Resuscytacja krążeniowo–oddechowa dzieci
Panika, strach przed nieprawidłowym wykonywaniem resuscytacji czy obawa przed wyrządzeniem krzywdy, mogą zniechęcać do udzielania pomocy dziecku. Przeczytaj uważnie lekcję dotyczącą resuscytacji krążeniowo‑oddechowej dzieci, a pozwoli ci to nieść skuteczną pomoc najmłodszym.
W celu zrozumienia tej lekcji przypomnij sobie lub znajdź w dostępnych Ci materiałach ogólne zasady udzielania pierwszej pomocy.
Możesz również poszerzyć swoją wiedzę o to, jak wygląda resuscytacja krążeniowo‑oddechowa u osób dorosłych.
Informacje na ten temat znajdziesz m.in. w innych e‑materiałach, na przykład:
Pierwsza pomoc - podstawyPierwsza pomoc - podstawy.
Resuscytacja krążeniowo‑oddechowa dorosłychResuscytacja krążeniowo‑oddechowa dorosłych.
wykonywać prawidłowo uciski klatki piersiowej u dzieci;
wykonywać prawidłowo oddechy ratownicze u dzieci;
przeprowadzać RKORKO u dzieci.
1. Resuscytacja krążeniowo‑oddechowa dzieci
RKO dzieci różni się w pewnych aspektach od resuscytacji dorosłych. W obu przypadkach należy uciskać klatkę piersiową, żeby spowodować przepływ krwi przez serce, oraz wykonywać oddechy ratownicze. Ich celem jest dostarczenie tlenu do organizmu poszkodowanego, w tym przede wszystkim do jego mózgu. Inaczej wygląda jednak cała sekwencja, o czym niżej.
Kiedy została przeprowadzona pierwsza RKO?
Pierwsza resuscytacja krążeniowo‑oddechowa polegająca na uciskaniu klatki piersiowej połączonym z oddechami ratowniczymi została przeprowadzona na początku lat 60. ubiegłego wieku.
Resuscytacja krążeniowo‑oddechowa dzieci może być prowadzona na trzy różne sposoby, w zależności od stopnia wyszkolenia ratowników:
przez osoby przeszkolone w pełnym stopniu w zakresie PBLSPBLS,
przez osoby przeszkolone w zakresie BLSBLS dla osób dorosłych,
przez osoby bez przeszkolenia.
Jeżeli w okolicy nie ma nikogo, kto mógłby ci pomóc, prowadź resuscytację przez
1 min, a następnie wezwij pogotowie ratunkowe i kontynuuj resuscytację.
Kolejne kroki resuscytacji krążeniowo‑oddechowej u dzieci, a także sposoby działania w szczególnych przypadkach (niebieskie ramki), prezentuje poniższy schemat.
Schemat prezentuje podstawową kolejność zabiegów resuscytacyjnych u dzieci. Poszczególne kroki są rozpisane na tle niebieskich prostokątów połączonych strzałkami. Obok, po prawej stronie od głównego schematu, są dodatkowo trzy niebieskie ramki z podpowiedziami odnośnie sytuacji szczególnych.
Kolejność czynności w głównej linii:
1. Oceń bezpieczeństwo, wezwij pomoc - nie reaguje?
Na wysokości tego punktu znajduje się ramka z podpowiedziami: „Drugi ratownik (jeżeli jest), Wezwij Zespół Ratownictwa Medycznego / zespół resuscytacyjny (funkcja głośnomówiąca telefonu). Kolejna podpowiedź: Przynieś i podłącz AED (jeżeli dostępne)”.
2. (linia główna) Jeżeli nie reaguje, udrożnij drogi oddechowe.
