R3auqkVEUoiOY
Obraz przedstawia Romeo i Julię siedzących w ogrodzie. Julia siedzi do widza przodem. Głowę skierowała lekko w lewą stronę obrazu. Kobieta ma rozpuszczone długie, rude włosy, które spływają jej na plecy. We włosach ma niebieską opaskę z kokardą w tym samym kolorze. Ma ciemne oczy oraz czerwone, pełne usta. Kobieta ubrana jest w białą suknię, która jest wykończona niebieskimi tasiemkami w górnej części szaty. Rękawy sięgają jej do połowy ramion, a później przechodzą w luźno opadający, biały tiul. Z jej prawej strony, bokiem do widza, siedzi Romeo. Mężczyzna ujęty jest z profilu. Ma kręcone, brązowe włosy, długi i zakrzywiony nos i blond wąs. Na głowie ma czerwoną czapkę. Ubrany jest w białą koszulę, czarną kamizelkę i żółte nakładki na ramionach i przedramionach. Mężczyzna trzyma lewą dłoń na ramieniu ukochanej. W tle za parą widoczne są zielone krzewy oraz drzewa. Z prawej strony obrazu widoczna jest marmurowa, biała fontanna, w której znajduje się rzeźba. Przy Julii, z lewej strony obrazu, widoczne są zielone krzewy z długimi liśćmi i różowymi kwiatami.

Miłość poza grób… Romeo i Julia – najsłynniejsi kochankowie świata

Romeo i Julia
Źródło: Jules Salles-Wagner, Romeo i Julia, olej na płótnie (fragment obrazu), domena publiczna.

Najsłynniejsza miłość świata – tak zwykło się mówić o uczuciu, jakie połączyło literacką parę, Romea i Julię. Historia ich romantycznej i tragicznej zarazem miłości nie przestaje inspirować. Liczne wersje teatralne, filmowe i musicalowe nie poprzestają na wiernym odtworzeniu akcji dramatu Williama Shakespeare’aj0000007W9B3v28_000tp001Williama Shakespeare’a. Bohaterowie pokazywani są nie tylko w realiach z przełomu XVI i XVII stulecia, lecz także jako członkowie amerykańskich gangów albo przedstawiciele subkultury punkowej czy skinowskiej…

Już wiesz

Zapoznaj się z treścią dramatu Romeo i Julia WilliamShakespeare’a, a następnie poszukaj w tekście fragmentów mówiących o miłości.

Ro6pWC08JMCeo
Miejsce na notatki ucznia.
j0000007W9B3v28_000tp001
j0000007W9B3v28_0000000I
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Romeo i Julia WilliamShakespeare’a

Przenoszenie akcji dramatu WilliamShakespeare’a w inne realia ma nie tylko przybliżyć historię Romea i Julii współczesnemu odbiorcy. Staje się też okazją do poszukiwania przyczyn, które doprowadziły do tego, że miłość młodych ludzi skończyła się tragicznie. Czy naprawdę musiało tak się stać?

j0000007W9B3v28_0000000M
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Co się wydarzyło w Weronie?

William Shakespeare Romeo i Julia

Prolog

CHÓR
Dwa równie stare i szlachetne rody
W Weronie, gdzie się rozgrywa ta sztuka,
Wskrzeszają zamęt przycichłej niezgody:
Znów w czas pokoju krew chodniki bruka.
Gdy w sercach ojców nienawiść szaleje,
Dzieciom, wiedzionym przez los ku zagładzie,
Miłość podsuwa daremną nadzieję –
Śmierć ich dopiero koniec waśniom kładzie.
Miłość, skazana na śmierć przez nienawiść,
Której szał ciemny gubił dwie rodziny,
Aż śmierć jedynie mogła je wybawić:
Taką historię widz przez dwie godziny
Oglądać będzie tu, na naszej scenie;
Może uroni łzę na zakończenie.

j0000007W9B3v28_00000_BIB_001 Źródło: William Shakespeare, Romeo i Julia, tłum. Stanisław Barańczak, Poznań 1990, s. 7.

Po przeczytaniu w całości dramatu Romeo i Julia wykonaj ćwiczenia.

