Jak wyglądałby dzisiejszy świat, gdyby nagle wyczerpały się zasoby węgla kamiennego i brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego? Jak bardzo współczesna cywilizacja jest uzależniona od tych paliw kopalnych, które łącznie dostarczają dziś około energii? Czy są to tylko surowce energetyczne? Dlaczego nadal są dla nas takie ważne, mimo że wydobywanie i produkty ich spalania stanowią zagrożenie dla środowiska, w którym żyjemy?
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
budowę i właściwości węglowodorów;
naturalne źródła węglowodorów;
różnice pomiędzy spalaniem całkowitym a spalaniem niecałkowitym związków organicznych.
Nauczysz się
jakie są różne źródła naturalnych surowców energetycznych;
na czym polega destylacja ropy naftowej i węgla kamiennego;
jakie zastosowanie mają produkty destylacji ropy naftowej i węgla kamiennego.
iQpHERyRef_d5e181
1. Energetyczne surowce naturalne
Postęp ludzkości zawsze bazował na surowcach naturalnych. Mało tego – determinowały one nasze życie do tego stopnia, że nazwy epok (np. epoka kamienia, brązu, żelaza) są bezpośrednio związane z ich nazwami. Rozwój cywilizacyjny jest uzależniony od potrzeb energetycznych. Człowiek pierwotny potrzebował niewielkiej ilości energii, by utrzymać właściwą temperaturę ciała, przygotować pożywienie czy odstraszyć dzikie zwierzęta. Obecnie rozwój nowych technologii i transportu, wzrost komfortu życia powodują, że energia – obok żywności i powietrza – jest jedną z największych potrzeb człowieka.
Współczesna energetyka wykorzystuje głównie nieodnawialne paliwa naturalne, tj.: węgle kopalne, ropę naftową i gaz ziemny oraz pierwiastki rozszczepialne – uran i tor. Ze względu na zmniejszanie się zasobów tych paliw, trwają poszukiwania alternatywnych źródeł energii.
RZavoLeu6uFFk
Polecenie 1
RKyWosIvbRmJ3
Głównym bogactwem energetycznym Polski są węgiel kamienny i brunatny, stąd też produkcja energii elektrycznej w naszym kraju odbywa się głównie z wykorzystaniem węgla. Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej są niewielkie, dlatego obecnie są one importowane.
R1HIjuMZkH5he
Polecenie 2
Dopasuj nazwę złoża do miejsca, w którym surowce są wydobywane.
Rir5c1CXMcTso
R1K5NwQfyJR2c
R104cxBcj4gH7
iQpHERyRef_d5e225
2. Węgle kopalne
AntracytantracytAntracyt, węgiel kamienny, węgiel brunatny i torftorftorf to odmiany węgli kopalnych, czyli mieszanin związków chemicznych o dużej procentowej zawartości węgla pierwiastkowego. Ich złoża powstawały miliony lat temu w gorącym, wilgotnym klimacie, w warunkach beztlenowych. Odmiany węgli kopalnych różnią się barwą (od lekko brunatnej do intensywnie czarnej), twardością, połyskiem, zawartością procentową pierwiastka węgla, co wynika ze stopnia uwęglenia (karbonizacji) materii organicznej.
1
Polecenie 3
R1XFCdqzSHMBN
W języku angielskim obie te grupy substancji mają osobne nazwy.
Najstarszą geologicznie odmianą węgli kopalnych, o największej procentowej zawartości pierwiastka węgla (ponad ), jest szungit. Powstał w wyniku karbonizacji antracytu, ponad lat temu. Ma czarną barwę i charakteryzuje się intensywnym połyskiem. Jego nazwa pochodzi od miejscowości Szunga w północno–zachodniej Rosji.
