Wokół nas żyje wiele różnych zwierząt. Jedne z nich można łatwo dostrzec, innych trzeba poszukać. Obserwowanie zwierząt może być pasjonującym zajęciem. Pobaw się w ich tropienie – lepiej poznasz otaczający cię świat.
RsiF5i4TCpCUG
Na obrazku interaktywnym można odnaleźć różne zwierzęta, które żyją w pobliżu człowieka. W prawym górnym rogu znajduje się miniatura pełnego obrazka. Widać na nim czerwony kwadrat, który przedstawia umiejscowienie wyświetlanego na głównym obrazku fragmentu. W prawym górnym rogu znajduje się zbiornik wodny i las. Widać tam dwa znaczniki, na które można kliknąć. Po kliknięciu na znacznik umiejscowiony na wodzie wyświetla się zdjęcie szczupaka, który jest szarą rybą o wydłużonym kształcie, oraz jego opis. Opis brzmi: „Jak każda ryba może żyć wyłącznie pod wodą. Nigdy nie zamyka oczu, ponieważ nie ma powiek”. Na obszarze lasu znajduje się drugi znacznik. Przedstawia on rudą wiewiórkę, trzymającą coś w łapkach. Jej opis brzmi: „Niesłychanie sprawne zwierzę. Może biegać po pniach drzew z głową w dół i przeskakiwać po najcieńszych gałązkach na odległość dwóch metrów. Zastanów się, co by było, gdyby wiewiórki były większe”. Poniżej lasu znajduje się domek, obok którego można kliknąć na kolejny znacznik. Przedstawia on białego psa. Jego opis to: „Zwierzęta te pochodzą od udomowionych tysiące lat temu wilków. Psy mają fantastyczny węch, dzięki któremu rozpoznają o wiele więcej zapachów niż ludzie”. Na dachu domku znajduje się znacznik przedstawiający jaskółkę. Jest to drobny ptaszek, o smukłym kształcie. Ma biały brzuch i dolną część głowy. Jej dziób, głowa powyżej oczu, grzbiet oraz skrzydła są czarne. Jaskółka siedzi na szarym gnieździe. Jej opis brzmi: „Żyje w pobliżu siedzib ludzkich. Ptak ten jest sprawnym i wytrwałym lotnikiem – potrafi spędzać w powietrzu wiele godzin”. Domek otoczony jest płotem. W jego pobliżu widać kolejny znacznik, który przedstawia szaroburego kota. Jego opis to: „Koty mają doskonały zmysł równowagi i świetny słuch. Mogą spać do piętnastu godzin na dobę”. Obok domku płynie rzeczka, która łączy się z omówionym wcześniej zbiornikiem wodnym. Nad rzeczką widać przewrócone drzewo, a obok niego kolejny znacznik. Przedstawia on brązowego bobra, którego ogon przypomina płaską płetwę. Jego opis brzmi: „Żyje nad wodą i w wodzie. Jest w Polsce coraz częściej spotykany. Swoimi ostrymi zębami potrafi przegryźć nawet bardzo grube drzewa. Czy wiedz, po co to robi?”