1
Ćwiczenie 1

Opisz informacje, jakie o treści utworu zdradza przytoczona w Prologu wypowiedź chóru.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 2

Wyjaśnij, czy podana na początku informacja ujawniająca treść sztuki jest pożądana z punktu widzenia czytelnika lub widza. Odpowiedź uzasadnij.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 3

Odpowiedz, czy w dramacie, oprócz powyższego fragmentu, pojawiają się wypowiedzi chóru.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 4
R1KsycftIh4Nx1
Zadanie interaktywne polega na ułożeniu działań w prawidłowej kolejności.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Tragiczna historia Romea i Julii mogła potoczyć się inaczej. Gdyby utwór był komedią, skończyłby się szczęśliwie. Do zaproponowanego poniżej początku historii dopisz w formie punktów cztery wydarzenia, które doprowadziłyby do szczęśliwego zakończenia.

1. Romeo poznaje Julię na balu.

R1PAg4iNxx7jh
Miejsce na punkt drugi.
RM6agMDIzh6av
Miejsce na punkt trzeci.
RlvOlry2lisaE
Miejsce na punkt czwarty.
R1EfXc4GKFtsw
Miejsce na punkt piąty.

6. Romeo i Julia żyją długo i szczęśliwie.

JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Zły los

Historia Romea i Julii mogła zakończyć się inaczej, jednak autor dramatu postanowił, że oboje bohaterowie umrą. Co w wersji Shakespeare’a doprowadziło do śmierci młodych ludzi? W jednej z pierwszych wypowiedzi Romea znaleźć można zapowiedź tragicznych wydarzeń. Rozmawiając o tym, czy jest sens udawać się na bal do Capulettich, młody MontecchiMontecchiMontecchi wypowiedział do Merkucja znamienne słowa.

Montecchi
William Shakespeare Romeo i Julia

Akt I, scena 4

ROMEO
Boję się, czy nie przyjdziemy za wcześnie;
Bo moja dusza przeczuwa, że jakiś
Łańcuch wydarzeń, wśród gwiazd jeszcze skryty,
Będzie miał pierwsze złowrogie ogniwo
W tym dniu, w dzisiejszej beztroskiej zabawie,
I że mojemu nieznośnemu życiu
Położy wkrótce kres przedwczesny zgon.

1 Źródło: William Shakespeare, Romeo i Julia, tłum. Stanisław Barańczak, Poznań 1990, s. 41.

Na podstawie powyższego fragmentu Romea i Julii oraz treści całego dramatu wykonaj ćwiczenia.

1
Ćwiczenie 5

Z przytoczonego fragmentu wypisz cytaty mówiące o złych przeczuciach Romea.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 6

Poszukaj w utworze Romeo i Julia innych wypowiedzi zapowiadających tragiczne wydarzenia. Zacytuj je.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 7

Napisz, co można wywnioskować z wypowiedzi bohaterów na temat ich przeczuć wskazanych przez ciebie w poprzednim ćwiczeniu.

uzupełnij treść
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Rodzice

Tragiczne zakończenie wynika nie tylko z działania losu. Ogromne znaczenie ma postawa rodziców Julii - Capulettich.

1
Ćwiczenie 8

Wyjaśnij, dlaczego państwo Capuletti pragnęli wydać córkę za Parysa.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 9

Znajdź w dramacie sceny, w których ojciec lub matka Julii rozmawiają z nią o ślubie z Parysem, a następnie poszukaj w tych scenach słów mówiących o miłości. Omów tę rozmowę.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 10

Na podstawie wyszukanych scen ustal, jak zmienia się nastawienie Julii do propozycji poślubienia Parysa przed i po poznaniu Romea. Zapisz wnioski.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 11

Postawa Julii wobec rodziców również się zmienia. Nazwij cechy charakteru, które bohaterka ujawniła w rozmowach z matką i ojcem.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 12

Poszukaj w wypowiedziach rodziców Julii słów, które świadczą o ich stosunku do córki. Omów, jakie refleksje pojawiają się na temat wzajemnych relacji w rodzinie Capulettich.

uzupełnij treść
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Ojciec Laurenty

Ślub wbrew rodzicom Julii stał się faktem za sprawą ojca Laurentego.