RcX2d1fwLA455
Każda z odmian węgli kopalnych ma znaczenie praktyczne. TorftorfTorf, ze względu na zawartość humusuhumushumusu, jest stosowany głównie w rolnictwie i ogrodnictwie do nawożenia gleb, choć np. w Irlandii i Finlandii nadal bywa stosowany jako opał. W medycynie jest wykorzystywany do leczenia m.in. chorób reumatycznych oraz niektórych schorzeń narządów wewnętrznych (np. kąpiele borowinowe). Węgla brunatnego używa się jako źródła energii – przede wszystkim w elektrociepłowniach. Jego luźna i porowata struktura pozwala na zatrzymanie wody, dlatego po zmieleniu z powodzeniem można go wykorzystać również do pielęgnacji trawników i roślin ozdobnych czy hodowli grzybów, np. boczniaków. AntracytantracytAntracyt jest stosowany na niewielką skalę, głównie w procesach uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, do produkcji elektrod, a także jako opał do kominka.
Rujr7U35g1hmW
RKqkozGgVa2pd
RiwTcVNbWKz4M
R18vG6v7iwYY3
R8OmfZljKraFh
iQpHERyRef_d5e269
3. Przetwarzanie węgla kamiennego
Węgiel kamienny może być wykorzystywany jako źródło energii w formie nieprzetworzonej. Spalanie całkowite węgla jest procesem egzoenergetycznym, co pozwala używać go jako materiału opałowego oraz zastosować w przemyśle.
Dużą część tego surowca poddaje się procesom przeróbki, w wyniku czego otrzymuje się wiele cennych substancji. Jednym z takich procesów, który przeprowadza się w koksowniach, jest pirogenizacjapirogenizacja (piroliza, koksowanie, odgazowanie, sucha destylacja)pirogenizacja, zwana również pirolizą, koksowaniem, odgazowaniem czy też suchą destylacją węgla kamiennego. Surowiec ogrzewa się do temperatury około bez dostępu powietrza. W tych warunkach następuje jego rozkład.
Piroliza węgla kamiennego1
Doświadczenie 1
R1QxXy3i8FJAE
RJ0DZSJv0qLvK
Problem badawczy:
Jakie substancje powstają w wyniku pirolizy węgla?
Hipoteza:
Węgiel kamienny zawiera wiele różnych substancji chemicznych.
Co było potrzebne:
węgiel kamienny;
palnik gazowy;
probówka z szyjką boczną;
korek z rurką odprowadzającą;
odbieralnik;
lejek;
szkiełko zegarkowe;
uniwersalne papierki wskaźnikowe.
Przebieg doświadczenia:
Zmontowano zestaw do ogrzewania, złożony z probówki z szyjką boczną, korka z rurką odprowadzająca i odbieralnika. Następnie do probówki dodano niewielką ilość rozdrobnionego węgla kamiennego. Zamknięto wylot korkiem z rurką odprowadzającą, a jej drugi koniec umieszczono w odbieralniku. Probówkę ogrzewano w płomieniu palnika gazowego. Gaz wydobywający się z rurki odbieralnika miał ostry, charakterystyczny zapach. Następnie do wylotu rurki odbieralnika przyłożono zapaloną zapałkę. Wydobywający się gaz uległ zapaleniu. W odbieralniku zebrała się ciemnobrązowa ciecz. Za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego zbadano pH cieczy, która zabarwiła go na zielono. W probówce pozostał czarny osad, podobny do koksu.
W wyniku suchej destylacji węgla kamiennego otrzymano produkty stałe: koks, ciekłe: smołę węglową i wodę pogazową (amoniakalną), oraz gazowe: gaz koksowniczy (świetlny).
1
Polecenie 4
R1aqTgjDnlmBp
Obserwacje: Pamiętaj, że obserwacje to wszystkie zmiany, jakie jesteśmy w stanie zauważyć za pomocą zmysłów (wzroku, słuchu, dotyku oraz węchu).
Wnioski: Co wynika z obserwowanych przez Ciebie zmian? Nawiąż w swojej odpowiedzi do sformułowanego pytania w problemie badawczym.
