Ilustracja interaktywna przedstawiająca w uproszczonej formie graficznej kilkanaście głów w kolorze brązowym znajdujących się na pustyni. Przypominają one kamienne rzeźby z Wyspy Wielkanocnej. Niektóre z nich się śmieją.
Czy da się zapamiętać wszystkie ciekawe wydarzenia? Co zrobić, kiedy nikomu nie można się zwierzyć? Zawsze można to opisać w pamiętniku. Czy ty piszesz pamiętnik? Może znasz kogoś, kto prowadzi takie zapiski?
Polecenie 1
Przeczytaj tekst informacyjny O pamiętniku i zaznacz w nim te fragmenty, które odpowiadają na pytania:
Jakim językiem pisany jest pamiętnik?
Do kogo autor pamiętnika kieruje wypowiedź?
Jakie wydarzenia opisuje się w pamiętniku?
Jakie inne opisy pojawiają się w pamiętniku?
R1OZ1LnD2COia
O pamiętniku
Pamiętnik pisany jest w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Jest osobistą relacją z wydarzeń rozgrywających się w życiu autora. Zapiski w pamiętniku prowadzone są na użytek własny, aby zapamiętać wydarzenia, rozmowy, przemyślenia istotne dla autora. Nie jest on przeznaczony dla innych czytelników.
Pamiętnik może być pisany językiem potocznym, nawet gwarą uczniowską. Pojawiają się w nim opisy uczuć, przeżyć i refleksje, a nie jedynie suche fakty. Emocje można wyrażać nie tylko słowami, lecz również znakami interpunkcyjnymi: wykrzyknikiem, pytajnikiem, wielokropkiem oraz wyróżnikami literowymi.
Teksty pamiętnikarskie dawniej zapisywane były w specjalnych zeszytach. Dziś mogą też być prowadzone w komputerze. Celem pamiętnika jest przelanie na papier radości, czasem złości i gniewu, a także zanotowanie własnych obserwacji lub przemyśleń związanych z wydarzeniami, jakie miały miejsce w życiu autora.
Ćwiczenie 1
W jaki sposób można w pamiętniku wyrazić uczucia?
R1AmLyD4gd3B8
Aby wyrazić emocje i uczucia należy je nazwać, stosując rzeczowniki lub przymiotniki i opisać.
Uczucia można wyrazić, stosując zdania oznajmujące lub pytające. Emocje można wyrazić, stosując zdania wykrzyknikowe, wyróżniki literowe, znaki interpunkcyjne np. wykrzyknik, wielokropek, pytajnik.
Ćwiczenie 2
Wysłuchaj uważnie nagrania i odpowiedz na pytanie: Co to za rodzaj wypowiedzi? Uzasadnij swoją odpowiedź.
RLTFH4vDd5Ifx
R123BaYawoG8D
Zwróć uwagę na to, kto opowiada o wydarzeniach oraz w jakiej formie występują czasowniki.
Nagranie jest fragmentem pamiętnika dziewczynki, która opisuje swoje przeżycia. Czasowniki występują w pierwszej osobie liczby pojedynczej.
Przeczytaj uważnie tekst i odpowiedz na pytania: Co to za rodzaj wypowiedzi? Dlaczego tak sądzisz?
Fragment z pamiętnika Dorotki czyta Elżbieta Golińska.
Anna Kamieńska 'Piątek'.
Ładne są kwiaty
gwiazdy i zwierzęta
Ładne motyle
i słonie
ale najładniejsza jest Misia
jamnik
wczoraj urodziła pięć małych jamniczków
z zamkniętymi oczami
z czerwonymi języczkami
z mięciutkimi uszami
jeszcze nie pozwala nikomu
brać ich na ręce.
To jest mój pierwszy wiersz. Bardzo prawdziwy. Bo to się zdarzyło naprawdę. A stało się to dlatego, że babcia podarowała mi ten pamiętnik. No nie! Nie dlatego Misia urodziła małe, ale wszystko działo się jednocześnie i tak mi wyszło. Jednocześnie były moje urodziny. Mam dziesięć lat. Jestem już duża. Nawet pantofle mamy są na mnie prawie dobre. Ćwiczę się w nich w chodzeniu na wysokich obcasach. Oczywiście, kiedy nikt nie widzi. To jest bardzo trudne. Jak ta mama może chodzić w takich butach? Chodzić? Moja mama nigdy nie chodzi. Tata mówi, że moja mama biega. A jak nie biega, to jeździ maluchem. O, słyszę trzask na dole. To mama zatrzaskuje drzwi od swojego malucha i odjeżdża w siną dal. Tata tak mówi – w siną dal. W istocie mama jedzie do szpitala, bo wreszcie dziś rano urodził się Kuba. Czy ja coś nie kręcę? Więc kto się właściwie urodził, jamniki czy Kuba? – Dom wariatów! – mówi tata, ale oczy jego się śmieją. A babcia drepce w sionce i przesadza swoje aplegierki, bo już czas, niedługo wiosna. Pod ręką babci wszystko się zieleni. Roślinki też się mnożą pod jej ręką. I tego już za wiele. Tu jamniki, tu Kuba, a tu jeszcze ta zielenina. Taki dom.