ReDoF2HxnWiK5
Ojciec Laurenty – ilustracja z aktu II sceny 3. Romea i Julii
Źródło: John Gilbert, domena publiczna.

Zakonnik ten był franciszkaninem. Przedstawiciele tego zgromadzenia witają się słowami: 'Pokój i dobro'. To pozdrowienie może do pewnego stopnia wyjaśnić, dlaczego ojciec Laurenty zgodził się udzielić potajemnie ślubu Julii i Romeowi.

Na podstawie treści całego dramatu Romeo i Julia wykonaj ćwiczenia.

1
Ćwiczenie 13

Poszukaj w wypowiedziach ojca Laurentego powodów, które wpłynęły na to, że pobłogosławił on związek Julii i Romea. Omów je.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 14

Wymień zalety i wady ojca Laurentego. Zilustruj każdą z cech odpowiednim cytatem.

uzupełnij treść
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Romeo i Julia

Na przebieg wydarzeń wpływ miały nie tylko charaktery rodziców Romea i Julii czy postawa ojca Laurentego, lecz także usposobienia głównych bohaterów dramatu.

R1AvO2b4KcGHI
Romeo i Julia
Źródło: Jules Salles-Wagner, Romeo i Julia, olej na płótnie, domena publiczna.

Jules Salles‑Wagner1Jules Salles‑Wagner, francuski malarz tworzący w XIX wieku, tak przedstawił kochanków z Werony. Czy twoje wyobrażenia o Romeo i Julii są podobne?

RwXQzrpcR9YuP
Ćwiczenie 15
Zadanie interaktywne polega na uzupełnieniu komórek tabeli zebranymi przez ucznia informacjami.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Zapisz dwa słowa, które kojarzą ci się z historią Romea i Julii.

R1WK7wl4KY692
Miejsce na notatki ucznia.
1
Wskazówka

W badaniach przeprowadzonych w polskich szkołach okazało się (co nie było niespodzianką), że dwa słowa najczęściej łączone z dramatem Romeo i Julia WilliamShakespeare’a to miłość i śmierć.

Pierwsze z nich kojarzy się przede wszystkim ze sceną balkonową.

1
R1Qo4DlJgqzHS
Pod balkon, na którym miała stać Julia podczas rozmowy z Romeem, przybywają do Werony co roku tysiące turystów.
Źródło: Andrea Bertozzi, licencja: CC BY-SA 4.0.
William Shakespeare Romeo i Julia

Akt II, scena 2

ROMEO
Cicho! Cóż za światło błysło w oknie?
To brzask na Wschodzie, a słońcem jest Julia! […]
To moja pani! moja ukochana! […]
Jasność tej twarzy przyćmiłaby gwiazdy,
Jak światło dzienne gasi światło lamp;
Za to jej oczy w niebie takie blaski
Słałyby poprzez powietrzne regiony,
Że ptak, światłością niezwykłą zmylony,
Śpiewałby w nocy. […]
Słyszę: mówi coś. O, przemów znowu,
Jasny aniele! bo świecisz nade mną
Jak ci skrzydlaci wysłannicy niebios,
Gdy na pokładzie ociężałych chmur
Żeglują ponad głębiną powietrza
I olśniewają zadziwione oczy
Zadzierających głowy śmiertelników.

JULIA
Romeo! Czemuż ty jesteś Romeo?
Wyrzecz się ojca i odrzuć nazwisko,
Lub, jeśli nie chcesz, powiedz, że mnie kochasz,
A ja wyrzeknę się swojego rodu. […]
Tylko nazwisko twoje jest mi wrogiem.
Ty jesteś sobą – nie żadnym Montecchim. […]
O zmień nazwisko, nazwij się inaczej!
Cóż znaczy nazwa? To, co zwiemy różą,
Pod inna nazwą nie mniej by pachniało. […]
To ty, Romeo?
To ty, Montecchi?

ROMEO
Jeśli mi rozkażesz,
Nie będę ani jednym, ani drugim. […]

JULIA
Jak tu trafiłeś? Kto ci wskazał drogę?