Obserwacje: Gaz wydobywający się z rurki odbieralnika ma ostry, charakterystyczny zapach. W odbieralniku zbiera się ciemnobrązowa ciecz, która barwi na zielono uniwersalny papierek wskaźnikowy. W probówce pozostaje czarny osad, podobny do koksu.
Wnioski: W wyniku suchej destylacji węgla kamiennego otrzymuje się produkty stałe: koks, ciekłe: smołę węglową i wodę pogazową (amoniakalną), oraz gazowe: gaz koksowniczy (świetlny). Ciemnobrązowa ciecz ma odczyn zasadowy.
1
Polecenie 4
RUbT9zIdO0ZlU
O jakim odczynie substancji świadczy zielone zabarwienie papierka wskaźnikowego?
Ciecz otrzymana podczas doświadczenia miała odczyn zasadowy.
W wyniku suchej destylacji węgla kamiennego otrzymuje się produkty stałe: koks, ciekłe: smołę węglową i wodę pogazową (amoniakalną), oraz gazowe: gaz koksowniczy (świetlny). KokskoksKoks jest praktycznie czystym węglem z niewielką domieszką związków nieorganicznych. Ma porowatą strukturę. Charakteryzuje się dużą wartością opałową. Smoła węglowasmoła węglowaSmoła węglowa jest mieszaniną wielu związków chemicznych, głównie organicznych. Ma postać czarnej, gęstej cieczy o charakterystycznym zapachu.
Destylacja frakcyjna smoły węglowej pozwala pozyskać szereg związków organicznych, które są cennymi surowcami dla przemysłu chemicznego. Pozostałość po destylacji smoły węglowej to, tak zwany, pak węglowy. Służy do otrzymywania smoły i lepiku dachowego oraz do brykietowania pyłu węglowego.
Woda pogazowawoda pogazowaWoda pogazowa to wodny roztwór amoniaku i soli amonowych. Gaz koksowniczygaz koksowniczyGaz koksowniczy jest mieszaniną wodoru, metanu, tlenku węgla(). Wszystkie produkty suchej destylacji węgla kamiennego mają szerokie zastosowanie.
R1DRWy02hPlvF
1
Polecenie 5
RnIr4rKwPLLDq
Jaka substancja powstaje po zneutralizowaniu wody pogazowej kwasem siarkowym()?
Ponieważ zawiera amoniak i jony amonowe, nadające charakterystyczny zapach. Substancje, które powstaje po zobojętnieniu wody pogazowej kwasem siarkowym(), to sól: siarczan() amonu i woda.
1
Polecenie 6
RPVP0Cks7aKDC
Który produkt pirolizy jest mieszaniną wielu związków chemicznych?
Największe znaczenie ma smoła węglowa.
1
Polecenie 7
R1NOIazrrQsZt
Który ze składników gazu koksowniczego charakteryzuje się szczególną toksycznością?
Był to tlenek węgla().
Ciekawostka
Na początku opracowano metodę produkcji syntetycznych paliw płynnych z węgla poprzez jego katalityczne uwodornienieuwodornienieuwodornienie. Metoda ta okazała się jednak nieopłacalna ze względu na dużo niższe koszty pozyskiwania benzyny z ropy naftowej. Obecnie, w obliczu wyczerpywania się złóż ropy naftowej i wzrostu ceny tego surowca, w niektórych krajach, jak w Chinach, Republice Południowej Afryki i Australii, technologia ta cieszy się rosnącą popularnością. Dzięki niej RPA pokrywa dzisiaj jedną trzecią swojego zapotrzebowania na paliwo. Ciekawym procesem przeróbki węgla kamiennego jest również jego zgazowaniezgazowaniezgazowanie, w wyniku którego otrzymuje się gaz syntezowy, czyli mieszaninę tlenku węgla() i wodoru. Jest on cennym surowcem do produkcji między innymi benzyny syntetycznej i metanolu. Obecnie jednak bardziej opłacalne jest pozyskiwanie gazu syntezowego z gazu ziemnego.
