Rodzina, ród, dynastia
Ruchoma grafika przedstawiająca wzgórza z narysowanymi oczami. Na czterech wzgórzach znajdują się pojedyncze domy. Z ich kominów unosi się dym.Niektórzy z nas mają brata, inni siostrę, niektórzy są jedynakami, a inni mają dużo rodzeństwa. Każda rodzina jest inna, niepowtarzalna, ma swoje tajemnice i anegdotyanegdoty.
Przeczytaj fragment książki lub wysłuchaj nagrania pt. Dynastia Miziołków i wypisz z niego trudne słowa, aby je utrwalić.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PddFpEFoD
Nagranie audio z odczytanym przez Elżbietę Golińską fragmentem „Dynastii Miziołków”.
Dynastia MiziołkówMiziołek – to ja. To idiotyczne przezwisko przylgnęło do mnie we wczesnym dzieciństwie. Nie miałem jeszcze dwóch lat, kiedy wyklepałem przed zdumioną rodziną pierwszą rymowaną wyliczankę: „Aniołek, miziołek, róża, bez, konwalia, balia, wściekły pies...”. Fijołek, miziołek... Wtedy wydawało mi się, że to żadna różnica... Nikt mnie w domu nie nazywa inaczej. Czasem myślę, że starzy musieliby zajrzeć do metrykimetryki, żeby przypomnieć sobie, jak mi dali naprawdę na imię!
Mamiszon – są takie dni, kiedy wydaje mi się, że to mama ma dwanaście lat, a ja trzydzieści z hakiem. Jak gra z nami w „Czarnego Piotrusia” – to zagląda w karty i kantuje. Gotuje jak nieudolny dwunastolatek – to pewne! Płacze w kinie. Gubi rękawiczki. Poza tym czyta ciągle od nowa „Chatkę Puchatka”. Czasami wolałbym, żeby mama była bardziej przytomna. Ostatnio wylali ją z komitetu rodzicielskiego, bo w obecności całego grona nazwała naszego dyra „śledziowym łebkiem”. Dam głowę, że Mamiszon ciągle jeszcze zastanawia się, kim zostanie, kiedy dorośnie.
Papiszon – ukochany zięć mojej babci. Maniak techniki komputerowej. Łakomczuch. Wiele lat temu mama prosiła o rękę pewnego faceta. (Założę się, że nie przyszło jej do głowy poczekać, aż on zrobi to pierwszy). Facet nazywał się Grześ, studiował matematykę i był potwornie roztargniony. Pewnie dlatego zgodził się, zanim zrozumiał, w co się pakuje. Nie minął rok, a już został Papiszonem. Przez chwilę my, mężczyźni, mieliśmy w domu liczebną przewagę nad Mamiszonem, który wbrew pozorom jest kobietą. Ta sytuacja była dla mamy nie do zniesienia, toteż po namyśle urodziła jeszcze dwie dziewczynki i tym samym położyła kres męskiej dominacjidominacji w domu.
Kaszydło – homo nie bardzo sapienssapiens, lat cztery i trochę. Kłamczucha i skarżypyta. Kiedy nie śpi, przebiera się za królewnę albo grzebie w moich szufladach. Inteligencja jak u strunowcastrunowca. Wstyd powiedzieć – wierzy w Świętego Mikołaja!
Mały Potwór – samiczka, trojga imion: Anna Klementyna Natalia. Jesienią skończyła rok. Pierwszą świeczkę na urodzinowym torcie najpierw zdmuchnęła, potem zjadła. Dobrze rozwinięty apetyt, gorzej z rozumem. Ma siedem zębów, na co mam dowody w postaci śladów na przegubie. W celach taktycznych udaje głupszą, niż jest w rzeczywistości – leje w majtki, pije z butelki i odmawia mówienia w ludzkim narzeczunarzeczu, a wszystko po to, żeby utrzymać posadę Ukochanego Dzidziusia Mamusi.
Źródło: Dynastia Miziołków, [w:] Joanna Olech, Dynastia Miziołków, Kraków 1997.
O autorce
Joanna Olech
Ilustratorka, publicystka i autorka popularnych książek dla dzieci. Wydała m.in. Dynastię Miziołków i serię powieści o smoku Pomponie.
Wypisz z powieści Joanny Olech pt. Dynastia Miziołków przezwiska oraz prawdziwe imiona członków rodziny.
Określ, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Papiszon jest synem Kaszydła. | □ | □ |
| Mamiszon i Papiszon są małżeństwem. | □ | □ |
| Mały Potwór to brat Miziołka. | □ | □ |
| Kaszydło i Miziołek są rodzeństwem. | □ | □ |
Stwórz drzewo genealogiczne rodziny Miziołków.
W którym z podanych słowników należy szukać definicji słów umieszczonych w przypisach?
- słownik frazeologiczny
- słownik wyrazów bliskoznacznych
- słownik języka polskiego
- słownik ortograficzny
Odpowiedz, jak rozumiesz zwrot „homo nie bardzo sapiens” i „inteligencja jak u strunowca”? Co miał na myśli Miziołek mówiąc tak o swojej siostrze?
Na podstawie opisów postaci zamieszczonych we fragmencie, sporządź o nich krótką notatkę. Wyjaśnij, w jaki sposób chłopiec przedstawia członków swojej rodziny, jakich określeń używa oraz o jakich sytuacjach opowiada.
Co kojarzy się Miziołkowi z każdym z członków rodziny i z nim samym? Dopasuj określenia do właściwych osób.
„Chatka Puchatka”, królewna, komputer, konwalia, ząb, tort, róża, rękawiczki, liczby, Święty Mikołaj, bez
| Miziołek | |
|---|---|
| Mamiszon | |
| Papiszon | |
| Kaszydło | |
| Mały Potwór |
Użyj wyobraźni i opisz Miziołka tak, jak widziałaby go wybrana przez ciebie postać z Dynastii Miziołków. Nie ograniczaj swojego poczucia humoru.
Jak myślisz, czy Miziołek istnieje naprawdę? Obejrzyj film, a wszystko się wyjaśni.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RyIkYNcIfIjeC
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza „Czy Miziołki istnieją naprawdę?". Następnie pojawia się pisarka i ilustratorka Joanna Olech. Znajduje się ona w pokoju na tle książek. Na końcu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Joanna Olech. Scenariusz i realizacja Contentplus.pl na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnego". Czerwiec 2015.
Pamiętaj, że:
ród to grupa ludzi, którzy mają wspólnego przodka;
rodzina to grupa osób, które są ze sobą spokrewnione lub spowinowacone;
dynastia to panujący ród, w którym władza jest dziedziczona z ojca na syna.
Porozmawiaj z koleżankami i kolegami z klasy na temat rodziny. W tym celu wspomóż się poniższymi pytaniami oraz poleceniem. Zapisz swoje wnioski.
Czy członkowie twojej rodziny mają przezwiska? Jeśli tak, to jakie? Skąd się wzięły?
Jak zwracasz się do mamy, taty, rodzeństwa? Jak oni zwracają się do Ciebie?
Przedstaw swoją rodzinę w sposób podobny do Miziołkowego.