ROMEO
Miłość mnie wsparła zachętą i radą,
A ja jej za to użyczyłem oczu.
Choć żaden ze mnie nawigator, jednak
Zaryzykowałbym rejs przez Pacyfik,
Gdyby na drugim brzegu czekał skarb
Taki jak ty.

JULIA
[…]
Czy ty mnie kochasz? Wiem, że powiesz 'tak',
A ja uwierzę […].
Tak, jestem może dla ciebie zbyt czuła,
Możesz pomyśleć, że się mało cenię;
Lecz wierz mi – będę na pewno wierniejsza
Od tych, co sprytniej umieją się droczyć.
Powinnam była trzymać cię na dystans,
Przyznaję – ale i tak podsłuchałeś,
Co sama sobie szeptałam o mojej
Wielkiej miłości. […]
A czegóż pragniesz?

ROMEO
Abyś moje śluby
Odwzajemniła przysięgą miłości. […]

JULIA
[…]
Jeśli masz wobec mnie godne zamiary,
Jeśli mnie chcesz za żonę – przyślę jutro
Posłańca, a ty przekaż mi przez niego,
Kiedy i gdzie chcesz dopełnić obrzędu;
A wtedy złożę los mój u twych stóp,
Gotowa iść za tobą na kraj świata. […]
O której godzinie
Przysłać posłańca?

ROMEO
O dziewiątej rano.

JULIA
Przyślę. Do rana jeszcze ze dwadzieścia
Lat. Nie pamiętam, po co cię wołałam.

ROMEO
Poczekam tutaj, aż sobie przypomnisz.

JULIA
Wtedy zapomnę, na co czekasz – zdolna
Tylko do myśli, że mi z tobą dobrze.

ROMEO
A ja wciąż będę czekać, abyś głębiej
Zapominała – i sam też zapomnę,
Że mógłbym żyć gdzie indziej niż przy tobie.

2 Źródło: William Shakespeare, Romeo i Julia, tłum. Stanisław Barańczak, Poznań 1990, s. 56–64.
RcY72LtmJRRic
Ford Madox Brown Romeo i Julia
Źródło: Ad Meskens, 1869, Delaware Art Museum, Wilmington, licencja: CC BY-SA 4.0.
Polecenie 3

Tak wyobrażał sobie pożegnanie kochanków XIX‑wieczny angielski malarz Ford Madox Brownj0000007W9B3v28_000tp002Ford Madox Brown. Czy – twoim zdaniem – przedstawiając głównych bohaterów, malarz dokładnie wczytał się w tekst dramatu? Odpowiedź uzasadnij.

Rcl9wCWqJBMYi
Miejsce na notatki ucznia.
Polecenie 3

Wyobraź sobie scenę pożegnania Romea i Julii. Opisz ją.

RZVaseXRTl100
Miejsce na notatki ucznia.

Po przeczytaniu przytoczonego powyżej fragmentu Romea i Julii wykonaj ćwiczenia

1
Ćwiczenie 16

Wykorzystując odpowiednie cytaty, udowodnij, że Romeo wielbi urodę swej wybranki.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 17

Wymień obawy, jakie wyraża Julia w rozmowie z Romeem.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 18

Przedstaw decyzję, jaką podejmują zakochani. Napisz, czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że ich zamiary są zbyt śmiałe i ryzykowne. Uzasadnij swoje zdanie.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 19

Spośród znanych ci tekstów kultury wymień te, w których pojawia się motyw śmierci kochanków.

uzupełnij treść
Dla zainteresowanych

Obejrzyj fragment jednego z kinowych hitów końca XX wieku. To film Zakochany Szekspir (reż. John Maddenj0000007W9B3v28_000tp003John Madden, 1998), w którym przedstawiono fikcyjne okoliczności powstania Romea i Julii. Sprawdź w tekście dramatu, czy w trakcie kręcenia przedstawionej sceny twórcy filmu korzystali z dzieła WilliamShakespeare’a.