. Na tafli rzeczki obecny następny znacznik, umiejscowiony w pobliżu mostka. Omawia on komara słowami: „Być może zastanawiasz się czasem, po co w ogóle są komary? Ich ugryzienie powoduje nieprzyjemne swędzenie, mogą przenosić choroby. A jednak nie są zupełnie niepotrzebne – żywią się nimi inne owady oraz ryby i ptaki”. Po drugiej stronie mostka przedstawione są kaczki. Na zdjęciu widać brązową samicę i kolorowego samca. Ich opis to: „Chyba najczęściej spotykane ptaki wodne. Przyjrzyj im się kiedyś – nawet gdy nurkują, ich pióra pozostają suche”. Przy rzece rosną niewielkie krzewy. W nich znajdują się wróble. Na zdjęciu widać szarego wróbla o szarym łebku. Ich opis brzmi: „Od wieków żyje w pobliżu ludzkich osiedli. W Polsce bardzo liczny jest wróbel mazurek, znacznie rzadszy wróbel zwyczajny. Możesz spróbować dowiedzieć się, czym różnią się od siebie te dwa ptaki”. Przy krzewach i rzeczce stoi ławeczka. Umieszczony na niej znacznik przedstawia zieloną żabę. Jej opis to: „Płazy te spotyka się zawsze w pobliżu zbiorników wodnych, ponieważ ich skóra musi być stale wilgotna, a ich jaja powinny być składane w wodzie. Żaby są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia środowiska”. Za ławeczką rośnie drzewo, na którym znajduje się dzięcioł. To wielobarwny drobny ptak. Jego opis brzmi: „Dzięcioły to piękne ptaki o kolorowym upierzeniu. W poszukiwaniu korników pod korą drzew uderzają dziobem około dwudziestu razy na sekundę. Czy myślisz, że umiesz poruszać głową tak szybko?”. Na trawie w pobliżu ławeczek znajduje się kolejny znacznik przedstawiający wstężyka. Jest to szary ślimak o żółto‑brązowej muszli. Jego opis to: „Najczęściej spotykamy ślimaki muszlowe. Istnieją również takie, które nie mają muszli. Ślimaki żywią się liśćmi roślin oraz bardzo lubią grzyby”. W górnym prawym rogu obrazka, daleko za ławeczką, znajdującą się w jego dolnej części, widoczny jest las. Można tam znaleźć kilka zwierząt. Jednym z nich jest jaszczurka o jasnobrązowym ciele w ciemnobrązowe i żółte plamki. Jej opis brzmi: „Lubi nagrzane miejsca, ponieważ sama nie produkuje ciepła mogącego ją ogrzać. Jej ogon łatwo się odrywa. Gdy drapieżnik go chwyci, ogon odpada i wijąc się, odwraca uwagę napastnika”. Obok można znaleźć czarne mrówki. Informacja o nich brzmi: „Maleńkie owady, które żyją w bardzo ciekawych i licznych społecznościach, zwanych mrowiskami. Na Ziemi żyje około milion razy więcej mrówek niż ludzi”. Pomiędzy drzewami można spotkać jasnobrązową sarnę. „Jest to bardzo płochliwe zwierzę. Ucieka, gdy tylko wyczuje niebezpieczeństwo. Można ją poznać po tym, że pod ogonem ma białą plamę, zwaną lustrem. Samiec sarny to kozioł, a nie jeleń!”. Obok sarny znajduje się znacznik z dzikiem. Jego sierść jest ciemnobrązowa, w niektórych miejscach czarna. Jego opis brzmi: „Zwierzę typowo leśne, żyje w Polsce coraz bliżej ludzi. Czasami można go spotkać nawet w miastach. W pobliżu naszych pól uprawnych i domów jest mu po prostu znacznie łatwiej niż w lasach znaleźć pożywienie”.
