W hesperyjskim sadzie
Sporządź notatkę na temat lipy. Uwzględnij w niej informacje na temat cech charakterystycznych (np. wyglądu, zapachu) oraz zastosowania tej rośliny (np. kwiatów, drewna).
Przeczytaj tekst lub wysłuchaj fraszki Jana Kochanowskiego pt. Na lipę.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/Pf0kgWU4n
Nagranie recytacji wiersza "Na lipę".
Na lipęGościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!
Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,
Choć się nawysszejnawysszej wzbije, a proste promienie
Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie.
Tu zawżdyzawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,
Tu słowicy, tu szpacysłowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekająnarzekają.
Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły
Biorą miód, który potym szlachciszlachci pańskie stoły.
A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadniesnadnie,
Że człowiekowi łacnołacno słodki sen przypadnie.
Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładziekładzie
Jako szczep napłodniejszyJako szczep napłodniejszy w hesperyskim sadziehesperyskim sadzie.Źródło: Jan Kochanowski, Na lipę, [w:] tegoż, Fraszki, Pieśni i Treny, Warszawa 2005, s. 31.
Z podanych wyrazów wybierz opisane we fraszce Na lipę zalety siedzenia pod lipowym drzewem i przeciągnij na ilustrację. Poprzyj je odpowiednimi cytatami. Wpisz fragmenty utworu w pola tekstowe i przeciągnij w odpowiednie miejsca.
Jan Kochanowski w wierszu Na lipę nawiązał do mitologii greckiej, wprowadzając wyrażenie 'hesperyjski sad'.
Mitologia. Wierzenia i podania Greków i RzymianGaja podarowała Herze z okazji jej ślubu z Dzeusem śliczną jabłoń, która rodziła złote owoce. Hera zasadziła drzewo w ogrodzie bogów, na najdalszym zachodzie, gdzie dzień z nocą się spotyka, i kazała je pilnować trzem siostrom, Hesperydom. Na drzewie siedział stugłowy nieśmiertelny smok, mówiący wszystkimi językami ziemi.
Źródło: Jan Parandowski, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Warszawa 1984, s. 130.
Wyjaśnij, jak właściciel traktuje lipę w podzięce za to, co od niej otrzymuje. Zacytuj odpowiedni fragment utworu Na lipę.
Jan Kochanowski
„Na lipę”
Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!/
Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,/
Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie/
Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie./
Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,/
Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają./
Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły/ Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły./
A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie,/
Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie./
Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie/
Jako szczep napłodniejszy w hesperyskim sadzie.//
Uzupełnij notatkę na temat wiersza „Na lipę”. W razie wątpliwości wykorzystaj różne źródła informacji, np. słowniki.
pieśń, stroficzny, żeńskie, stychiczny, religijnej, niedopowiedzeniem, ptaki – raki, wersie, poważnej, dąb – ząb, wyrazie, dwunastu, przedostatnia i ostatnia, trzynastozgłoskowcem, tylko ostatnia sylaba, fraszka, parzyste, trzynastu, morałem, nieparzyste, żartobliwej, puentą, trzynaście, zdaniu, dwunastozgłoskowcem
„Na lipę” autorstwa Jana Kochanowskiego to .................................................., czyli krótki utwór liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany, o różnorodnej tematyce, zwykle ................................................... Często kończy się ................................................... „Na lipę” składa się z .................................................. wersów. Utwór został napisany .................................................., co oznacza, że w każdym .................................................. występuje .................................................. sylab. Poeta zastosował rymy .................................................. (aabb) i .................................................., czyli takie, w których podobnie brzmi .................................................. sylaba, np. .................................................. Brak podziału na zwrotki oznacza, że jest to wiersz ...................................................
Napisz uprzejmą odpowiedź na zaproszenie lipy: 'Gościu siądź pod mym liściem...'.
Zredaguj, podobne do lipowego, zaproszenie, np. w imieniu soczystej trawy, sosnowego lasu lub majowego deszczyku.
Zaprojektuj plakat reklamujący 'wczasy pod lipą'.
Przygotuj tekst folderu reklamującego 'wczasy pod lipą'.