Spotkanie z historią
Opisz swoją historię
Historie mogą być duże i małe, długie i krótkie, wesołe lub poważne. Jaka jest historia twojej rodziny? Jak i kiedy poznali się twoi rodzice? Porozmawiaj na ten temat z rodzicami lub opiekunami, dziadkami czy ciociami. Możesz również przeszukać rodzinne archiwum fotograficzne i filmowe. Może znajdziesz stare listy, świadectwa szkolne rodziców lub dyplomy? Zanotuj najciekawsze, twoim zdaniem, fakty. Jeśli chcesz – zrób zdjęcia wszystkich ważnych źródeł (aparatem cyfrowym, a nawet komórką).
Historia rodziny
Zapoznaj się z historią Kingi i odpowiedz na pytanie: jakie wydarzenie w historii jej rodziny było najważniejsze?
Film dostępny pod adresem /preview/resource/Re5QTENjco0hf
Film przedstawia historię rodziny nastolatki Kingi.
Moja historia
Przygotuj historię swojej rodziny podobnie, jak zrobiła to Kinga, przedstawiając dane na osi czasu. Możesz umieścić na niej zdjęcia, notatki, ważne i ciekawe informacje, które przekazali ci bliscy.
Opisz z czego korzystaliście, aby przygotować historię swojej rodziny.
Porównajcie swoje źródła informacji z tymi, które wykorzystali koledzy i koleżanki.
Posłużcie się np. takimi sformułowaniami:
Najważniejszym źródłem historycznym było…
Pisane źródła historyczne to…
Ze źródła, jakim było…, wywnioskowałem/wywnioskowałam…
Gratulacje. Otrzymujesz tytuł historyka – badacza i znawcy dziejów swojej rodziny. Korzystasz z różnych źródeł, opisujesz ważne wydarzenia z życia swoich bliskich, porządkujesz i zamieszczasz je na osi czasu. Na tym, między innymi, polega praca historyka.
Na czym polega praca historyka?
Zastanów się i opisz, jak rozumiesz słowo historia?
Od dziś zaczynasz się uczyć nowego przedmiotu – historii. Poznasz życie ludzi w dawnych czasach – czym się zajmowali, jakie mieli rozrywki, osiągnięcia i problemy. Zaczniemy od tego, w jaki sposób poznajemy przeszłość i kto zajmuje się jej odkrywaniem.
Źródła historyczne
Historycy zajmują się odkrywaniem przeszłości. Najważniejszym źródłem informacji są dla nich różnego rodzaju teksty: stare kroniki, pamiętniki, listy, dokumenty, a nawet napisy wykute w kamieniu (pod posągami, na murach lub nagrobkach). Chcąc dowiedzieć się czegoś o niedalekiej przeszłości, historyk może też rozmawiać z żyjącymi uczestnikami i świadkami wydarzeń lub analizować opowieści przekazane im przez rodziców, dziadków czy znajomych.
Obejrzyj ilustracje lub zapoznaj się z ich opisem i określ, jakiego rodzaju źródła historyczne przedstawiają.
Wiele też można się dowiedzieć, oglądając dzieła sztuki – malowidła, rzeźby, ilustracje w książkach. Bardzo przydatne są zdjęcia czy filmy. Dzięki nim wiemy, jak ubierali się kiedyś ludzie, gdzie mieszkali, co uważali za piękne lub warte uwiecznienia.
Również zabytkowe budowle pomagają odpowiedzieć na wiele pytań. Dzięki ich konstrukcji możemy określić poziom wiedzy budowniczych. Dawne świątynie pokazują, w jakich bogów wierzono i jak oddawano im cześć. Domy zwykłych ludzi pozwalają poznać codzienne życie ich mieszkańców.
Obejrzyj fotografie przedstawiających różne budowle. Czego możemy się z nich dowiedzieć o przeszłości Torunia, Katowic, Będzina i Wrocławia?
Zapoznaj się z opisem fotografii przedstawiających różne budowle. Ustal, czego możemy się z nich dowiedzieć o przeszłości Torunia, Katowic, Będzina i Wrocławia.
Odkrywamy przeszłość jak historyk
Wyobraź sobie, że jesteś historykiem i znajdujesz na strychu list napisany przez twoją prababcię. Na pożółkłej kopercie widnieje stempel z datą 22 lipca 1925 roku.