Na obrazku interaktywnym można odnaleźć różne zwierzęta, które żyją w pobliżu człowieka. W prawym górnym rogu znajduje się miniatura pełnego obrazka. Widać na nim czerwony kwadrat, który przedstawia umiejscowienie wyświetlanego na głównym obrazku fragmentu. W prawym górnym rogu znajduje się zbiornik wodny i las. Widać tam dwa znaczniki, na które można kliknąć. Po kliknięciu na znacznik umiejscowiony na wodzie wyświetla się zdjęcie szczupaka, który jest szarą rybą o wydłużonym kształcie, oraz jego opis. Opis brzmi: „Jak każda ryba może żyć wyłącznie pod wodą. Nigdy nie zamyka oczu, ponieważ nie ma powiek”. Na obszarze lasu znajduje się drugi znacznik. Przedstawia on rudą wiewiórkę, trzymającą coś w łapkach. Jej opis brzmi: „Niesłychanie sprawne zwierzę. Może biegać po pniach drzew z głową w dół i przeskakiwać po najcieńszych gałązkach na odległość dwóch metrów. Zastanów się, co by było, gdyby wiewiórki były większe”. Poniżej lasu znajduje się domek, obok którego można kliknąć na kolejny znacznik. Przedstawia on białego psa. Jego opis to: „Zwierzęta te pochodzą od udomowionych tysiące lat temu wilków. Psy mają fantastyczny węch, dzięki któremu rozpoznają o wiele więcej zapachów niż ludzie”. Na dachu domku znajduje się znacznik przedstawiający jaskółkę. Jest to drobny ptaszek, o smukłym kształcie. Ma biały brzuch i dolną część głowy. Jej dziób, głowa powyżej oczu, grzbiet oraz skrzydła są czarne. Jaskółka siedzi na szarym gnieździe. Jej opis brzmi: „Żyje w pobliżu siedzib ludzkich. Ptak ten jest sprawnym i wytrwałym lotnikiem – potrafi spędzać w powietrzu wiele godzin”. Domek otoczony jest płotem. W jego pobliżu widać kolejny znacznik, który przedstawia szaroburego kota. Jego opis to: „Koty mają doskonały zmysł równowagi i świetny słuch. Mogą spać do piętnastu godzin na dobę”. Obok domku płynie rzeczka, która łączy się z omówionym wcześniej zbiornikiem wodnym. Nad rzeczką widać przewrócone drzewo, a obok niego kolejny znacznik. Przedstawia on brązowego bobra, którego ogon przypomina płaską płetwę. Jego opis brzmi: „Żyje nad wodą i w wodzie. Jest w Polsce coraz częściej spotykany. Swoimi ostrymi zębami potrafi przegryźć nawet bardzo grube drzewa. Czy wiedz, po co to robi?”. Na tafli rzeczki obecny następny znacznik, umiejscowiony w pobliżu mostka. Omawia on komara słowami: „Być może zastanawiasz się czasem, po co w ogóle są komary? Ich ugryzienie powoduje nieprzyjemne swędzenie, mogą przenosić choroby. A jednak nie są zupełnie niepotrzebne – żywią się nimi inne owady oraz ryby i ptaki”. Po drugiej stronie mostka przedstawione są kaczki. Na zdjęciu widać brązową samicę i kolorowego samca. Ich opis to: „Chyba najczęściej spotykane ptaki wodne. Przyjrzyj im się kiedyś – nawet gdy nurkują, ich pióra pozostają suche”. Przy rzece rosną niewielkie krzewy. W nich znajdują się wróble. Na zdjęciu widać szarego wróbla o szarym łebku. Ich opis brzmi: „Od wieków żyje w pobliżu ludzkich osiedli. W Polsce bardzo liczny jest wróbel mazurek, znacznie rzadszy wróbel zwyczajny. Możesz spróbować dowiedzieć się, czym różnią się od siebie te dwa ptaki”. Przy krzewach i rzeczce stoi ławeczka. Umieszczony na niej znacznik przedstawia zieloną żabę. Jej opis to: „Płazy te spotyka się zawsze w pobliżu zbiorników wodnych, ponieważ ich skóra musi być stale wilgotna, a ich jaja powinny być składane w wodzie. Żaby są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia środowiska”. Za ławeczką rośnie drzewo, na którym znajduje się dzięcioł. To wielobarwny drobny ptak. Jego opis brzmi: „Dzięcioły to piękne ptaki o kolorowym upierzeniu. W poszukiwaniu korników pod korą drzew uderzają dziobem około dwudziestu razy na sekundę. Czy myślisz, że umiesz poruszać głową tak szybko?”