Ćwiczenie 3
Kto jest autorem pamiętnika? Nazwij uczucia wyrażone w tym fragmencie. Jakie zdania zostały użyte?
R1RQa0EsQvOSZ
Należy zwrócić uwagę na sposób, w jaki dziewczynka relacjonuje bieżące wydarzenia oraz jak informuje o swoim nastroju.
Autorką pamiętnika jest dziesięcioletnia Dorotka. To dziewczynka wychowująca się w szczęśliwej rodzinie. Cieszy się, bo właśnie oszczeniła się jej jamniczka i rano urodził się Kuba. Jest dumna z siebie, bo napisała swój pierwszy wiersz. W pamiętniku zastosowała krótkie zdania pojedyncze, zdania pytające i wykrzyknikowe.
1
Ćwiczenie 4
Przeczytaj fragment pamiętnika Dorotki i odpowiedz na pytania.
Kiedy dziewczynka pisała o przedstawionych wydarzeniach?
Jak sądzisz, dlaczego określenie czasu w pamiętniku jest ważne?
Zapisz odpowiedzi tutaj lub w zeszycie.
Zwróć uwagę, czy w pamiętniku podano godziny, daty, nazwy dni tygodnia: poniedziałek, wtorek, środa, czwartek, piątek, sobota, niedziela. Czy określono pory dnia, roku itp.?
Dorotka pisała ten fragment pamiętnika w dniu swoich urodzin. Określenie czasu w pamiętniku pomaga zachować chronologię wydarzeń, czyli uporządkować wydarzenia od najstarszych do najnowszych. Czytając go za jakiś czas, łatwiej można się cofnąć i odnaleźć datowany wpis.
PiątekAnna Kamieńska
Anna KamieńskaPiątek
Ładne są kwiaty gwiazdy i zwierzęta Ładne motyle i słonie ale najładniejsza jest Misia jamnik wczoraj urodziła pięć małych jamniczków z zamkniętymi oczami z czerwonymi języczkami z mięciutkimi uszami jeszcze nie pozwala nikomu brać ich na ręce.
To jest mój pierwszy wiersz. Bardzo prawdziwy. Bo to się zdarzyło naprawdę. A stało się to dlatego, że babcia podarowała mi ten pamiętnik. No nie! Nie dlatego Misia urodziła małe, ale wszystko działo się jednocześnie i tak mi wyszło. Jednocześnie były moje urodziny. Mam dziesięć lat. Jestem już duża. Nawet pantofle mamy są na mnie prawie dobre. Ćwiczę się w nich w chodzeniu na wysokich obcasach. Oczywiście, kiedy nikt nie widzi. To jest bardzo trudne. Jak ta mama może chodzić w takich butach? Chodzić? Moja mama nigdy nie chodzi. Tata mówi, że moja mama biega. A jak nie biega, to jeździ maluchem. O, słyszę trzask na dole. To mama zatrzaskuje drzwi od swojego malucha i odjeżdża w siną dal. Tata tak mówi – w siną dal. W istocie mama jedzie do szpitala, bo wreszcie dziś rano urodził się Kuba. Czy ja coś nie kręcę? Więc kto się właściwie urodził, jamniki czy Kuba? – Dom wariatów! – mówi tata, ale oczy jego się śmieją. A babcia drepce w sioncetSmTDrMJZ9_000tp001sionce i przesadza swoje aplegierkitSmTDrMJZ9_000tp002aplegierki, bo już czas, niedługo wiosna. Pod ręką babci wszystko się zieleni. Roślinki też się mnożą pod jej ręką. I tego już za wiele. Tu jamniki, tu Kuba, a tu jeszcze ta zielenina. Taki dom.
unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Anna Kamieńska, Piątek, [w:] Anna Kamieńska, Dom w domu, Warszawa 1999.
RUSV8xpUyZZGg
1
Ćwiczenie 5
Co działo się w dniu opisanym przez Dorotkę? Zapisz w punktach te wydarzenia.
Uporządkuj wydarzenia i zapisz je w porządku chronologicznym. Zacznij od najwcześniejszych. Pamiętaj, że możesz je zanotować w formie zdań lub równoważników zdań.
Wydarzenia zapisane w pamiętniku Dorotki:
1. Dorotka skończyła dziesięć lat.
2. Misia się oszczeniła.
3. Babcia podarowała Dorotce pamiętnik.
4. Dorotka napisała pierwszy wiersz.
5. Rano urodził się Kuba.
6. Mama pojechała do szpitala.
Ćwiczenie 6
R1aEU8AwHYmP31
Polecenie 2
Opisz swój dzień. Kieruj się radami z poradnika pisarskiego. Możesz to zrobić tutaj lub w zeszycie.
R1ZV3C5JhmCFu
Polecenie 3
Przez kilka dni pisz pamiętnik. Może nabierzesz chęci, by robić to dłużej. Po latach przypomnisz sobie różne wydarzenia ze swojego życia.