j0000007W9B3v28_000tp002
j0000007W9B3v28_000tp003
JPOL_E3_E4_Konteksty

William Shakespeare o miłości

William Shakespeare Dwaj panowie z Werony II 2

Prawdziwa miłość zawsze milczy:
Wyrazem prawdy są czyny, nie słowa.

j0000007W9B3v28_00000_BIB_002 Źródło: William Shakespeare, Dwaj panowie z Werony II 2, [w:] tegoż, Szekspir o miłości, tłum. Leon Ulrich, Stanisław Barańczak, Jan Kasprowicz, wybór Helen Exley, Częstochowa 2001, s. 12.
William Shakespeare Wenus i Adonis LXI

Żądza to węgiel,
który gasić trzeba,
inaczej serce w perzynę obróci.
Morze ma brzegi,
miłość nie ma granic.

j0000007W9B3v28_00000_BIB_003 Źródło: William Shakespeare, Wenus i Adonis LXI, [w:] tegoż, Szekspir o miłości, tłum. Leon Ulrich, Stanisław Barańczak, Jan Kasprowicz, wybór Helen Exley, Częstochowa 2001, s. 14.
William Shakespeare Stracone zachody miłości IV 3

Miłość natomiast, której się uczymy
Z kobiecych oczu, nie zamknięta w murach
Mózgu, wraz z ruchem żywiołów przenika
Z szybkością myśli wszystkie nasze władze,
Podwaja każdą z nich, przydaje mocy
Przerastającej jej zwykłe wymiary.
Oczom kochanka daje ostrość
Taką, że orzeł zda się przy nim ślepcem;
Uszom – słuch taki, że każdy szmer słyszą
Czujniej niż ucho wprawnego złodzieja…

j0000007W9B3v28_00000_BIB_004 Źródło: William Shakespeare, Stracone zachody miłości IV 3, [w:] tegoż, Szekspir o miłości, tłum. Leon Ulrich, Stanisław Barańczak, Jan Kasprowicz, wybór Helen Exley, Częstochowa 2001, s. 25.
William Shakespeare Jak wam się podoba V 2

Kochać to składać się z ulotnych rojeń,
Z namiętnych pragnień i nieśmiałych marzeń,
Z pokory, hołdu, czci i uwielbienia,
Z cierpliwych starań, niecierpliwych żądz,
Z czystości, wytrwałości, posłuszeństwa.

j0000007W9B3v28_00000_BIB_005 Źródło: William Shakespeare, Jak wam się podoba V 2, [w:] tegoż, Szekspir o miłości, tłum. Leon Ulrich, Stanisław Barańczak, Jan Kasprowicz, wybór Helen Exley, Częstochowa 2001, s. 40.
William Shakespeare Wieczór Trzech Króli I 1

Jeżeli miłość żywi się pokarmem
Muzyki – grajcie, aż poczuję przesyt,
Aż mój apetyt osłabnie z nadmiaru
I skona. Znów ta kadencja melodii:
Musnęła ucho jak łagodny powiew,
Rozchylający tchnieniem płatki fiołków,
Aby i kraść im, i darować woń.

j0000007W9B3v28_00000_BIB_006 Źródło: William Shakespeare, Wieczór Trzech Króli I 1, [w:] tegoż, Szekspir o miłości, tłum. Leon Ulrich, Stanisław Barańczak, Jan Kasprowicz, wybór Helen Exley, Częstochowa 2001, s. 49.
William Shakespeare Stracone zachody miłości IV 3

Poeta nie śmie w dłoń wziąć pióra,
Dopóki miłość nie wmiesza mu w inkaust
Swych westchnień – wtedy dopiero strofami
Olśni dzikusa nawet, a w tyranie
Zasieje ziarno łagodnej pokory.

j0000007W9B3v28_00000_BIB_007 Źródło: William Shakespeare, Stracone zachody miłości IV 3, [w:] tegoż, Szekspir o miłości, tłum. Leon Ulrich, Stanisław Barańczak, Jan Kasprowicz, wybór Helen Exley, Częstochowa 2001, s. 62.
William Shakespeare Wenus i Adonis CXXXIV