iQpHERyRef_d5e363
4. Czarne złoto, czyli ropa naftowa
Ropę naftową wydobywano już w starożytności. Wykorzystywano ją wówczas, bez żadnego przetwarzania, jako lek na choroby skórne i reumatyzm. Służyła także do balsamowania zwłok. Niejednokrotnie używano jej do celów wojennych – w walce z wrogiem stosowano płonące strzały oraz tzw. ogień grecki (łatwopalna ciecz, zawierająca między innymi ropę naftową, smołę, siarkę, saletrę, sól kamienną, żywicę, wapno palone).
Ropa, zwana także olejem skalnym, powstała prawdopodobnie w wyniku rozkładu szczątków roślinnych oraz zwierzęcych w warunkach beztlenowych, przy udziale bakterii anaerobowych.
Jest mieszaniną kilku tysięcy substancji chemicznych, głównie węglowodorów (stałych, ciekłych i gazowych). Zawiera również związki siarki, azotu i tlenu. Ma postać gęstej cieczy o barwie ciemnobrunatnej i ostrym zapachu. Pali się żółtym kopcącym płomieniem.
1
Polecenie 8
Wyjaśnij, dlaczego płonącej ropy nie gasi się wodą. W jaki sposób można zatem ugasić taki pożar?
RWtwXjEMIe9rY
Zwróć uwagę na to, że cząsteczki substancji wchodzących w skład ropy naftowej są niepolarne, w odróżnieniu od wody, która już jest polarna. Porównaj gęstość ropy naftowej () z gęstością wody.
Ropa ma mniejszą gęstość niż woda, więc unosi się na jej powierzchni. Płonącą ropę w naczyniu najlepiej przykryć mokrą ściereczką, aby odciąć dopływ powietrza. Czystą ropę można gasić piaskiem lub gaśnicą śniegową.
RHZhk4mMZmmr1
Początków przetwórstwa ropy naftowej należy szukać w Polsce. W polski chemik, farmaceuta i przedsiębiorca Ignacy ŁukasiewiczIgnacy ŁukasiewiczIgnacy Łukasiewicz wspólnie z Janem Zehem opracowali metodę destylacji ropy naftowej (destylacja frakcyjnadestylacja frakcyjna (destylacja frakcjonowana, rektyfikacja)destylacja frakcyjna, zwana również destylacją frakcjonowaną), uzyskując w ten sposób kilka produktów, między innymi naftę. Jeszcze w tym samym roku Łukasiewicz skonstruował lampę naftową. Odkrycie to miało bezpośredni wpływ na rozwój przemysłu naftowego. Założona przez niego kopalnia ropy naftowej w Bóbrce była pierwszym takim obiektem na świecie.
Ciekawostka
Po raz pierwszy lampa naftowa została wykorzystana lipca do przeprowadzenia operacji nocą w lwowskim szpitalu. Dzięki temu udało się uratować życie pacjenta, który nie przeżyłby do rana. Lwowski szpital po tym wydarzeniu zamontował lampy naftowe w salach i zakupił nafty, dokonując pierwszej na świecie transakcji naftowej. Lampa naftowa była źródłem światła tańszym w eksploatacji od olejów czy też oświetlenia gazowego oraz kilkakrotnie wydajniejszym niż świeca.
