Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RL8bYv7Emc73n
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy odejmować ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach.

Jak odejmujemy ułamki?

Na rysunku zamalowano 916 trójkąta. Jaka część figury nie została zamalowana?

RyDD1ZVDww6yI1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Można policzyć, że nie zamalowano 716 trójkąta.

  • Wynik ten możemy otrzymać tak

1 trójkąt -916 trójkąta =1616 trójkąta -916 trójkąta =716 trójkąta

1
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z poniższymi rysunkami. Jaka część figury nie została zamalowana?

  1. R1BX5ZVf4WDhb1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

  2. RLDHssziFGK9n1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

R10nniWnqoyNt
Uzupełnij zdania, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. Na pierwszym rysunku nie zamalowano 1. 613, 2. 712, 3. 512, 4. 711, 5. 913, 6. 915 całej figury. Na drugim rysunku nie zamalowano 1. 613, 2. 712, 3. 512, 4. 711, 5. 913, 6. 915 figury.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ważne!
  • Aby odjąć dwa ułamki o jednakowych mianownikach, należy odjąć ich liczniki, a mianownik pozostawić bez zmiany.

 38-28=3 -28=18.
  • Odejmowanie liczników przeważnie wykonujemy w pamięci.

78-28=58.

Odejmowanie ułamków zwykłych

RtFGEcZW8wQOk1
Ćwiczenie 2
Oblicz podane różnice, a następnie uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 38-28= 1. 38, 2. 2397, 3. 517, 4. 34, 5. 1549, 6. 610, 7. 514, 8. 310, 9. 2395, 10. 926, 11. 515, 12. 1349, 13. 18, 14. 13, 15. 14, 16. 317, 17. 1547, 18. 16, 19. 717, 20. 2195, 21. 312, 22. 1128, 23. 928, 24. 714 24-14= 1. 38, 2. 2397, 3. 517, 4. 34, 5. 1549, 6. 610, 7. 514, 8. 310, 9. 2395, 10. 926, 11. 515, 12. 1349, 13. 18, 14. 13, 15. 14, 16. 317, 17. 1547, 18. 16, 19. 717, 20. 2195, 21. 312, 22. 1128, 23. 928, 24. 714 510-210= 1. 38, 2. 2397, 3. 517, 4. 34, 5. 1549, 6. 610, 7. 514, 8. 310, 9. 2395, 10. 926, 11. 515, 12. 1349, 13. 18, 14. 13, 15. 14, 16. 317, 17. 1547, 18. 16, 19. 717, 20. 2195, 21. 312, 22. 1128, 23. 928, 24. 714 914-414= 1. 38, 2. 2397, 3. 517, 4. 34, 5. 1549, 6. 610, 7. 514, 8. 310, 9. 2395, 10. 926, 11. 515, 12. 1349, 13. 18, 14. 13, 15. 14, 16. 317, 17. 1547, 18. 16, 19. 717, 20. 2195, 21. 312, 22. 1128, 23. 928, 24. 714 1117-417= 1. 38, 2. 2397, 3. 517, 4. 34, 5. 1549, 6. 610, 7. 514, 8. 310, 9. 2395, 10. 926, 11. 515, 12. 1349, 13. 18, 14. 13, 15. 14, 16. 317, 17. 1547, 18. 16, 19. 717, 20. 2195, 21. 312, 22. 1128, 23. 928, 24. 714 2128-1228= 1. 38, 2. 2397, 3. 517, 4. 34, 5. 1549, 6. 610, 7. 514, 8. 310, 9. 2395, 10. 926, 11. 515, 12. 1349, 13. 18, 14. 13, 15. 14, 16. 317, 17. 1547, 18. 16, 19. 717, 20. 2195, 21. 312, 22. 1128, 23. 928, 24. 714 3449-1949= 1. 38, 2. 2397, 3. 517, 4. 34, 5. 1549, 6. 610, 7. 514, 8. 310, 9. 2395, 10. 926, 11. 515, 12. 1349, 13. 18, 14. 13, 15. 14, 16. 317, 17. 1547, 18. 16, 19. 717, 20. 2195, 21. 312, 22. 1128, 23. 928, 24. 714 5497-3197= 1. 38, 2. 2397, 3. 517, 4. 34, 5. 1549, 6. 610, 7. 514, 8. 310, 9. 2395, 10. 926, 11. 515, 12. 1349, 13. 18, 14. 13, 15. 14, 16. 317, 17. 1547, 18. 16, 19. 717, 20. 2195, 21. 312, 22. 1128, 23. 928, 24. 714
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ważne!

