Ukryte w słowach
W czym pisarz podobny jest do Stwórcy? Czy słowa mają moc tworzenia? Czy istnieją wyrazy, które pachną lub brzmią?
Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tej lekcji. Zapraszam do poznania siły słów.
Dopisz po kilka skojarzeń do każdego z podanych wyrazów. Mogą to być określenia, nazwy lub czynności.
słońce
ziemia
morze
góry
pole
koniec
Odkryj znaczenie podanych związków frazeologicznych. Dopasuj do nich poprawne wyjaśnienia.
pisać brzydko, niewyraźnie; bazgrać, pisać teksty nieprzeznaczone do druku, coś jest komuś przeznaczone, pisać w pośpiechu, byle jak, zrobić coś dziwnego, nietrwałego, nie można na to liczyć
| pisać jak kura pazurem | |
| pisać do szuflady | |
| pisać na kolanie | |
| palcem na wodzie pisane | |
| coś jest komuś pisane | |
| zapisać coś węglem w kominie |
Wysłuchaj nagrania wiersza Marcina Brykczyńskiego pt. 'Słowa'. Kim jest bohater liryczny wiersza? Opisz go w kilku zdaniach.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PlF6EAFW4
recytacja wiersza "Słowa" - nagranie audio
Napisz, kim jest podmiot liryczny wiersza M. Brykczyńskiego 'Słowa'.
SłowaNa początku był papier, czysty, śnieżnobiały,
Potem zjawił się Pisarz z piórem doskonałym.
Zręcznie w papier wymierzył zaostrzonym końcem
I napisał leciutko pierwsze słowo: SŁOŃCE.
I zrobiło się jaśniej jakoś i weselej,
A on dalej wciąż pisał liter i słów wiele;
Słowo ZIEMIA, co pięknie zapachniało ziemią,
Słowo MORZE, gdzie fale w ciche noce drzemią,
Słowo GÓRY, gdzie rzeka źródło znaleźć może,
Słowo POLE, co w lecie tak się złoci zbożem,
Każde inne i to jest właśnie niepojęte,
Bo wszystkie napisane czarnym atramentem.
A on czernią na bieli pisał nowe słowa
I pod wieczór historia była już gotowa.
Więc przeczytał ją jeszcze, rozprostował dłonie
I na końcu napisał nowe słowo – KONIEC.
Schował pióro i zniknął, choć to dziwna sprawa,
Ale przedtem litery strzepnął do rękawa
I na białym papierze nic nie pozostało
Tak jak było, tak znowu czysto jest i biało.Źródło: Marcin Brykczyński, Słowa, [w:] tegoż, Czarno na białym, Warszawa 1988, s. 18–22.
Przedstaw sytuację opisaną w wierszu pt. 'Słowa'.
Na podstawie poprzedniego ćwiczenia napisz, na jakie zmysły działają opisy poszczególnych elementów krajobrazu.
Stwórz metaforyczne opisy poniższych słów. Zadbaj, aby działały na różne zmysły.
LAS
KSIĘŻYC
MIASTO
TĘCZA
Przeczytaj fragment 'Księgi Rodzaju' i opisz podobieństwa i różnice między biblijnym Bogiem Stwórcą a pisarzem z wiersza 'Słowa'.
Księga Rodzaju1,1 Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. [...]
3 Wtedy Bóg rzekł: «Niechaj się stanie światłość!» I stała się światłość. [...]
6 A potem Bóg rzekł: «Niechaj powstanie sklepienie w środku wód i niechaj ono oddzieli jedne wody od drugich!» [...]
9 A potem Bóg rzekł: «Niechaj zbiorą się wody spod nieba w jedno miejsce i niech się ukaże powierzchnia sucha!»
10 Bóg nazwał tę suchą powierzchnię ziemią, a zbiorowisko wód nazwał morzem.
11 Rzekł: «Niechaj ziemia wyda rośliny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona». I stało się tak. […]
14 A potem Bóg rzekł: «Niechaj powstaną ciała niebieskie, świecące na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy, aby wyznaczały pory roku, dni i lata;
15 aby były ciałami jaśniejącymi na sklepieniu nieba i aby świeciły nad ziemią». […]
20 Potem Bóg rzekł: «Niechaj się zaroją wody od roju istot żywych, a ptactwo niechaj lata nad ziemią, pod sklepieniem nieba!» […]
24 Potem Bóg rzekł: «Niechaj ziemia wyda istoty żywe różnego rodzaju: bydło, zwierzęta pełzające i dzikie zwierzęta według ich rodzajów!» I stało się tak. […]
26 A wreszcie rzekł Bóg: «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!» […]
2,2 A gdy Bóg ukończył w dniu szóstym swe dzieło, nad którym pracował, odpoczął dnia siódmego po całym swym trudzie, jaki podjął.
3 Wtedy Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym; w tym bowiem dniu odpoczął po całej swej pracy, którą wykonał, stwarzając.Źródło: Księga Rodzaju, [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 1980, s. 24–25.
Łacińska sentencja „Finis coronat opus” oznacza 'Koniec wieńczy dzieło'. Czy, twoim zdaniem, sentencja ta łączy się z treścią wiersza? Uzasadnij odpowiedź.
Uzupełnij luki przysłówkami z wiersza.
Działanie: .................. wymierzył. Efekt: zrobiło się ................ i ...............
Działanie: ................ napisał. Efekt: ................ zapachniało.
Stwórz własny obraz poetycki, wykorzystując wyrazy zawarte w poprzednim ćwiczeniu oraz wybrane przez siebie rzeczowniki podane poniżej.
Pamiętaj, że obraz poetycki to obrazek, scenka, świat stworzony w utworze i wyraźnie przedstawiony w danym fragmencie tak, żeby czytelnik mógł sobie wyobrazić jego wygląd. W tworzeniu obrazu poetyckiego wykorzystuje się środki stylistyczne, np. epitety, porównania, metafory.
Rzeczowniki: śnieg, niebo, kruk, jabłko.
W wyrazach mogą 'ukrywać się' inne słowa. Utwórz jak najwięcej wyrazów z liter słowa KOBRA i zapisz je tutaj lub w zeszycie.