Miłość to słońce po deszczu radosne,
Żądza to burza po słonecznej krasie;
Miłość oznacza wiecznie świeżą wiosnę,
Żądza to zima w na pół letnim czasie;
Miłość jest skromna, żądza nadużywa,
Miłość jest prawdą, żądza jest fałszywa!

j0000007W9B3v28_00000_BIB_008 Źródło: William Shakespeare, Wenus i Adonis CXXXIV, [w:] tegoż, Szekspir o miłości, tłum. Leon Ulrich, Stanisław Barańczak, Jan Kasprowicz, wybór Helen Exley, Częstochowa 2001, s. 71.
William Shakespeare Jak wam się podoba III 5

Kto czuje szczery żal, ten pragnie ulżyć.
Jeśli ból kogoś, kto pragnie miłości,
Żal w tobie budzi, daj mu swoją miłość:
Żal i ból znikną, jakby ręką odjął.

j0000007W9B3v28_00000_BIB_009 Źródło: William Shakespeare, Jak wam się podoba III 5, [w:] tegoż, Szekspir o miłości, tłum. Leon Ulrich, Stanisław Barańczak, Jan Kasprowicz, wybór Helen Exley, Częstochowa 2001, s. 84.
William Shakespeare Sonet 147

Miłość mnie jak gorączka rozszalała trawi,
Łaknąc czegoś, co jeszcze przedłuży chorobę,
Karmiąc się tym, co opór zdrowia we mnie dławi,
Sycąc dziki apetyt swój wszelkim sposobem.

Lekarz – rozsądek – dawno porzucił pacjenta,
Gniewny, że każdą z recept mam w tak niskiej cenie,
I dzisiaj sam w rozpaczy widzę, że zawzięta
Żądza woli już raczej śmierć niż wyleczenie.

Za późno na kurację zresztą; medykament
Żaden tu nie pomoże, gdy w myśli i w mowie
Nic jeno ciemność, obłęd i rosnący zamęt;

A prawda, którą z rzadka sobie uzmysłowię,
Dobija mnie: rzekomo tak promienna pani
Mego serca jest mroczna niby dno otchłani.

j0000007W9B3v28_00000_BIB_00A Źródło: William Shakespeare, Sonet 147, [w:] tegoż, Sonety, tłum. Stanisław Barańczak, Kraków 2003, s. 175.
William Shakespeare Sonet 148

Czemuż mi, nieszczęsnemu, miłość dała oczy
Nie odzwierciedlające prawdziwych widoków?
Lub, jeśli wzrok nie kłamie – cóż mój umysł mroczy,
Że osąd nie chce zrzucić ciężkich błędu oków?

Czy pięknym ma być to, co oko za takowe
Uważa, choćby cały świat twierdził inaczej?
Jeżeli nie – widocznie miłość tak nam głowę
W zawrót wprawia, że oko nigdy nie zobaczy

Prawdy. Jak zresztą miałoby ją dostrzec, pytam,
Dręczone bezsennością, solą łez trawione?
Nie dziw, że w tym, co widzę, mylne sensy czytam:

I słońce nic nie widzi poprzez chmur przesłonę.
O, Miłości przebiegła – łzami, co tak płyną,
Oślepiasz, bym nie dojrzał, żeś ty łez przyczyną!

j0000007W9B3v28_00000_BIB_00B Źródło: William Shakespeare, Sonet 148, [w:] tegoż, Sonety, tłum. Stanisław Barańczak, Kraków 2003, s. 175.
1
Ćwiczenie 20

Na podstawie powyższych fragmentów utworów WilliamShakespeare’a wyjaśnij, czym jest miłość.

uzupełnij treść
Polecenie 4

Na podstawie dwóch wybranych przez ciebie fragmentów utworów WilliamShakespeare’a napisz notatkę syntetyzującą na temat: 'Rola miłości w życiu człowieka'. Twoja wypowiedź powinna liczyć 60–90 wyrazów.