Jeżeli wynik odejmowania jest ułamkiem, który można skrócić, warto to zrobić.

Na przykład:

712-112=612=12.
RrstWL6aZczn52
Ćwiczenie 3
Oblicz różnice i przedstaw wynik w postaci ułamka nieskracalnego, a następnie uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 38-18= 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 = 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 49-19= 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 = 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 912-112= 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 = 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 1415-215= 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 = 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 1124-324= 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 = 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 1318-1118= 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 = 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 1736-736= 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 = 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 2140-1340= 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812 = 1. 19, 2. 28, 3. 1036, 4. 39, 5. 45, 6. 15, 7. 14, 8. 13, 9. 518, 10. 218, 11. 13, 12. 23, 13. 824, 14. 840, 15. 1215, 16. 812
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ważne!

Jeżeli wynik odejmowania jest ułamkiem niewłaściwym, to można zapisać go w postaci liczby mieszanej. Można także skracać ułamek w liczbie mieszanej.

Na przykład:

178-58=128=148=112.
Rjf544u51fu2M2
Ćwiczenie 4
Oblicz różnice i wyniki przedstaw najpierw w postaci ułamków niewłaściwych, potem w postaci liczb mieszanych, a następnie uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 116-36= 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 139-19= 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 1912-512= 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 3415-115= 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 194-54= 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 298-38= 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129 = 1. 126, 2. 215, 3. 86, 4. 116, 5. 3315, 6. 144, 7. 268, 8. 312, 9. 113, 10. 1412, 11. 2315, 12. 314, 13. 328, 14. 324, 15. 139, 16. 113, 17. 1212, 18. 129
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Odejmowanie liczb mieszanych

R154RYIdeUKFu
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy odejmować liczby mieszane.

Spróbuj odkryć zasadę odejmowania liczb mieszanych, rozwiązując poniższe zadanie.

2
Ćwiczenie 5

Zapisz odejmowanie ilustrujące sytuację przedstawioną na rysunkach. Przeciągnij i upuść liczby w odpowiednie miejsca na grafikach.

RR8CUWc4rwDxB
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1NtJQ1fzSt8P
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1Up83IPn4Pef
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RJRgcREfdGZp0
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1cb3f9bcjjRe
Połącz w pary opisy grafik z różnicami, które one opisują. Na ilustracji przedstawione jest pewne odejmowanie. Narysowane są trzy prostokąty, z czego ostatni podzielony jest na 5 kwadratów równej wielkości. Pierwsze dwa prostokąty są zamalowane i zamalowane są cztery części trzeciego prostokąta. Narysowany jest znak minus, a za nim znajdują się dwa prostokąty, z czego drugi podzielony jest na 5 kwadratów równej wielkości. Zamalowany jest pierwszy prostokąt oraz trzy części drugiego prostokąta. Po znaku równości znajdują się dwa prostokąty, z czego drugi podzielony jest na 5 kwadratów równej wielkości. Zamalowany jest pierwszy prostokąt oraz jedna część drugiego prostokąta. Możliwe odpowiedzi: 1. 245-135=115
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ważne!
  • Aby odjąć liczby mieszane, należy najpierw odjąć ich części całkowite, a następnie części ułamkowe.

436-126=316.
  • Gdy licznik ułamka odjemnej jest mniejszy od licznika odjemnika, jedną całość pierwszej liczby zamieniamy na ułamek.

648-258=5 128-258=378.
R1GukrQw0Bk5U21
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 6
R1cYFrNyVcHPo
Oblicz podane różnice, a następnie uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 317-137= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 514-24= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 529-249= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 438-68= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 225-35= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 12113-2513= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 813-323= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 12210-5910= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 1711-1011= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 13912-121012= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112 4715-31115= 1. 358, 2. 279, 3. 47, 4. 813, 5. 2911, 6. 9913, 7. 811, 8. 145, 9. 1115, 10. 525, 11. 423, 12. 6310, 13. 434, 14. 157, 15. 59, 16. 134, 17. 1112
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 7

Zastanów się co można powiedzieć o licznikach w każdym z podpunktów.

  1. 8-8=114

  2. 8-8=134

  3. 8-8=12

  4. 6-6=213

RJASOnh8zXkxV
Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie liczby. Różnica liczników w pierwszej równości wynosi Tu uzupełnij. Różnica liczników w drugiej równości wynosi Tu uzupełnij. Różnica liczników w trzeciej równości wynosi Tu uzupełnij. Różnica liczników w czwartej równości wynosi Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.