. Na trawie w pobliżu ławeczek znajduje się kolejny znacznik przedstawiający wstężyka. Jest to szary ślimak o żółto‑brązowej muszli. Jego opis to: „Najczęściej spotykamy ślimaki muszlowe. Istnieją również takie, które nie mają muszli. Ślimaki żywią się liśćmi roślin oraz bardzo lubią grzyby”. W górnym prawym rogu obrazka, daleko za ławeczką, znajdującą się w jego dolnej części, widoczny jest las. Można tam znaleźć kilka zwierząt. Jednym z nich jest jaszczurka o jasnobrązowym ciele w ciemnobrązowe i żółte plamki. Jej opis brzmi: „Lubi nagrzane miejsca, ponieważ sama nie produkuje ciepła mogącego ją ogrzać. Jej ogon łatwo się odrywa. Gdy drapieżnik go chwyci, ogon odpada i wijąc się, odwraca uwagę napastnika”. Obok można znaleźć czarne mrówki. Informacja o nich brzmi: „Maleńkie owady, które żyją w bardzo ciekawych i licznych społecznościach, zwanych mrowiskami. Na Ziemi żyje około milion razy więcej mrówek niż ludzi”. Pomiędzy drzewami można spotkać jasnobrązową sarnę. „Jest to bardzo płochliwe zwierzę. Ucieka, gdy tylko wyczuje niebezpieczeństwo. Można ją poznać po tym, że pod ogonem ma białą plamę, zwaną lustrem. Samiec sarny to kozioł, a nie jeleń!”. Obok sarny znajduje się znacznik z dzikiem. Jego sierść jest ciemnobrązowa, w niektórych miejscach czarna. Jego opis brzmi: „Zwierzę typowo leśne, żyje w Polsce coraz bliżej ludzi. Czasami można go spotkać nawet w miastach. W pobliżu naszych pól uprawnych i domów jest mu po prostu znacznie łatwiej niż w lasach znaleźć pożywienie”.
Przesuń mapę i zaobserwuj, jakie zwierzęta możesz spotkać w swoim otoczeniu
Źródło: Arkadiusz Zawada, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
że niektóre zwierzęta żyją blisko człowieka;
jak skutecznie i bezpiecznie obserwować przyrodę.
Twoje cele
Wymienisz i rozpoznasz dziko żyjące zwierzęta w mieście lub na wsi, w twoim najbliższym otoczeniu.
Przeprowadzisz obserwację bezpieczną dla siebie i zwierząt.
Wymienisz i rozpoznasz zwierzęta żyjące w ogrodzie i w domu.
iLIQ4BTWk7_d5e152
1. Zwierzęta dzikie
1
Ćwiczenie 1
Dowiedz się jakie zwierzęta żyją wokół ciebie: te w domu i te na zewnątrz. Zastanów się, w jakich miejscach łatwo można je znaleźć oraz prowadzić badania zwierząt dziko żyjących. Podziel się swoimi spostrzeżeniami z kolegami i koleżankami.
R7Mqke2nwxSR7
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Aby zaobserwować zwierzęta żyjące na zewnątrz należy zachować ciszę oraz odpowiedni dystans. Takie zwierzęta są bardziej płochliwe, trzeba więc wykazać się cierpliwością podczas ich obserwacji.
Na zewnątrz najłatwiej zaobserwować ptaki, na przykład gołębie, kawki czy sroki. Możesz też spróbować dostrzec wiewiórkę.
Niezależnie od tego, czy mieszkasz na wsi, czy w mieście, na pewno widujesz różne zwierzęta. Najłatwiej jest zauważyć ptakiptakiptaki. W miastach pospolite są gawrony, sroki, gołębie, wróble, kosy i sikory. Na wsi można zobaczyć skowronki, zięby i jaskółki, a także bociany, które wiosną przylatują do naszego kraju, aby znaleźć partnera i odchować młode, a na zimę odlatują do Afryki. W ogrodach i na działkach często widuje się szpaki, które zjadają owoce z drzewek. W pobliżu lasu żyją barwne sójki, gile, a także dzięcioły, które stukając w drzewa, szukają pokarmu pod korą. W okolicach stawów, rzek i jezior można spotkać kaczki, łabędzie i czaple.
Wybrane gatunki dzikich ptaków żyjących blisko człowieka. Wybierz wizerunek ptaka, a usłyszysz wydawane przez niego odgłosy
RaVwMMdq3JpN1
Film przedstawia dźwięk wydawany przez gawrona.