RyryKT4VK4w8y
Miejsce na notatki ucznia.
JPOL_E3_E4_Konteksty

Kobiece spojrzenie na miłość

Halina Poświatowska *** (jestem Julią)

Jestem Julią
mam lat 23
dotknęłam kiedyś miłości
miała smak gorzki
jak filiżanka ciemnej kawy
wzmogła
rytm serca
rozdrażniła
mój żywy organizm
rozkołysała zmysły
odeszła

Jestem Julią
na wysokim balkonie
zawisła
krzyczę wróć
wołam wróć
plamię
przygryzione wargi
barwą krwi
nie wróciła

Jestem Julią
mam lat tysiąc
żyję

j0000007W9B3v28_00000_BIB_00C Źródło: Halina Poświatowska, *** (jestem Julią), [w:] Od Staffa do Wojaczka. Poezja polska 1939–1985. Antologia, t. 2, wybór Bohdan Drozdowski, Bohdan Urbankowski, Łódź 1988, s. 294–295.
Halina Poświatowska *** (jestem dla ciebie czuła)

jestem dla ciebie czuła
jak dla pszczół
cierpki zapach kwiatu

jestem dla ciebie dobra
jak dla zmęczonych skrzydeł ptaka
rozchwiana gałąź

złoto
opadam na twe powieki
uśmiechem
odpędzam myśli — kąśliwe osy

to noc
dała mi ciebie
ogromna noc
w której gubiłam rozrzucone po płótnie włosy

jesteś
jak księżyc wyraźny
świecisz
na moim chłodnym niebie

modlę się do ciebie
jaka to religia
w której czci się usta
wygiętego boga przedświtów
ach religia
wspaniali bluźniercy
jesteśmy sobie
zamkniętym czworokątnym światem

j0000007W9B3v28_00000_BIB_00D Źródło: Halina Poświatowska, *** (jestem dla ciebie czuła), [w:] tejże, Poezja 1, Kraków 1997, s. 58–59.
Polecenie 5

Po przeczytaniu dwóch przytoczonych wierszy Haliny Poświatowskiej, jednej z najciekawszych poetek polskich XX wieku (przez krytykę uważanej za twórczynię kobiecej liryki), odpowiedz pisemnie na poniższe pytanie.

Jaka odwieczna prawda o kobietach i miłości ukryta jest w słowach: 'Jestem Julią/mam lat tysiąc/żyję'?

R16v3rsZCOjjS
Miejsce na notatki ucznia.
JPOL_E3_E4_Konteksty

Piórem wieszcza

Cyprian Kamil Norwid W Weronie

I
Nad Kapuletich i Montekich domem,
Spłukane deszczem, poruszone gromem,
Łagodne oko błękitu.

II
Patrzy na gruzy nieprzyjaznych grodów,
Na rozwalone bramy do ogrodów --
I gwiazdę zrzuca ze szczytu;

III
Cyprysy mówią, że to dla Julietty,
Że dla Romea -- ta łza znad planety
Spada… i groby przecieka;

IV
A ludzie mówią, i mówią uczenie,
Że to nie łzy są, ale że kamienie,
I -- że nikt na nie… nie czeka!

j0000007W9B3v28_00000_BIB_00E Źródło: Cyprian Kamil Norwid, W Weronie, [w:] tegoż, Poezja i dobroć. Wybór z utworów, Warszawa 2003, s. 153.

Po przeczytaniu utworu W Weronie Cypriana Kamila Norwida wykonaj ćwiczenia.

1
Ćwiczenie 21

Wyjaśnij, kto jest podmiotem lirycznym w wierszu.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 22

Odpowiedz, czym jest 'łagodne oko błękitu'.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 23

Wyjaśnij, czym są opisane w wierszu 'łzy'.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 24

Scharakteryzuj stosunek podmiotu lirycznego w wierszu do ludzi 'mówiących uczenie'.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 25

Wyjaśnij, po czyjej stronie opowiada się podmiot liryczny w wierszu i co o tym świadczy.

uzupełnij treść
1
Ćwiczenie 26

Wytłumacz na podstawie wiersza W Weronie, jak ludzie postrzegają świat i jak uczą się na przykładach z historii.

uzupełnij treść
Polecenie 6

Opisz skojarzenia, jakie wywołuje w tobie obraz 'spadającej gwiazdy'.