3. Brak oddechu lub oddech nieprawidłowy.
4. Pięć pierwszych oddechów ratunkowych.
Na wysokości punktów 3 i 4 kolejna pomocnicza, niebieska ramka. W środku napis: „Jeżeli masz kompetencje zastosuj wentylację (2 osobową) workiem z maską i tlenem. Jeżeli natomiast nie można wentylować, uciskaj klatkę piersiową bez przerw, jak najszybciej dodaj oddechy ratunkowe”.
5. (linia główna) Przy braku oznak życia kolejne 15 uciśnięć klatki piersiowej, a następnie:
6. 2 oddechy, następnie naprzemiennie 15 uciśnięć i 2 oddechy.
Na wysokości punktów 5 i 6 ostatnia pomocnicza, niebieska ramka. W środku tekst z dwiema wskazówkami dla pojedynczego ratownika: 1. „Wezwij ZRM / zespół resuscytacyjny (funkcja głośnomówiąca telefonu”. 2. „Przynieś i podłącz AED w przypadku nagłej utraty przytomności przy świadkach (jeżeli dostępne)”.
Resuscytację dzieci, podobnie jak osób dorosłych, należy prowadzić do czasu:
powrotu oznak życia (dziecko zacznie się budzić, poruszać, otworzy oczy oraz zacznie prawidłowo oddychać),
przybycia wykwalifikowanej pomocy, która przejmie resuscytację,
wyczerpania własnych sił.
2. Uciski klatki piersiowej
Miejsce uciskania klatki piersiowej u dzieci jest takie samo jak u dorosłych. W jego zlokalizowaniu pomocne jest wyznaczenie wyrostka mieczykowatego – znajduje się on w miejscu, gdzie łuki żebrowe dolnych żeber łączą się ze sobą. Jest to dokładnie wskazane na ilustracji poniżej. Masaż należy prowadzić na szerokość palca dłoni powyżej tego miejsca.
Uciski klatki piersiowej wykonujemy jedną lub dwiema rękami, a w przypadku niemowlątniemowląt – opuszkami dwóch palców. Ich głębokość powinna wynosić około . Podstawowa zasada obowiązująca podczas uciskania klatki piersiowej dziecka, to „szybko i mocno”. Niestety, w wielu przypadkach osoby ratujące, bojąc się wyrządzenia krzywdy dziecku, które resuscytują, wykonują uciski zbyt lekko, czym znacząco obniżają skuteczność działań ratowniczych. Należy pamiętać nie tylko o odpowiedniej sile nacisku, ale także o relaksacji klatki piersiowej pomiędzy kolejnymi uciśnięciami. Trzeba pozwolić klatce piersiowej całkowicie się rozprężyć, dbając jednak o to, aby nie odrywać od niej ręki (rąk lub palców).
Sposób uciskania klatki piersiowej zależy przede wszystkim od wieku dziecka.
Pamiętaj, aby w czasie uciskania klatki piersiowej palce były uniesione do góry tak, by nie dotykały żeber.
Wyprostuj kręgosłup i spróbuj znaleźć u siebie wyrostek mieczykowaty. Czy trudno jest wyznaczyć prawidłowe miejsce prowadzenia ucisków? Pomyśl i wypisz jakie problemy możemy napotkać przy szukaniu wyrostka mieczykowatego.
Wymień różnice między sposobami uciskania klatki piersiowej osoby dorosłej i dziecka.
3. Oddechy ratownicze
Technika wykonywania oddechów ratowniczych u dzieci nie różni się od stosowanej w przypadku osób dorosłych. W pierwszej kolejności należy udrożnić drogi oddechowe: jedną rękę kładziemy na czole dziecka i delikatnie odchylamy głowę ku tyłowi, w tym samym czasie opuszki palca (lub palców) drugiej ręki umieszczamy pod brodą dziecka, unosząc ją lekko do góry. Prawidłowe udrożnienie dróg oddechowych u niemowląt i dzieci starszych zaprezentowano w poniższej galerii.
Podczas wykonywania tych czynności, nie należy naciskać na tkanki miękkie pod brodą, gdyż może to spowodować niedrożność dróg oddechowych (tak samo jak zbyt mocne odgięcie głowy do tyłu).
