Nie trzeba w lesie kląć
Grafika przedstawia cztery domy o spadzistych dachach, które stoją na wzgórzach z oczami. Tło jest jednolite.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PsGVPpk4U
Jak zachowuje się uprzejma, taktowna osoba? Na pewno wypowiada się w sposób kulturalny: używa zwrotów grzecznościowych, wita się i żegna z szacunkiem należnym rozmówcom i właściwie zawsze pamięta o zasadach dobrego wychowania. I w żadnym wypadku nie klnie. Nie tylko w lesie.
Przeczytaj uważnie wiersz Małgorzaty Strzałkowskiej pt. Moi Mili
i zastanów się, co podmiot liryczny chce przekazać czytelnikowi.
Moi MiliŻycie pędzi wciąż do przodu,
coraz prędzej gna i bryka
i czasami w tym pośpiechu
coś ważnego nam umyka.A więc wniosek dzisiaj stawiam,
aby każdy z nas spróbował
przy okazji, bez okazji,
mówić częściej takie słowa:Do widzenia, i dzień dobry
co tam słychać?, jak się czujesz?
i poproszę, i przepraszam
oraz proszę i dziękuję,Wtedy ludziom na tym świecie
sympatyczniej ciut by było.
No, a przecież o to chodzi,
by się wszystkim milej żyło!Źródło: Małgorzata Strzałkowska, Moi Mili, [w:] tejże, Rady nie od parady, czyli Wierszyki z morałem, Warszawa 2002, s. 14.
Znajdź i zaznacz zwroty powitalne oraz pożegnalne ukryte poziomo bądź pionowo w diagramie. Następnie zapisz je poniżej lub w zeszycie. Zwróć uwagę na poprawność ortograficzną. W razie potrzeby skorzystaj ze słownika ortograficznego.
Wymień 5 znanych ci wyrażeń powitalnych i pożegnalnych.
Wymień znane ci zwroty powitalne i pożegnalne.
Rozwiązanie:
Przykładowy zwroty to: cześć, dobranoc itp.
Wśród zapisanych powyżej lub w zeszycie zwrotów wskaż i zapisz te, których można użyć, mówiąc do:
dyrektora szkoły,
koleżanki lub kolegi,
mamy,
starszej pani.
Uzupełnij luki w zdaniach podanymi poniżej wyrazami.
Jakich zwrotów, oprócz powitalnych i pożegnalnych, należy używać, by komunikować się kulturalnie? W jakich sytuacjach należy je stosować? Poniżej wypisz sytuacje i stosowne zwroty.
Wstaw podane zwroty grzecznościowe do poniższych dialogów.
Uzupełnij rozmowy telefoniczne podanymi zwrotami grzecznościowymi.
Połącz w pary okoliczności, w jakich używamy słowa „proszę” z odpowiednimi przykładami.
Zaznacz przykłady sytuacji, w których używamy słowa przepraszam
.
Zaznacz „prawda”, jeśli podane stwierdzenie jest prawdziwe lub „fałsz”, jeśli jest fałszywe.
Rozwiąż zagadkę. Zapisz odpowiedź tutaj lub w zeszycie.
Co to za zielony dom,
w którym drzew i krzewów wiele,
a w nim nasi mali i duzi przyjaciele?
Wysłuchaj lub przeczytaj wiersz Jana Sztaudyngera pt. „Nie trzeba w lesie kląć”. Odpowiedz na pytanie, jak według podmiotu lirycznego należy się zachowywać w lesie.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PsGVPpk4U
Nagranie wiersza Jana Sztaudyngera pt. „Nie trzeba w lesie kląć”.
Nie trzeba w lesie kląćNie trzeba w lesie kląć,
kapelusz trzeba zdjąć,
Mogłyby listki leszczyny
pozwijać się bez przyczyny.
Mogłaby lipa bez powodu
odmówić pszczołom miodu.
Mogłaby osika
ze strachu dostać bzika.
A zając, ten maleńki, zbudzony w środku snów,
mógłby się jeszcze zgorszyć –
nauczyć brzydkich słów.Nie trzeba w lesie kląć,
kapelusz trzeba zdjąć
jak najuroczyściej
i posłuchać, co też mówią liście...Źródło: Jan Sztaudynger, Nie trzeba w lesie kląć, [w:] tegoż, Krakowskie piórka i inne wiersze, Kraków 1972, s. 32.
O autorze
Jan Sztaudynger
Polski poeta, fraszkopisarz, satyryk i tłumacz. Interesował się teatrem lalkowym. Opublikował m.in. „Piórka”, „Piórka dla dzieci”, „Ballady i fraszki”, „Fraszki dla zakochanych”.
Odpowiedz na pytania:
Co jest tematem wiersza?
Dlaczego nie należy w lesie kląć? Uzasadnij odpowiedź słowami z wiersza.
Obejrzyj fotografie. Co na nich widzisz? Które z nich mogłyby ilustrować treść wiersza?
Wymień 5 roślin i 5 zwierząt, które występują w lesie.
Wyszukaj w wierszu rymy. Zapisz je poniżej lub w zeszycie.
Odszukaj w wierszu te fragmenty, w których poeta nadał roślinom i zwierzętom cechy ludzkie oraz zapisz je poniżej.
Ułóż dialog z udziałem mieszkańców lasu. Co mogliby do siebie mówić w sytuacji opisanej w wierszu? Zwróć uwagę na emocje, jakie mogą im towarzyszyć, np. radość, złość, zdziwienie, oburzenie, a może inne? Zapisz dialogi poniżej lub w zeszycie.
Zaznacz związek frazeologiczny, który oznacza żarliwe zapewnianie o własnej prawdomówności.
Co mogą mówić liście? Zredaguj wypowiedź w wybranej formie – list, wiersz, opowiadanie – i zapisz ją tutaj lub w zeszycie. Tworząc wypowiedź pisemną, pamiętaj o poprawności ortograficznej.