Historia rozwoju oświetlenia
Historia rozwoju oświetlenia
RtsU1XmmVZJ6G
RhSXqOMokTmmi
R1JSWahdEI7fJ
R7thtqU7Jvh7Q
R1dMj9eL6yiFm
RLO9dVQXQjUWB
R1dtWtIRqv3uS
R1CI4KAodOhwo
R1XrK0aVsscVo
R1FEo9gOyNWRY
R4Iqh8cXkcFfN
R13zPE5ZwOZ67
RabOMNfWGdZzB
R1IskBcIePhcQ
R1MpumvYaxAe1
iQpHERyRef_d5e425
5. Destylacja ropy naftowej
Destylacja ropy naftowej1
Doświadczenie 2
RvEGtj0H6mpZ9
R1LgvEgphkHmO
Przeprowadzono doświadczenie zgodnie z opisem.
Problem badawczy:
Jakie substancje można wyodrębnić z ropy naftowej?
Hipoteza:
Ropa naftowa jest mieszaniną wielu substancji chemicznych.
Co było potrzebne:
ropa naftowa;
łuczywo;
czasza grzewcza;
kolba okrągłodenna o pojemności ;
deflegmator;
kamyczki wrzenne;
termometr;
chłodnica;
trzy korki;
trzy kolby stożkowe;
trzy parowniczki porcelanowe.
Przebieg doświadczenia:
Zmontowano zestaw do destylacji składający się z kolby destylacyjnej, deflegmatora, termometru, chłodnicy i odbieralnika. Następnie do kolby wlano około ropy naftowej i dodano kilka kamyczków wrzennych, aby zapobiec przegrzaniu się cieczy. Kolbę ogrzano w czaszy grzewczej. Poszczególne produkty destylacji ropy naftowej (frakcje) zebrano do kolb stożkowych, w przedziałach temperatur: , i od , każdą z kolb zamknięto korkiem. Następnie przeniesiono po każdej porcji destylatu do trzech parowniczek i za pomocą palącego się łuczywka zbadano palność każdej z otrzymanych frakcji.
Obserwacje:
Podczas destylacji frakcyjnej ciecz w kolbie wrze, pary skraplają się w chłodnicy i spływają do odbieralników. Temperatura zmienia się w trakcje procesu.
Wnioski:
Metoda ta pozwala na rozdzielenie składników ropy naftowej na poszczególne frakcje – destylaty mają inną temperaturę wrzenia i charakterystyczne zapachy. Różnią się barwą (od bezbarwnej, poprzez jasnożółtą, aż do brunatnej) oraz gęstością (gęstość poszczególnych frakcji jest coraz większa). Wszystkie próbki są palne, przy czym im wyższa temperatura wrzenia, tym trudniej następuje zapłon.
RpFB1Y2JwgBj2
1
Polecenie 9
RxccyrmwG2NzZ
Obserwacje: Pamiętaj, że obserwacje to wszystkie zmiany, jakie jesteśmy w stanie zauważyć za pomocą zmysłów (wzroku, słuchu, dotyku oraz węchu). Wnioski: Co wynika z obserwowanych przez Ciebie zmian? Nawiąż w swojej odpowiedzi do sformułowanego pytania w problemie badawczym.
Obserwacje: Podczas destylacji frakcyjnej ciecz w kolbie wrze, pary skraplają się w chłodnicy i spływają do odbieralników. Temperatura zmienia się w trakcje procesu. Wnioski: Metoda ta pozwala na rozdzielenie składników ropy naftowej na poszczególne frakcje – destylaty mają inną temperaturę wrzenia i charakterystyczne zapachy. Różnią się między sobą barwą (od bezbarwnej, poprzez jasnożółtą, aż do brunatnej). Wszystkie próbki są palne, przy czym im wyższa temperatura wrzenia, tym trudniej następuje zapłon.
1
Polecenie 9
Wyjaśnij, na czym polega proces destylacji ropy naftowej.
R1D6OOXxTWMWO
Destylacja ropy naftowej to proces, który pozwala na oddzielenie od siebie poszczególnych frakcji ropy, różniących się między sobą temperaturą wrzenia.