![Ilustracja przedstawia jedną stronę listu. Napis: Kochani rodzice! O takiej podróży poślubnej marzyłam. Cudowne miasto! Swoje pierwsze kroki skierowaliśmy pod ogromną, żelazną wieżę, którą 36 lat temu inżynier Eiffel [czyt.: ajfel]. Ma aż 300 metrów wysokości i widać ją z daleka. Potem poszliśmy do muzeum, do Luwru, zobaczyć najsłynniejszy portret świata – Monę Lisę namalowaną przez Leonarda da Vinci. Kilka dni później z zachwytem zwiedziliśmy wspaniały pałac królów francuskich w Wersalu. No i wyjątkowe wydarzenie – wczoraj na uniwersytecie byliśmy na spotkaniu z naszą wielką rodaczką Marią Skłodowską‑Curie. Fascynująco opowiadała o swoich odkryciach z chemii i fizyki, za które już dwa razy dostała Nagrodę Nobla. Poruszanie się po mieście jest bardzo wygodne. Wyobraźcie sobie, że mają tutaj podziemną kolej, którą nazywają „metro”. Niedługo wracamy. Postanowiliśmy w drodze do domu wstąpić do Krakowa, aby jeszcze raz spojrzeć na Damę z łasiczką, inny obraz tego słynnego artysty, którego dzieło widzieliśmy w Luwrze. Całuję Was serdecznie. Wasza kochająca Klementyna. List leży na kopercie z pieczątką z datą 22.07.1925.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R6mccmZCf0Ub2/1642760479/22Vx3n7t3uU5dyansImfBH1bq9Y9yUty.jpg)
Klementyna napisała o wielu rzeczach, które ją zachwyciły lub zadziwiły w podróży. Jakie informacje znajdziesz w jej liście?
- o wybitnych naukowcach
- o modzie i strojach
- o sławnych budowlach
- o komunikacji miejskiej
- o dziełach sztuki
Na podstawie treści listu uzupełnij tekst.
Obraz „Dama z łasiczką”, który do dzisiaj można oglądać w muzeum w Krakowie, namalował ...................................
Polka .............................................. dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla.
Wybierz słowa występujące w tekście wskazujące, że Klementynie podobała się podróż.
- cudowne
- żelazną
- muzeum
- z zachwytem
- fascynująco
- uniwersytet
- wygodne
- wspaniały
- wracamy
W jakim mieście w podróży poślubnej była Klementyna?
- Paryż
- Warszawa
- Nowy Jork
Odkrywamy przeszłość jak archeolog
Wiele śladów ludzkiej przeszłości, zwłaszcza tej najdawniejszej, znalazło się z upływem czasu pod ziemią. Zasypywały je piaski pustyni, zarastały lasy, ginęły pod zwałami śmieci, gruzu i błota. Na miejscu starych, zniszczonych lub rozebranych budowli stawiano nowe. Odkopywaniem i badaniem zaginionych śladów naszych przodków zajmują się archeolodzy.
Dawniej archeolog miał do dyspozycji tylko łopatę, sito do przesiewania ziemi, pędzel do oczyszczania wydobytych przedmiotów. Dziś archeolodzy wykorzystują w pracy także nowocześniejsze przyrządy. Wykrywacze metali sygnalizują obecność w ziemi metalowych przedmiotów (broni, biżuterii, narzędzi, naczyń). Georadar pomaga odnaleźć zakopane fundamenty budynków. Fotografia lotnicza pozwala dostrzec na ziemi ślady konstrukcji trudne do zobaczenia z jej powierzchni. Dzięki temu archeolodzy odkopują nie tylko pojedyncze przedmioty, ale mogą odkrywać całe osady, a nawet miasta.
Wybierz odpowiednie przedmioty niezbędne do pracy archeologa.
- młotek
- łopata
- wiertarka
- pędzel
- śrubokręt
- klucz francuski
- sito
- piła
- georadar
- wykrywacz metali
Biskupin
Ponad 80 lat temu w Biskupinie koło Żnina (na południe od Bydgoszczy) odkryto bardzo starą, założoną w VIII wieku p.n.e. osadę. Do dziś badają ją archeolodzy, próbując odtworzyć życie dawnych mieszkańców.
Wysłuchaj lub przeczytaj uważnie tekst i odpowiedz na pytania.
Dzięki czemu odkryto Biskupin?
Kogo można zawiadomić, gdy dokona się odkrycia archeologicznego?
Jakie metody zastosowali 80 lat temu polscy archeolodzy, badając zabytki w Biskupinie? Co mogliby zrobić dzisiaj?
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PYmdaVK87
Nagranie "odkrycie grodu w Biskupinie" czyta Bartosz Woźny.