Po udrożnieniu dróg oddechowych należy:
kciukiem i palcem wskazującym ręki leżącej na czole zacisnąć miękkie części nosa,
nabrać powietrza, objąć szczelnie swoimi ustami usta dziecka, upewniając się,
że nie ma przecieku powietrza (u małych dzieci można objąć usta i nos lub sam nos),wykonać powolny wydech do ust dziecka trwający ok. 1‑1,5 s, obserwując równocześnie unoszenie się klatki piersiowej,
utrzymując odchylenie głowy i uniesienie brody, odsuwamy swoje usta od ust poszkodowanego i obserwujemy, czy podczas wydechu klatka piersiowa dziecka opada.
Udzielając pomocy dziecku, przed wykonaniem pierwszego wdechu należy zajrzeć do jamy ustnej i delikatnie usunąć widoczne ciała obce, mogące powodować niedrożność dróg oddechowych.
Prawidłowe wykonanie oddechów ratowniczych prezentują poniższe slajdy w galerii.
Jeśli u starszego niemowlęcia nie można objąć ust i nosa, osoba ratująca może próbować objąć swoimi ustami albo jego usta, albo nos (jeśli tylko nos – należy zacisnąć usta, aby powietrze nie wydostawało się na zewnątrz).
Wymień różnice między sposobami wykonywania oddechów ratowniczych u osoby dorosłej i niemowlęcia.
4. Pozycja bezpieczna
Nieprzytomne dziecko z prawidłowym oddechem należy ułożyć na boku w pozycji bezpiecznej. Istnieje kilka wariantów tej pozycji; każdy z nich ma swoje zalety i wady. Nie ma pozycji idealnej dla wszystkich poszkodowanych. Celem ułożenia dziecka w pozycji bocznej jest zapobiegnięcie niedrożności dróg oddechowych oraz zmniejszenie prawdopodobieństwa przedostania się płynów, takich jak ślina lub wymiociny, do dróg oddechowych. Pozycja boczna powinna być stabilna, jak najbliższa ułożeniu na boku z odgięciem głowy i brakiem ucisku na klatkę piersiową, by nie utrudniać oddechu – jak na poniższej ilustracji. Metoda zalecana przez ERCERC dla dzieci jest taka sama jak dla osób dorosłych. Instrukcja dostępna jest w e‑materiale pt. Przytomny - nieprzytomny.
5. Podsumowanie
Resuscytacja krążeniowo‑oddechowa (RKO) to połączenie ucisków klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi.
W przypadku stwierdzenia braku oddechu należy rozpocząć resuscytację krążeniowo‑oddechową jeszcze przed przyjazdem pogotowia ratunkowego.
Jeżeli osoba ratująca z jakiś powodów nie chce wykonywać oddechów ratowniczych, powinna uciskać klatkę piersiową poszkodowanego.
Oddech ratowniczy wykonywany u dziecka to powolny wydech trwający ok.
1‑1,5 s z równoczesnym obserwowaniem unoszenia się klatki piersiowej.Uciski klatki piersiowej wykonujemy, przykładając (w zależności od wieku dziecka) dwa palce, jedną lub dwie dłonie do dolnej połowy mostka.
Masaż serca należy prowadzić z częstotliwością od 100 do 120 uciśnięć na minutę, osiągając przy tym za każdy razem ok. 1/3 głębokości klatki piersiowej.
Resuscytację krążeniowo‑oddechową u dzieci prowadzi się według następującej ogólnej zasady:
- jeżeli po udrożnieniu dróg oddechowych dziecko w dalszym ciągu nie oddycha lub oddech jest nieprawidłowy, na początek wykonujemy 5 oddechów ratowniczych;
- przy dalszym braku oznak życia wykonujemy 15 uciśnięć klatki piersiowej;
- jeżeli efekt nie jest zadowalający, wykonujemy kolejne 2 oddechy, a później ciągle, naprzemiennie 15 uciśnięć i 2 oddechy.Wzywając pomoc, pamiętaj o numerach alarmowychnumerach alarmowych.