Film przedstawia dźwięk wydawany przez gawrona.
Gawron
Źródło: Henryka Kwiatkowska, Andreas Trepte, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Źródło: Henryka Kwiatkowska, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Film ukazuje dźwięki wydawane przez czaplę siwą.
1
Ćwiczenie 2
W drodze do szkoły lub będąc na wycieczce przyrodniczej policz, ile różnych ptaków udało ci się zaobserwować. W klasie opisz koleżankom i kolegom wygląd tych ptaków i wraz z nauczycielem spróbujcie je rozpoznać. Poszukaj informacji o zaobserwowanych ptakach.
RhVDPt8fgBqyY
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
W rozpoznawaniu ptaków może być pomocna strona internetowa Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków: www.otop.org.pl.
Zwróć uwagę na cechy charakterystyczne ptaków: kształt i wielkość dzioba, nóg, skrzydeł oraz ubarwienie piór.
R4P0knrIbDAQt
Ćwiczenie 2
Zaznacz, jakie są najbardziej pospolite ptaki żyjące w miastach. Możliwe odpowiedzi: 1. gawrony, 2. sroki, 3. gołębie, 4. wróble, 5. mandarynki, 6. mewy śmieszki, 7. czaple siwe, 8. bażanty zwyczajne
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Oprócz ptaków w naszym otoczeniu żyją również ssakissakissaki. Na gałęziach drzew w parkach i lasach można dostrzec wiewiórki. W ściółce leśnej, a nawet pod kupką liści w ogrodzie może spać zwinięty w kulkę jeż. Kopczyki ziemi, zwane kretowiskamikretowiskokretowiskami, wskazują, że pod ziemią żyją krety. Na polu sąsiadującym z lasem mogą paść się stadka saren.
Poza miastem w słoneczne dni na przydrożnych kamieniach można czasem zobaczyć wygrzewające się gadygadygady: jaszczurki lub żmije. Wieczorem przy stawie lub oczku wodnym usłyszymy odgłosy żyjących w nim płazówpłazypłazów – żab. Podobne do nich ropuchy spotkamy w lasach i na łąkach. W przydomowym ogródku albo na działce możemy zaobserwować bezkręgowcebezkręgowcebezkręgowce – drobne zwierzęta, jak dżdżownice, ślimaki i owady. Niektóre z owadów, jak mszyce czy stonka ziemniaczana, powodują szkody na polach i w sadach. Inne, jak biedronki, są z punktu widzenia człowieka pożyteczne, gdyż zjadają zwierzęta niszczące uprawy. Niektóre owady, jak nartniki, żyją na powierzchni wody.
RRnlZfSDdteZ8
Na zdjęciu widać wiewiórkę rudą. Stoi bokiem, dzięki czemu widać jej puszysty ogon w pełnej okazałości. Trzyma coś w przednich łapkach przy pyszczku. Sierść wiewiórki jest intensywnie ruda z białym brzuszkiem. Uszy zakończone są dłuższą sierścią. Oczy wiewiórki są czarne.
Wiewiórka ruda
Źródło: Marek Rykiel, dostępny w internecie: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
R11NWm9Lg5TiX
Fotografia przedstawia jeża europejskiego. Jest to brązowe zwierzę o czarnym pyszczku i oczach. Brzuch jeża jest jasnobrązowy, a pokryty kolcami grzbiet ciemnobrązowy. Wyraźnie odznaczają się też drobne uszka, ponieważ pokryte są ciemniejszą sierścią niż reszta pyszczka.
Jeż europejski
Źródło: Tauno Erik, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
RDJSY7CQIHFR2
Na zdjęciu widoczny jest kret europejski. Jest to ciemnobrązowe zwierzę, nieposiadające oczu. Nos i łapy są jasne i nie rośnie na nich sierść. Przednie łapy są szerokie i silne oraz zakończone długimi pazurami. Kret posiada wąski ogon.