Odkrycie grodu w Biskupinie
W 1932 roku w biskupińskiej czerwonej parterowej szkole była mowa o tym jak to dawniej mieszkańcy ziem polskich budowali swoje grody nad wodą. Chłopcy, którzy paśli krowy na półwyspie, który nazywał się w miejscowej gwarze - na grodzichach - opowiadali, że u podnóża półwyspu wykopują z ziemi drewno, suszą je na słońcu i wykorzystują do palenia w piecach. Tak dużo tego drewna tkwi w ziemi. W dodatku tegoż roku pogłębiono rzeczkę Gąsawkę i poziom wody w jeziorze obniżył się o cały metr. Nauczyciel, Pan Szwajcer, zabrał dzieci na wycieczkę nad jezioro, aby odbyć lekcję w plenerze. Wtedy to zobaczyli, jak z wody wystają potężne pale. W roku następnym przybył fakt dodatkowy, mający rangę odkrycia. Mianowicie gospodarz miejscowy Jercha popadł w długi. Wówczas to, aby z nich wyleźć, postanowił kopać torf na półwyspie do czego zaangażował żonę i dziatwę. A jak dzieci tam były, to do szkoły wieść dotarła. Wybrał się Szwajcer. Patrzy. W wykopie masa drewna, podłoga jakowaś, belki obok na zacios, jakby ściany domu. Fruwały nad półwyspem balony i robiły zdjęcia, nurkowie schodzili w toń jeziora szukając tajemnic. Były to pierwsze badania archeologiczne w Polsce i pierwsze archeologiczne zdjęcia z powietrza. Dziś fotografia z powietrza w archeologii święci tryumfy. A zaczęła się ona od fotoreportera poznańskiego, który fotografował wykopaliska z wysokiej na trzy metry drabiny.
Wyobraź sobie, że jesteś archeologiem pracującym w Biskupinie. Na pewno chcesz znać odpowiedzi na wiele pytań. Obejrzyj ilustracje przedstawiające to, co odkryli archeolodzy i odpowiedz na poniższe pytania.
W jaki sposób mieszkańcy Biskupina zabezpieczyli się przed wrogami?
Z czego i w jaki sposób budowali swoje domy?
Jak przyrządzali posiłki?
Zostawmy po sobie ślad
Kiedyś, w przyszłości, historycy będą pisać o nas i o naszych czasach. Jak możemy im pomóc?
Jak ułatwić życie przyszłym historykom twojej miejscowości? Powiedz, co ty możesz zrobić w domu i szkole.
podpisać zdjęcia rodzinne, fotografować wydarzenia szkolne, napisać pamiętnik, prowadzić kronikę szkoły, prowadzić kronikę klasy, uporządkować dokumenty rodzinne
| w domu | |
|---|---|
| w szkole |
Co powinny zrobić władze twojej miejscowości, aby w przyszłości historycy mogli poznać czasy, w których żyjesz?
- prowadzić kronikę miejscowości
- organizować imprezy kulturalne dla mieszkańców
- dbać o oświetlenie ulic
- gromadzić dokumenty
- chronić zabytki
- pielęgnować pamięć o sławnych mieszkańcach i ważnych wydarzeniach
Podsumowanie
Czy już wiesz, czym jest historia i kim jest historyk? Uzupełnij tekst, a następnie przeczytaj go na głos.
dzieła, pisane, rozmawiamy, napisy, naczyń, oglądamy, czytamy, źródeł, dokumenty
Aby dowiedzieć się czegoś o przeszłości, korzystamy ze .................... historycznych. Jeśli szukamy informacji o wydarzeniach z niedawnej przeszłości, .................... z ludźmi, którzy je przeżyli, .................... teksty, artykuły i listy, .................... zdjęcia i filmy. Analizujemy dostępne materiały. Źródła .................... to również .................... urzędowe i prawne, monety, pamiętniki oraz .................... na budowlach. O przeszłości dużo mówią także architektura, .................... sztuki i wykopaliska, np. szczątki .................... lub pozostałości domów.
Wskaż zdania prawdziwe.
- Historyk odtwarza minione wydarzenia i życie przed wiekami.
- Historyk wymyśla opowieści o życiu królów.
- Historyk poznaje przeszłość, badając to, co pozostało po dawnych czasach.
- W pracy historyka źródła informacji nazywamy źródłami historycznymi.
Części zdań połącz w pary tak, aby stworzyły prawdziwe stwierdzenia.
znajdują się pod posągami, na murach lub na nagrobkach., bada przeszłość i opisuje sposób życia ludzi w dawnych czasach., jak ludzie kiedyś ubierali się oraz jak pracowali i odpoczywali., pozwalają określić, gdzie mieszkali ludzie, ale również, czy budowniczy dobrze znali matematykę i fizykę.
| Historyk to naukowiec, który | |
| Historyk analizuje np. napisy wykute w kamieniu, które | |
| Malowidła, rzeźby i ilustracje pomagają dowiedzieć się, | |
| Historyk analizuje stare budowle, które |
Polecenia
Czym zajmuje się historyk?
Skąd historycy czerpią swoją wiedzę?
Kim jest archeolog?
Jakiego odkrycia dokonano w Biskupinie?