6. Słownik
skrót oznaczający Automatyczny Zewnętrzny Defibrylator (Automated External Defibrillator), [czyt.: automatik eksternal defibrilejter]. Jest to urządzenie mające
na celu przywrócenie prawidłowej pracy serca za pomocą impulsów elektrycznych. Są one przesyłane poprzez przymocowane do ciała elektrody
człowiek między 1. rokiem życia a okresem dojrzewania, rozpoczynającym się średnio między 10. a 14. rokiem życia
Europejska Rada Resuscytacji (European Resuscitation Council), [czyt.: juropijen resuscitejszyn kansil]. Organizacja zajmująca się opracowywaniem zasad i wytycznych dotyczących udzielania pierwszej pomocy
człowiek od urodzenia do końca 1. roku życia
7. Zadania
Uzupełnij zdania.
strategiczny, mięśniowe, ucisku, robaczkowy, piersiowej, żebrowe, żebrowej, mieczykowaty
Aby znaleźć miejsce ucisku klatki ........................ u dzieci, należy najpierw zlokalizować wyrostek ......................... Znajduje się on w miejscu, gdzie łuki ........................ dolnych żeber łączą się ze sobą. Powyżej tego miejsca znajduje się punkt ........................ klatki piersiowej.
Z jaką częstotliwością należy uciskać klatkę piersiową dziecka podczas resuscytacji?
- 100–120 uciśnięć na minutę.
- Z dowolną. Ważne, by uciskać.
- 30 uciśnięć na przemian z 2 oddechami.
- 150–200 uciśnięć na minutę.
- 80–110 uciśnięć na minutę.
Nadaj właściwą kolejność czynnościom wykonywanym podczas resuscytacji dzieci.
- Udrożnij drogi oddechowe i sprawdź oddech.
- Jeżeli dziecko nie oddycha, wykonaj 5 oddechów ratowniczych.
- Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej.
- Wykonuj na przemian 2 oddechy i 30 uciśnięć klatki piersiowej.
- Po 1 minucie resuscytacji wezwij pogotowie ratunkowe.
- Jeżeli dziecko nie reaguje, zawołaj o pomoc.
Uzupełnij zdania, przeciągając odpowiednie słowa.
palców, głową, językiem, rękę, brodą, tyłowi, przodowi, nogę
Aby udrożnić drogi oddechowe dziecka, jedną .................. kładziemy na jego czole i delikatnie odginamy głowę ku ................... W tym samym czasie, opuszki .................. umieszczamy pod .................. dziecka, unosząc ją do góry.
Jak długo powinien trwać pojedynczy oddech ratowniczy u dziecka?
- Około 1–1,5 sekundy.
- Czas trwania takiego oddechu nie ma znaczenia.
- Około 3–4 sekund.
- Krócej niż 1 sekundę.
- Około 2,5–3 sekund.
Wskaż, które zdania są prawdziwe, a które – fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Klatkę piersiową należy uciskać na co najmniej 2/3 jej głębokości. | □ | □ |
| W czasie resuscytacji dzieci klatkę piersiową należy uciskać mocno i szybko. | □ | □ |
| Oddechy ratownicze należy wykonywać nie dłużej niż 1 sekundę. | □ | □ |
| Zawsze przed wykonaniem oddechu należy udrożnić drogi oddechowe. | □ | □ |
| Zawsze należy pamiętać o swoim bezpieczeństwie. | □ | □ |
Po ilu minutach od ułożeniu dziecka w pozycji bezpiecznej należy przełożyć je na drugi bok?
- Po 30 minutach.
- Po 15 minutach.
- Po 60 minutach.
- Po 100–120 minutach.