Kret europejski
Źródło: Didier Descouens, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
R1FcL67LFOSbj
Na fotografii widoczna jest jasnobrązowa sarna jedząca zieloną trawę. Na jej sierści widać białe plamki. Charakterystyczne dla sarny jest znajdujące się pod ogonem białe lusterko. Jest to nazwa znajdującej się w tym miejscu ciała białej sierści.
Sarna
Źródło: Przykuta, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Rw1dIc6SkFNH6
Na zdjęciu widać jaszczurkę zwinkę siedzącą na kamieniu. Jej ciało jest wydłużone, zakończone długim ogonem. Kolor ciała to różne odcienie brązowego. Grzbiet jest ciemniejszy, a boki jaśniejsze. Jaszczurka posiada również żółte kropki otoczone ciemnymi obwódkami wzdłuż linii grzbietu.
Jaszczurka zwinka (samica)
Źródło: Krzysztof Mizera, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
R3eTav1p6nhf4
Zdjęcie przedstawia zieloną żabę wodną siedzącą na liściu. Po bokach ciała oraz na tylnych nogach zwierzę posiada liczne ciemne paski i plamki. Oczy żaby są wypukłe, o brązowym kolorze.
Żaba wodna
Źródło: Holger Krisp, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1PPG3AjuiVoY
Fotografia przedstawia znajdującą się na opadłych liściach dżdżownicę ziemną. Jej ciało jest owalne i wydłużone o cielistym kolorze. Przód ciała jest ciemniejszy, z wyraźnie odznaczającym się zgrubieniem, zwanym siodełkiem.
Dżdżownica ziemna
Źródło: S. Shepherd, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0.
R1S6esRCeGQIS
Na zdjęciu widać ślimaka winniczka. Jest to ślimak o jasnobrązowym ciele i ciemniejszej muszli. Muszla posiada drobne paski o różnych odcieniach brązu. Na głowie ślimaka widać parę czułków, na których końcach uwidaczniają się czarne kropki. Są to oczy.
Ślimak winniczek
Źródło: Włodzimierz Wysocki, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1ApxBydnxMKO
Na zdjęciu przedstawiona jest stonka ziemniaczana jedząca zielony pęd rośliny. Grzbiet stonki jest żółty. Widać na nim ciemnobrązowe pasy biegnące wzdłuż części odwłokowej. Na części tułowiowej znajdują się ciemnobrązowe kropki. Głowa stonki w porównaniu z tułowiem jest bardzo mała. Wystają z niej długie członowate czułki. Stonka, jak każdy owad, posiada trzy pary odnóży krocznych. Spód ciała oraz odnóża są brązowe.
Stonka ziemniaczana
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1Rd0wl2IPM1L
Fotografia przedstawia nartnika – owada chodzącego po wodzie. Jest to niewielki owad, o wąskim ciemnym ciele. Jego odnóża są szeroko rozstawione, co umożliwia mu utrzymanie się na powierzchni wody.
Nartnik duży
Źródło: Webrunner, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
RfZMDwO8pkr8O
Na fotografii widać biedronkę siedmiokropkę siedzącą na liściu. Jest to okrągły owad o czerwonych pokrywach w czarne kropki. Głowa, tułów, odnóża i spód ciała są czarne. Na tułowiu znajdują się dwie białe plamy, które stwarzają złudzenie, że są to oczy biedronki.
Biedronka siedmiokropka
Źródło: Dominik Stodulski, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Ciekawostka
Gołębie żyły dawniej wśród skał, a gniazda budowały w szczelinach skalnych. Dzisiaj wiele tych ptaków można spotkać w miastach. Żywią się wyrzuconymi resztkami jedzenia, a odpowiednikiem skalnych szczelin stały się dla nich zakamarki domów: poddasza, balkony i parapety.
iLIQ4BTWk7_d5e205
2. Zwierzęta udomowione
Wiele tysięcy lat temu pewne gatunki dzikich zwierząt zostały przez ludzi najpierw oswojone, a następnie udomowione. Niektóre z nich zaczęły dostarczać ludziom pożywienia, np. mleka, jaj, mięsa czy miodu. Zwierzęta gospodarskie do dziś hoduje się, by zdobyć ich wełnę, skóry, futra i pierze. Konie, osły i woły przez wieki pomagały ludziom w ciężkich pracach polowych i w transporcie.