R13Ll6oKshwb2
Miejsce na notatki ucznia.
Polecenie 7

Wyjaśnij, kto - według ciebie - ma rację: ludzie czy cyprysy. Odpowiedź uzasadnij.

R1O7G7IExo1W6
Miejsce na notatki ucznia.
JPOL_E3_E4_Preteksty

Czy świat nie kocha miłości?

Polecenie 8

Choć śmierć Romea i Julii to efekt splotu przypadków, o najsłynniejszych kochankach mówi się, że woleli odejść z tego świata, niż porzucić miłość. Ta postawa jest postrzegana przez psychologów jako typowa dla wieku, w którym byli główni bohaterowie dramatu. Opisz niebezpieczeństwa związane z tak silnym odczuwaniem miłości.

R1ilgl7jCq8Kz
Miejsce na notatki ucznia.
Polecenie 9

Często mówi się, że współczesny świat jest pełen brutalności i komercji. Odpowiedz, czy dziś możliwa jest miłość Romea i Julii. Przedstaw swoją opinię, podając argumenty.

R1dws48IIILGe
Miejsce na notatki ucznia.
JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Zadaniowo

Polecenie 10

Co by było, gdyby... Wymyśl dalszy ciąg historii Romea i Julii, wybierając z poniższych propozycji trzy warianty:

  • Romeo nie poszedł na bal do Capulettich;

  • ojciec Julii nie jest w konflikcie z ojcem Romea;

  • Julia wychodzi za mąż za Parysa;

  • Tybalt nie spotkał się na ulicy z Merkucjem;

  • Julia nie zdobyła specyfiku, którego zażycie imituje śmierć;

  • list do Romea został wysłany do Mantui.

R1QO4ZtSSD6xm
Miejsce na historię ucznia.
Polecenie 11

Wciel się w osobę oskarżyciela lub obrońcy ojca Laurentego i napisz tekst, w którym ocenisz czyny bohatera.

R1OJIxZ88SWZH
Miejsce na ocenę ucznia.
Polecenie 12

Napisz wypracowanie na temat: 'Śmierć Romea i Julii to dowód na klęskę miłości' lub 'Śmierć Romea i Julii to dowód na zwycięstwo miłości'. Rozważ problem, odwołując się do:

  • Romea i Julii WilliamShakespeare'a;

  • wybranej lektury obowiązkowej;

  • wybranego tekstu kultury.

Przedstaw również swoje zdanie i je uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 400 wyrazów.

R18CnqKa8njJU
Miejsce na wypracowanie ucznia.
Polecenie 13

Napisz wypracowanie na temat: 'Miłość - siła niszcząca czy budująca?'. Rozważ problem, odwołując się do:

  • Romea i Julii WilliamShakespeare'a;

  • wybranej lektury obowiazkowej;

  • wybranego tekstu kultury.

Przedstaw również swoje zdanie i je uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 400 wyrazów.

RG87W1kVTrseP
Miejsce na wypracowanie ucznia.
Polecenie 14

Wciel się w postać Romea lub Julii i napisz list do wymyślonej osoby. W liście opowiedz o swojej wielkiej miłości.

R1JgxMTeIQMIg
Miejsce na list ucznia.
Polecenie 15
R3GMYtKwLbG5k
Zadanie interaktywne polega na stworzeniu krzyżówki.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 15

Wyobraź sobie, że masz możliwość przeprowadzenia wywiadu z Romeem lub Julią. Zredaguj pięć pytań, które można by zadać bohaterom sztuki.

Rnntn4ObkqenY
Miejsce na notatki ucznia.
R1QxJNPC6ZHAN1
Zadanie interaktywne polega na uszeregowaniu słów kluczy w hierarchii ważności (według ucznia).
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Zapoznaj się z poniższymi słowami kluczami związanymi z lekcją, a następnie zaproponuj ich własną kolejność. Możesz kierować się tym, co cię zaciekawiło, poruszyło, zaskoczyło itp. Przygotuj krótkie uzasadnienie swojej propozycji. Słowa klucze: dramat, tragedia, prolog, miłość.

R1PpohqV33E8T
Miejsce na notatki ucznia.