Destylacja ropy naftowej polega na podgrzaniu jej do wysokiej temperatury w rafineriach. Następnie zawarte w niej węglowodory przekształcają się w różne gazy, z których każdy skrapla się. Następnie ropa zostaje podzielona na frakcje.
iQpHERyRef_d5e531
6. Znaczenie produktów pozyskiwanych z ropy naftowej
Ropa naftowa jest bez wątpienia jednym z najważniejszych surowców wykorzystywanych przez człowieka ze względu na duże znaczenie poszczególnych składników, jakie można z niej pozyskiwać. Stąd też rafinerie ropy naftowej pracują w, tak zwanym, procesie ciągłym. Na szczycie kolumny destylacyjnej odbierane są gazy rafineryjnegazy rafineryjnegazy rafineryjne, czyli mieszanina czterech pierwszych alkanów. Ponadto otrzymuje się cztery frakcje: benzynę, naftę, olej napędowy i mazutmazutmazut.
Frakcje o temperaturze wrzenia powyżej poddaje się destylacji pod zmniejszonym ciśnieniem, uzyskując między innymi oleje, wazelinę, parafinę oraz asfalt.
R1JXBzp7pZ2Kn1
1
Polecenie 10
RYzVuFpd0h5jO
Od czego zależy stan skupienia węglowodorów?
Różnice we właściwościach poszczególnych frakcji ropy naftowej wynikają z tego, że każdą z frakcji tworzą różne substancje o różnej długości łańcucha węglowodorowego.
1
Polecenie 11
RC7vmmVFGyAd9
Ile atomów węgla w cząsteczce zawiera pentadekan?
Pentadekan można otrzymać z frakcji oleju napędowego oraz z nafty.
1
Polecenie 12
R1B3bmPvt1JlE
Na opakowaniu ropy naftowej umieszcza się taki sam piktogram jak na rozpuszczalniku do farb.
Podczas destylacji ropy naftowej do ogrzewania kolby nie używa się otwartego źródła ciepła ponieważ ropa naftowa jest substancją łatwopalną.
Dziś nikt nie ma wątpliwości, że ropa naftowa odgrywa ogromną rolę w funkcjonowaniu współczesnego świata. Jest tak cenna, że dostęp do terenów, na których występuje, często bywa przyczyną konfliktów zbrojnych. Produkty pochodzące z przerobu tego surowca otaczają nas na co dzień, począwszy od środków transportu, które poruszają się po asfaltowych drogach lub w przestworzach, po oleje, smary, smołę, tworzywa sztuczne, leki, gumę, kosmetyki, zabawki, materiały wybuchowe, odzież i inne wyroby codziennego użytku.
R17m7EogWDGtT
Polecenie 13
RIejmoEsGXJ2t
iQpHERyRef_d5e602
7. Gaz ziemny
Gaz ziemny to, tak zwane, błękitne paliwo, które może występować samodzielnie lub obok pokładów ropy naftowej. Jest to mieszanina lekkich węglowodorów, gdzie głównym składnikiem jest metan. Zawiera również inne węglowodory, a także azot, tlenek węgla() oraz bardzo często siarkowodór i hel. Ze względu na obecność tlenku węgla() i siarkowodoru gaz ziemny po wydobyciu wymaga oczyszczenia, ponieważ w innym wypadku powstający tlenek siarki() powodowałby niebezpieczne zanieczyszczenia środowiska. Po odsiarczeniu cechuje go duża wydajność energetyczna, niska emisja gazów cieplarnianych, a także brak niebezpiecznych odpadów. Znaczenie tego surowca energetycznego, uważanego za najczystsze źródło energii, cały czas wzrasta.