R13jqWhS2rBZT
Na zdjęciu widocznych jest kilka owiec stojących na zielonej trawie. Na pierwszym planie widać dwie owce: białą i czarną. Patrzą one w stronę osoby robiącej zdjęcie. Z tyłu widać więcej białych owiec, jedzących trawę.
Hodowla owiec ma na celu otrzymanie m.in. wełny, mleka, skóry i mięsa
Źródło: dostępny w internecie: Pixabay, domena publiczna.
R1cPnlxHEu9hg
Na fotografii przedstawione są pszczoły siedzące na plastrze miodu. Pszczoły to owady o złotobrązowym kolorze. Ich odwłok posiada czarne poziome paski, a tułów drobne włoski, przez co pszczoła wydaje się w tym miejscu puszysta. Oczy pszczół są duże i czarne. Skrzydła przezroczyste.
Hodowla pszczół miodnych to źródło miodu oraz wosku
Źródło: Christian Guthier, Flickr, licencja: CC BY 2.0.
R1ZZ5e8YLErTc
Na zdjęciu widać krowy. Dwie z nich stoją na pierwszym planie i patrzą w stronę osoby robiącej zdjęcie. Są czarno‑białe. W uszach widoczne są żółte kolczyki z numerem. W tle widać więcej krów. Jedna z nich, ta stojąca po prawej stronie, jest brązowo‑biała.
Hodowla bydła pozwala na uzyskanie mleka, skóry oraz mięsa
Źródło: Bert Knottenbeld, Flickr, licencja: CC BY-SA 2.0.
R1H1TB2LSDVRx
Fotografia przedstawia stado brązowych i białych kur oraz pomarańczowo‑czarnego koguta, a także białe, duże kaczki z pomarańczowymi dziobami i kończynami, które chodzą po zielonej trawie, wydzióbując źdźbła trawy.
Drób (kury, kaczki i gęsi) hodowany jest dla mięsa
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
R1QAgdGt4tlti
Fotografia przedstawia dorosłą świnię z czterema młodymi. Świnia leży na trocinach i ma przymknięte oczy. Jedno z młodych stoi obok niej i przystawia ryjek do jej pyska. Reszta prosiątek leży za nią. Wszystkie świnie są różowe.
Hodowla świń to źródło mięsa i skóry
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RKNDVsVfJkpO9
Zdjęcie przedstawia cztery zaprzęgnięte konie. Konie są brązowe o jasnych grzywach. Pierwszy koń z lewej jest jaśniejszy niż pozostałe. Każdy z nich posiada na przedzie głowy białą plamę. Kopyta koni są również białe. Wszystkie cztery idą obok siebie po polu uprawnym.
Konie hodowane są do pracy np. w polu lub wyścigach konnych
Źródło: Patty Vicknair, Flickr, licencja: CC BY-SA 2.0.
Do zwierząt udomowionych zaliczamy psy, których rolą było dawniej pilnowanie stad i domów oraz pomoc na polowaniach, a także koty, które łapały myszy wyjadające zapasy zboża. Dzisiaj zwierzęta te są trzymane głównie jako zwierzęta domowe.
RjE9Hat535FgT
Zdjęcie przedstawia psa i kociaka, stojące na trawie. Pies jest wyższy od kota. Ma czarną sierść o jasnobrązowych akcentach na pysku, przodzie tułowia i łapach. Uszy psa są oklapnięte. Kociak stoi po lewej stronie psa. Jego sierść jest biała oraz jasnobrązowa. Nosek kota jest różowy, a oczy niebieskie.
Psy i koty hodowane są przede wszystkim dla towarzystwa, ale niektóre rasy psów wykonują określone prace - zaganianie owiec, myślistwo lub praca w policji
Źródło: dostępny w internecie: Pixabay, domena publiczna.
iLIQ4BTWk7_d5e247
Podsumowanie
Zwierzętami, które możemy obserwować w środowisku naturalnym, są między innymi ptaki, ssaki, żaby, jaszczurki i drobne bezkręgowce.
