e205
2. Zwierzęta udomowione
Wiele tysięcy lat temu pewne gatunki dzikich zwierząt zostały przez ludzi najpierw oswojone, a następnie udomowione. Niektóre z nich zaczęły dostarczać ludziom pożywienia, np. mleka, jaj, mięsa czy miodu. Zwierzęta gospodarskie do dziś hoduje się, by zdobyć ich wełnę, skóry, futra i pierze. Konie, osły i woły przez wieki pomagały ludziom w ciężkich pracach polowych i w transporcie.
R13jqWhS2rBZT
R1cPnlxHEu9hg
R1ZZ5e8YLErTc
R1H1TB2LSDVRx
R1QAgdGt4tlti
RKNDVsVfJkpO9
Do zwierząt udomowionych zaliczamy psy, których rolą było dawniej pilnowanie stad i domów oraz pomoc na polowaniach, a także koty, które łapały myszy wyjadające zapasy zboża. Dzisiaj zwierzęta te są trzymane głównie jako zwierzęta domowe.
RjE9Hat535FgT
iLIQ4BTWk7_d5e247
Podsumowanie
Zwierzętami, które możemy obserwować w środowisku naturalnym, są między innymi ptaki, ssaki, żaby, jaszczurki i drobne bezkręgowce.
Niektóre zwierzęta człowiek udomowił i je hoduje.
Praca domowa
11
Ćwiczenie 1
Zastanów się, jakie zwierzęta najczęściej spotykasz wokół siebie, i spróbuj przyporządkować je do ptaków, ssaków, gadów, płazów, owadów lub innych grup zwierząt.
RIRcIsd95unMW
Jeśli masz kłopot z przyporządkowaniem jakiegoś zwierzęcia, to zwróć uwagę na jego cechy charakterystyczne. Ssaki często posiadają sierść, a ptaki pióra. Skóra gadów jest sucha i pokryta łuską. Płazy mają wilgotną skórę. Owady posiadają trzy pary odnóży, a pajęczaki cztery.
Tu nie ma jednej właściwej odpowiedzi. Każde zwierzę, które przyjdzie ci do głowy, jest poprawną odpowiedzią, np. ssaki - kot, pies, koń, gady - zaskroniec, żmija, jaszczurka zwinka, płazy - ropucha, żaba, salamandra, owady - mrówka, pszczoła, motyl, pajęczaki - pająk, skorpion, kleszcz.
1
Ćwiczenie 2
Odpowiedz, czy w różnych porach roku znajdziesz zawsze te same bezkręgowcebezkręgowce i w tej samej liczbie.
R1aXBDvveC8hV
Zastanów się, czy bezkręgowce są stałocieplne czy zmiennocieplne.
Bezkręgowce są zmiennocieplne, przez co ich funkcjonowanie w dużej mierze zależy od temperatury otoczenia. Zimą temperatury są niższe, dlatego też bezkręgowce są mało aktywne, co sprawia, że rzadziej można je ujrzeć.
zwierzęta nieposiadające szkieletu osiowego (w postaci kręgosłupa i czaszki); najczęściej spotykanymi bezkręgowcami są owady
gady
gady
gromada kręgowców zmiennocieplnych, których ciała pokryte są zrogowaciałym naskórkiem, nieprzepuszczalnym dla wody i gazów; należą do nich m.in. węże, jaszczurki i żółwie
kretowisko
kretowisko
kopiec z ziemi wznoszony przez małe ssaki żyjące pod ziemią, np. krety lub nornice
płazy
płazy
zwierzęta o cienkiej, wilgotnej skórze, żyjące na lądzie, a rozmnażające się w wodzie; należą do nich m.in. żaby i ropuchy
ptaki
ptaki
zwierzęta posiadające ciało pokryte piórami, ich przednie kończyny mają postać skrzydeł; należą do nich na przykład kaczki, jaskółki, wróble
ssaki
ssaki
zwierzęta, których młode żywią się mlekiem matki; należą do nich m.in. koty, psy, szczury; człowiek też jest ssakiem
iLIQ4BTWk7_d5e371
Zadania
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
RslANsA2LG3Gf
2
Ćwiczenie 2
RaF22dRB650Ev
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Rozwiąż krzyżówkę.
Na przykład żaba lub ropucha.
Ssak żyjący pod ziemią.
Ptak wyjadający owoce z drzewek owocowych.
Zwierzęta o suchej skórze pokrytej łuskami.
Grupa zwierząt, do której należą owady, ślimaki i dżdżownice.
Duży ptak, który zimuje w Afryce.
Ptak poszukujący pokarmu pod korą drzew i wykuwający dziuple.
Grupa zwierząt karmiących swoje młode mlekiem matki.