R8hD7AGmZ3PeQ
RuPjJMbySGPVe
R6KcUirn1N2Ep
RXSjKtNfLAdgM
RSHORCK1MoUmp
RKClFdzicaTur
Ciekawostka
Gaz łupkowy to rodzaj gazu ziemnego, który można otrzymać ze skał łupkowych – drobnoziarnistych skał osadowych, charakteryzujących się dużą zawartością materii organicznej i małą przepuszczalnością. Gaz ten ma skład zbliżony do tego, który pozyskuje się ze źródeł konwencjonalnych, choć jego zaletą jest to, że nie zawiera siarkowodoru. Problem tkwi w pozyskiwaniu tego surowca. Wydobywanie gazu z łupków wiąże się bowiem z koniecznością wytworzenia szczelin w skale tak, aby mógł on w kontrolowany sposób przenikać do otworu wiertniczego.
iQpHERyRef_d5e641
Podsumowanie
Do naturalnych paliw kopalnych zaliczamy: węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf, ropę naftową i gaz ziemny.
W wyniku ogrzewania węgla kamiennego w temperaturze około bez dostępu powietrza (proces pirogenizacji), powstają koks, smoła węglowa, woda pogazowa i gaz koksowniczy.
Destylacja frakcyjna ropy naftowej, pod ciśnieniem normalnym, pozwala pozyskać gazy rafineryjne, benzynę, olej napędowy i mazut.
Destylacja mazutu pod zmniejszonym ciśnieniem prowadzi do uzyskania między innymi olejów, asfaltu naftowego, smoły, wazeliny czy parafiny.
Praca domowa
1
Polecenie 14.1
RbZ6O88O0COF1
Zastanów się, co może wydarzyć się w trakcie wydobycia i transportu ropy naftowej.
Aby było możliwe wydobywanie ropy naftowej, często występuje konieczność wycinania lasów i zużywania dużych ilości wody. Wydobyty surowiec jest transportowany drogą morską i lądową, zatem istnieje niebezpieczeństwo uszkodzenia zbiorników i wydostania się ropy na ziemię lub do mórz i oceanów, co bezpośrednio zagraża żyjącym tam organizmom. Ponadto transport ropy naftowej często wymaga zużycia (spalenia) paliw kopalnych, co powoduje powstanie ogromnych ilość tlenku węgla(), który wpływa negatywnie na środowisko.
1
Polecenie 14.2
RsQiK6RnImGxV
W pierwszej kolejności sprawdź w treści zadania, ile litrów mieści galon, a następnie oblicz, ile litrów mieści baryłka.
baryłka to galony. galon to litra.
W jednej baryłce mieści się ropy naftowej.
1
Polecenie 14.3
R1XkrHlaxUkbJ
Z poprzedniego zadania wiesz, że jedna baryłka to litrów (). Oblicz, ile waży jeden litr ropy typu brent, a następnie oblicz masę . Zwróć uwagę na jednostki.
litr ropy typu brent ma masę . litrów ma masę:
Jedna baryłka ropy typu brent waży .
Na jedną tonę przypada: baryłek ropy.
iQpHERyRef_d5e705
Słownik
Ignacy Łukasiewicz-7Chorkówka-8Zaduszniki
R17ISXn7WsUFz
Ignacy Łukasiewicz
Aptekarz, konstruktor lampy naftowej i twórca przemysłu naftowego w Polsce. Jako pierwszy człowiek na świecie przeprowadził destylację ropy naftowej i założył pierwszą kopalnię ropy naftowej.