Niektóre zwierzęta człowiek udomowił i je hoduje.
Praca domowa
11
Ćwiczenie 1
Zastanów się, jakie zwierzęta najczęściej spotykasz wokół siebie, i spróbuj przyporządkować je do ptaków, ssaków, gadów, płazów, owadów lub innych grup zwierząt.
RIRcIsd95unMW
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Jeśli masz kłopot z przyporządkowaniem jakiegoś zwierzęcia, to zwróć uwagę na jego cechy charakterystyczne. Ssaki często posiadają sierść, a ptaki pióra. Skóra gadów jest sucha i pokryta łuską. Płazy mają wilgotną skórę. Owady posiadają trzy pary odnóży, a pajęczaki cztery.
Tu nie ma jednej właściwej odpowiedzi. Każde zwierzę, które przyjdzie ci do głowy, jest poprawną odpowiedzią, np. ssaki - kot, pies, koń, gady - zaskroniec, żmija, jaszczurka zwinka, płazy - ropucha, żaba, salamandra, owady - mrówka, pszczoła, motyl, pajęczaki - pająk, skorpion, kleszcz.
1
Ćwiczenie 2
Odpowiedz, czy w różnych porach roku znajdziesz zawsze te same bezkręgowcebezkręgowce i w tej samej liczbie.
R1aXBDvveC8hV
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Zastanów się, czy bezkręgowce są stałocieplne czy zmiennocieplne.
Bezkręgowce są zmiennocieplne, przez co ich funkcjonowanie w dużej mierze zależy od temperatury otoczenia. Zimą temperatury są niższe, dlatego też bezkręgowce są mało aktywne, co sprawia, że rzadziej można je ujrzeć.
zwierzęta nieposiadające szkieletu osiowego (w postaci kręgosłupa i czaszki); najczęściej spotykanymi bezkręgowcami są owady
gady
gady
gromada kręgowców zmiennocieplnych, których ciała pokryte są zrogowaciałym naskórkiem, nieprzepuszczalnym dla wody i gazów; należą do nich m.in. węże, jaszczurki i żółwie
kretowisko
kretowisko
kopiec z ziemi wznoszony przez małe ssaki żyjące pod ziemią, np. krety lub nornice
płazy
płazy
zwierzęta o cienkiej, wilgotnej skórze, żyjące na lądzie, a rozmnażające się w wodzie; należą do nich m.in. żaby i ropuchy
ptaki
ptaki
zwierzęta posiadające ciało pokryte piórami, ich przednie kończyny mają postać skrzydeł; należą do nich na przykład kaczki, jaskółki, wróble
ssaki
ssaki
zwierzęta, których młode żywią się mlekiem matki; należą do nich m.in. koty, psy, szczury; człowiek też jest ssakiem
iLIQ4BTWk7_d5e371
Zadania
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
RslANsA2LG3Gf
zadanie interaktywne
Wskaż ptaka, którego nie spotyka się w centrum miasta.
kos
szpak
bocian
kaczka
łabędź
wróbel
gołąb
skowronek
Świat pod lupą. Przyroda
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 2
RaF22dRB650Ev
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Rozwiąż krzyżówkę.
Na przykład żaba lub ropucha.
Ssak żyjący pod ziemią.
Ptak wyjadający owoce z drzewek owocowych.
Zwierzęta o suchej skórze pokrytej łuskami.
Grupa zwierząt, do której należą owady, ślimaki i dżdżownice.
Duży ptak, który zimuje w Afryce.
Ptak poszukujący pokarmu pod korą drzew i wykuwający dziuple.
Grupa zwierząt karmiących swoje młode mlekiem matki.
1
2
3
4
5
6
7
8
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 3
RAclEk322RGWR
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Świat pod lupą. Przyroda
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
bg‑azure
Notatnik
R1CuyIy5SCqVk
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.