Dom – czy każdy go ma?
Na ilustracji ruchoma grafika przedstawiająca wzgórza z narysowanymi oczami. Na czterech wzgórzach znajdują się pojedyncze domy. Z ich kominów unosi się dym.Stwórz zbiór skojarzeń do słowa „dom”. Zapisz rzeczowniki, przymiotniki i inne określenia tego, co przychodzi ci na myśl w związku z tym pojęciem, np. miejsce, przestrzeń, konkretne osoby, uczucia, wartości. Uzupełnij pola i umieść w dowolnym miejscu na rysunku.
Stwórz zbiór skojarzeń do słowa „dom”. Zapisz rzeczowniki, przymiotniki i inne określenia tego, co przychodzi ci na myśl w związku z tym pojęciem, np. miejsce, przestrzeń, konkretne osoby.
Przyporządkuj słowa do odpowiednich kategorii.
kamienica, fundamenty, domek jednorodzinny, radość, miłość, blok, drzwi, okna, rodzina, rodzice, rodzeństwo, dach, bezpieczeństwo, święta
| Dom – budynek | |
|---|---|
| Dom – emocje |
Zapoznaj się z definicją słownikową wyrazu „dom” i wskaż różne znaczenia tego słowa.
dom
1. budynek, budowla służąca jako miejsce zamieszkania, jako siedziba instytucji, sklepów, zakładów pracy itp.,
2. mieszkanie, pomieszczenia mieszkalne; lokal, w którym się mieszka,
3. najbliższa rodzina zamieszkująca razem; mieszkanie razem z jego domownikami,
4. zajęcia i obowiązki domowe; gospodarstwo domowe,
5. dynastia, rodzina, ród,
6. nazwa jednej z wielu instytucji o różnym charakterze, zazwyczaj zajmującej oddzielny budynek; także: nazwa budynku, w którym mieści się taka instytucja; zakład, przedsiębiorstwo, siedziba.
Wyjaśnij, czy wszyscy ludzie mają domy? Kto ich nie ma? Dlaczego?
Podaj różne typy domów, jakie znasz.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PdpivSAq2
Nagranie audio tekstu wiersza "Dom Dziecka" autorstwa Ewy Lipskiej.
Dom DzieckaTrzydzieści par pantofelków filcowych
z wyszytym na środku kwiatem tulipanu.
Trzydzieści fartuszków poplamionych sokiem
z czarnej porzeczki. Trzydzieści nieruchomych kotów
wyhaftowanych ściegiem płaskim.Trzydzieści par wyciągniętych rączek
ale tylko po łyżki do zupy mlecznej.
Trzydzieści par oczu otwieranych we śnie
aby dojrzeć rodziców na wzgórzach cukierków.Gdyby moja mamusia chciała
mogłaby być królową.
Ale musiała umrzeć
bo tatuś zmienił się w wilka.Moja mamusia była chuda
i dlatego nie mogła mnie kochać.
Ale jak tylko będzie chuda mniej
to mnie kupi na zawsze.Moja mamusia jest piękna. Mój tatuś jest silny.
Moja mamusia jest bogata. Mogłaby kupić
Amerykę Północną i złoto. A tatuś
potrafi strzelać z prawdziwego karabinu.Trzydzieści par nóżek
stoi przed nieczynną zwrotnicązwrotnicą
i oczekuje na wjazd do
domu.Źródło: Dom Dziecka, [w:] Ewa Lipska, Drugi zbiór wierszy, Kraków 1970, s. 37.
Wysłuchaj uważnie wiersza Ewy Lipskiej pt. Dom Dziecka. Zwróć uwagę, ilu jest bohaterów w utworze i jak przedstawieni są w nim rodzice. Zapisz odpowiedź.
Przeczytaj lub wysłuchaj wiersza Ewy Lipskiej pt. „Dom dziecka”. Zwróć uwagę, ilu jest bohaterów w utworze i jak przedstawieni są w nim rodzice.
Ewa Lipska
„Dom Dziecka”
Trzydzieści par pantofelków filcowych
z wyszytym na środku kwiatem tulipanu.
Trzydzieści fartuszków poplamionych sokiem
z czarnej porzeczki. Trzydzieści nieruchomych kotów
wyhaftowanych ściegiem płaskim.
Trzydzieści par wyciągniętych rączek
ale tylko po łyżki do zupy mlecznej.
Trzydzieści par oczu otwieranych we śnie
aby dojrzeć rodziców na wzgórzach cukierków.
Gdyby moja mamusia chciała
mogłaby być królową.
Ale musiała umrzeć
bo tatuś zmienił się w wilka.
Moja mamusia była chuda
i dlatego nie mogła mnie kochać.
Ale jak tylko będzie chuda mniej
to mnie kupi na zawsze.
Moja mamusia jest piękna. Mój tatuś jest silny.
Moja mamusia jest bogata. Mogłaby kupić
Amerykę Północną i złoto. A tatuś
potrafi strzelać z prawdziwego karabinu.
Trzydzieści par nóżek
stoi przed nieczynną zwrotnicą
i oczekuje na wjazd do
domu.
Określ, jakie uczucia wywołuje w tobie ten wiersz.
Opisz bohaterów lirycznych wiersza. Kim są, jak wyglądają, jak są ubrani?
Przeczytaj lub wysłuchaj wiersza pt. Dom Dziecka i wyjaśnij, czego najbardziej brakuje mieszkańcom tego domu.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PdpivSAq2
Nagranie audio tekstu wiersza "Dom Dziecka" autorstwa Ewy Lipskiej.
Ewa Lipska
– wybitna współczesna polska poetka, laureatka wielu międzynarodowych nagród literackich, związana z Krakowem i Wiedniem. Wydała m.in. tomiki: Przechowalnia ciemności, Białe truskawki, Drzazga, Miasteczko Świat. Jej utwory śpiewa m.in. Grzegorz Turnau.
Połącz rzeczowniki z epitetami, których użyła w wierszu poetka Ewa Lipska.
silny, prawdziwy, nieruchome, chuda, płaski, mleczna, filcowe, nieczynna
| pantofelki | |
| koty | |
| ścieg | |
| zupa | |
| karabin | |
| zwrotnica | |
| mamusia | |
| tatuś |
Wyjaśnij, w jaki sposób dzieci usprawiedliwiały działania rodziców, które doprowadziły do ich pobytu do Domu Dziecka. Podaj właściwe cytaty.
Wyjaśnij, jak rozumiesz ostatnią zwrotkę wiersza.
Zwrotnicą nazywamy urządzenie, które pozwala przestawiać tory kolejowe czy tramwajowe. Dzięki niej pociąg może na rozwidleniu pojechać w różne strony.
Ułóż zdanie z wyrazem „zwrotnica”.
Prawa dzieci zostały ustanowione przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Tym, aby były one przestrzegane, zajmuje się w wielu krajach, także w Polsce, Rzecznik Praw Dziecka. Najmłodsi obywatele mają prawo, m.in. do akceptacji, rozmowy, opieki i bezpieczeństwa. Napisz list do Rzecznika Praw Dziecka w sprawie warunków, które panowały w opisanym w wierszu Domu Dziecka. Możesz to zrobić tutaj lub w zeszycie.