antracyt
antracyt
odmiana węgla kopalnego o zawartości procentowej pierwiastkowego węgla na poziomie
destylacja
destylacja
metoda rozdzielania składników ciekłej mieszaniny, wykorzystująca różnice w ich temperaturach wrzenia; proces destylacji polega na odparowywaniu kolejnych składników mieszaniny, a następnie skraplaniu ich par w wyniku oziębienia
proces polegający na termicznym odgazowaniu paliw stałych bez dostępu powietrza
smoła węglowa
smoła węglowa
mieszanina wielu związków chemicznych, głównie organicznych; ma postać czarnej, gęstej cieczy o charakterystycznym zapachu
szungit
szungit
odmiana węgla kopalnego o zawartości procentowej pierwiastkowego węgla na poziomie
torf
torf
odmiana węgla kopalnego o zawartości procentowej pierwiastkowego węgla na poziomie
uwodornienie
uwodornienie
reakcja redukcji, polegająca na przyłączaniu wodoru do danego związku chemicznego
woda pogazowa
woda pogazowa
wodny roztwór amoniaku i soli amonowych
zgazowanie
zgazowanie
proces konwersji stałych materiałów węglowych, między innymi węgla kamiennego w gaz zawierający wodór
iQpHERyRef_d5e882
Ćwiczenia
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1
RmIcJMf0gzKS8
1
Ćwiczenie 2
R1FoA3GLDfijJ
zadanie interaktywne
zadanie interaktywne
Połącz w pary produkty pirogenizacji węgla kamiennego z ich zastosowaniem.
do ogrzewania, oświetlenia, gotowania, produkcja leków, tworzyw sztucznych, barwników, produkcja karbidu, elektrod węglowych, źródło energii i reduktor w procesie wielkopiecowym, produkcja nawozów azotowych; otrzymywanie amoniaku
koks
woda pogazowa
gaz koksowniczy
smoła węglowa
Źródło: Gromar sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1QhBZ16UCM8T2
Ćwiczenie 3
2
Ćwiczenie 4
Patrząc na schemat, zidentyfikuj, z jakich elementów zmontowano poniższy zestaw do destylacji frakcyjnej ropy naftowej.
R1Y9tA3ikQTL22
1
Ćwiczenie 5
Opisz, na czym polega destylacja.
RW7cdHszByoPz
Destylacja jest metodą rozdzielania i oczyszczania substancji ciekłych.
Destylacja polega na ogrzewaniu do wrzenia ciekłej mieszaniny różnych związków i skraplaniu powstających par w chłodnicy.
REnEIpQsq3Wvl2
Ćwiczenie 5
R26EoUT7UTpyu2
Ćwiczenie 6
3
Ćwiczenie 7
Przeczytaj poniższy tekst i wykonaj polecenie. W razie potrzeby skorzystaj ze słownika umieszczonego pod zadaniem.
Greek fire was an incendiary weapon used by the Byzantine Empire. Although the exact recipe was a closely guarded secret light petroleum or naphtha are known to be one of the main ingredients. Its formula is debatable even today, though most claim that it is made by adding sulfur and quicklime to normal fires, which causes fire to turn blue and burn hotter. It has been speculated that Greek Fire probably consisted of a mixture of petroleum, pitch, sulfur, pine or cedar resin, lime, and bitumen.
RMRHvqHvgWKAk
Glossary
incendiary weapon
incendiary weapon
R1NEbWFKn0jgk
broń zapalająca
Byzantine Empire
Byzantine Empire
RkOfqh9szwttC
Imperium Bizantyjskie
petroleum
petroleum
RG69XLJEofYUJ
ropa naftowa
naphtha
naphtha
RPNChvVOsZ1Fm
nafta
sulfur
sulfur
Rpkv26VDbFu6U
siarka
quicklime
quicklime
R1abF7gMI5pcp
tlenek wapnia, wapno palone
pitch
pitch
R15M50kmLvExu
smoła
pine or cedar resin
pine or cedar resin
RcUFcnGHlZ3L8
żywica sosnowa lub cedrowa
bitumen
bitumen
RyZVuhUKpB4dU
bitum
Bibliografia
McMurry J., Chemia organiczna, Warszawa 2000.
bg‑gray3
Notatnik
RZudEYTqhAnQp
Ignacy Łukasiewicz-7Chorkówka-8Zaduszniki
R17ISXn7WsUFz
Ignacy Łukasiewicz
Aptekarz, konstruktor lampy naftowej i twórca przemysłu naftowego w Polsce. Jako pierwszy człowiek na świecie przeprowadził destylację ropy naftowej i założył pierwszą kopalnię ropy naftowej.